Ο Πάπας στον κινηματογράφο και τη μικρή οθόνη: 11 παραγωγές που ξεχώρισαν για τον Ποντίφικα και το Βατικανό

Η εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου σε ηλικία 88 ετών προκάλεσε θλίψη στην χριστιανική καθολική κοινότητα, η οποία θρηνεί τον χαμό του «Πάπα των Φτωχών» που κατόρθωσε να αναρριχηθεί από την Αργεντινή στο ύψιστο αξίωμα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Ο θεσμός του Ποντίφικα και το Βατικανό απασχολούν συχνά την Τέχνη, διότι δεν είναι λίγες οι παραγωγές που αφορούν τον Άγιο Πατέρα των Καθολικών. Η πιο πρόσφατη ταινία ήταν το «Conclave» με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο Ralph Fiennes, που την υποψήφιος και για Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου.

Το Athensmagazine.gr έχει κάνει ένα αφιέρωμα με τις πιο γνωστές ταινίες που προβλήθηκαν στον κινηματογράφο και απεικονίζουν την προσωπικότητα του Πάπα, τους δαίμονες που αντιμετώπισε και τη θέση του στην Καθολική Εκκλησία.

Ταινίες και σειρές με πρωταγωνιστή τον Πάπα

• The Two Popes (Οι Δύο Πάπες), 2019

Η ταινία διαδραματίζεται κυρίως στο Βατικανό μετά το σκάνδαλο των διαρροών και παρακολουθεί τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’, τον οποίο υποδύεται ο Anthony Hopkins, καθώς προσπαθεί να πείσει τον καρδινάλιο Jorge Mario Bergoglio, τον οποίο υποδύεται ο Jonathan Pryce, να επανεξετάσει την απόφασή του να παραιτηθεί από αρχιεπίσκοπος, καθώς εκμυστηρεύεται τις δικές του προθέσεις να αποποιηθεί των καθηκόντων του.

• The New Pope (Ο Νέος Πάπας), 2020

Πρόκειται για τη συνέχεια του The Young Pope με πρωταγωνιστή τον Jude Law στον ρόλο του Πάπα Pius XIII στου οποίου το πλάι βρίσκεται ο John Malkovich που υποδύεται τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Γ’, ο οποίος ανέλαβε τη θέση όταν ο Pius XIII έπεσε σε κώμα. Ο αντικαταστάτης πέθανε αφού προσπάθησε να εφαρμόσει ριζικές μεταρρυθμίσεις. Πρόκειται για σειρά μίας σεζόν που προβλήθηκε το 2020.

• Conclave, (Κονκλάβιο), 2024

Συγκαταλέγεται στις καλύτερες ταινίες του 2024, δικαίως. Το πολιτικό θρίλερ δια χειρός Edward Berger που κέρδισε το όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου και λίγο έλειψε να χαρίσει αγαλματίδιο στον Ralph Fiennes -θα ήταν το πρώτο στην καριέρα του- έκλεψε τις εντυπώσεις και συζητήθηκε όσο λίγες παραγωγές. Ενδεχομένως και να το είχε καταφέρει αν δε μεσολαβούσε ο Brutalist του Adrien Brody.

Σύμφωνα με την πλοκή, “ο καρδινάλιος Lawrence έχει επωμιστεί την αναζήτηση του διάδοχου του πάπα που μόλις έφυγε από τη ζωή, για να ανακαλύψει ότι ο ποντίφικας είχε ένα μυστικό που δεν πρέπει να αποκαλυφθεί”.

Η ταινία συνδυάζει πολιτικό θρίλερ με εσωτερική πνευματική αναζήτηση, και ενισχύει τη δραματουργία γύρω από την ίδια την πράξη της παπικής εκλογής ως μια τελετουργία εξουσίας, αλλά και αβεβαιότητας.

• Habemus Papam (2011)

Στο Habemus Papam (2011) του Νάνι Μορέτι, ένας νεοεκλεγμένος Πάπας παθαίνει κρίση πανικού και αρνείται να αναλάβει τα καθήκοντά του. Η ταινία, με σατιρικούς αλλά και βαθιά υπαρξιακούς τόνους, εξετάζει την ανθρώπινη πλευρά της εξουσίας και την εσωτερική σύγκρουση του ατόμου που βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου θρησκευτικού βλέμματος.

 

• «Francesco» (2021)

Το ντοκιμαντέρ του Εβγκένι Αφινέφσκι εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο ο Φραγκίσκος πήρε θέση πάνω σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ενδιαφέρον του για τους εκτοπισμένους και τους κατατρεγμένους ανθρώπους και τις επισκέψεις που πραγματοποίησε για να έρθει σε άμεση επαφή μαζί τους.

Το 2018, ο Φραγκίσκος είχε προκαλέσει οργισμένες αντιδράσεις σε θύματα κακοποίησης από κληρικούς υποβαθμίζοντας τις ανησυχίες τους. Στην ταινία, συναντά μερικούς επιζώντες και ζητά συγχώρεση.

• «The Letter: A Message for Our Earth» (2022)

Οι περισσότερες ταινίες για τον Πάπα Φραγκίσκο αναφέρουν την ανησυχία του για περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά αυτό το ντοκιμαντέρ εστιάζει απευθείας σε αυτά. Ο σκηνοθέτης Νίκολας Μπράουν (Nicolas Brown) συνεργάστηκε με ακτιβιστές από περιοχές που δεν περιλαμβάνονται συχνά στην περιβαλλοντική συζήτηση – τον Αμαζόνιο, την Ινδία, τη Σενεγάλη και τη Χαβάη – καθώς ετοιμάζονται να συναντηθούν με τον Πάπα.

• «In Viaggio: The Travels of Pope Francis» (2023)

Ο Φραγκίσκος ταξίδεψε πολύ κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Πάπας, χρησιμοποιώντας συχνά και σκόπιμα απλούς τρόπους μεταφοράς, ώστε να μπορεί να είναι πιο κοντά στον κόσμο. Το ντοκιμαντέρ ακολουθεί τα ταξίδια του κατά τα πρώτα εννέα χρόνια της θητείας του – 37 επισκέψεις σε 53 χώρες. Ο σκηνοθέτης Τζιανφράνκο Ρόζι (Gianfranco Rosi) δημιουργεί το πορτρέτο ενός ανθρώπου σε διαρκή κίνηση, που διασχίζει τον κόσμο ως λειτουργός της πίστης του.

• «Ο Καρδινάλιος» (The Cardinal, 1963) 

Από τις πιο «αδύναμες» ταινίες της πανίσχυρης φιλμογραφίας του σκηνοθέτη Όττο Πρέμιτζερ, ωστόσο τιμημένη με 6 οσκαρικές υποψηφιότητες, μία εκ τω οποίων η μοναδική ερμηνευτική του Τζον Χιούστον. Τυπικά θρυλικά γυρίσματα με τον Πρέμιτζερ σε αυτοκρατορικές κακοήθειες με το συνεργείο και τους ηθοποιούς του (ο πρωταγωνιστής Τομ Τράιον εγκατέλειψε την ηθοποιΐα μετά από την King Otto εμπειρία του…) και μια γερή υποψηφιότητα inside joke μεγαλύτερης επικαιρότητας: Ο μεσάζων δημοσίων σχέσεων ανάμεσα στο Βατικανό και την παραγωγή του έργου ήταν ο Επίσκοπος Ράτζινγκερ, ο μετέπειτα Πάπας Βενέδικτος ο 16ος, δηλαδή ο ένας από τους δύο Πάπες της φετινής ταινίας – αυτός που υποδύεται ο Χόπκινς!

 

• «Αγωνία και Έκστασις» (The Agony and the Ecstasy, 1965) 

Χολιγουντιανή εκδοχή της δημιουργίας της Καπέλα Σιξτίνα με τον Τσάρλτον Ίστον Μικελάντζελο και τον Ρεξ Χάρισον Πάπα Ιούλιο;! Κι όμως ναι, σ’ ένα έργο που (αρμοστά) εναπόκειται στα μάτια του θεατή του, έχει ελαττώματα, έχει όμως κι εκείνη της ευεξία της αρτιότητας χωρίς την αφέλεια του χολιγουντιανού διαβάσματος. Η ιστορία είναι έτσι κι αλλιώς φοβερά ενδιαφέρουσα, ο Πάπας ήταν έξαλλος με τον Μικελάντζελο όπως και ο Χάρισον με τον Ίστον (δεν μιλιόντουσαν) και το έργο έκανε κάποιες εισπράξεις κι απέφερε και πέντε «καλλιτεχνικές» (Κοστούμια, Μουσική, Σκηνογραφία, Φωτογραφία, Ήχος) οσκαρικές υποψηφιότητες. Εντός Βατικανού πάντως δεν επιτράπηκε το γύρισμα.

 

• Pope Joan (Πάπισσα Ιωάννα), 2009

Η φιγούρα του Πάπα «Ιωάννα», η οποία υποτίθεται ότι ήταν μια γυναίκα που κατάφερε να φτάσει στο υψηλότερο σκαλοπάτι της Καθολικής Εκκλησοάς αποτελεί πλέον μεσαιωνικό θρύλο. Το 2009, έγινε θέμα ταινίας, στην οποία την υποδύθηκε η Johanna Wokalek. Η ταινία επικεντρώνεται στη νεαρή Johanna που, μετά από μια περιπετειώδη ζωή, καταλήγει να γίνει Πάπας για να πεθάνει τελικά στη γέννα. Η ταινία είναι μια συναρπαστική ματιά σε αυτή τη θρυλική γυναικεία φιγούρα που εκτός από μια δυνατή και συναρπαστική ιστορία, θέτει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το φύλο της.

• Karol: A Man Who Became Pope, (Κάρολος: Ένας άνθρωπος που έγινε Πάπας), 2005

Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ ήταν μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Το φως του συνεχίζει να διαχέει την Καθολική Εκκλησία. Πέθανε το 2005 και την ίδια χρονιά η ζωή του έγινε mini τηλεοπτική σειρά με τίτλο «Karol: A Man Who Becate Papa».

Παρακολουθεί τη ζωή του από το 1939 που ήταν 19 ετών μέχρι το 1978 που πήρε το χρίσμα. Η σειρά είναι Πολωνικής, Ιταλικής, Γαλλικής, Γερμανικής και Καναδικής παραγωγής με τον Piotr Adamczyk να τον υποδύεται.