Σαν σήμερα, 16 Μαΐου 1929: Λαμβάνει χώρα στο Χόλιγουντ η πρώτη απονομή των βραβείων Όσκαρ

Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνθρωποι καθηλώνονται μπροστά στις οθόνες τους για να παρακολουθήσουν την πολυαναμενόμενη τελετή απονομής των Βραβείων Όσκαρ (Oscar Academy Awards). Παρότι η μετάδοση είναι συνήθως μακροσκελής και πολλές φορές κουραστική, η παραγωγή σπάνια κρύβει εκπλήξεις. Οι ευχαριστήριες ομιλίες των νικητών συχνά επαναλαμβάνονται, διανθισμένες από συγκίνηση και δάκρυα που δεν προσθέτουν κάτι νέο. Παράλληλα, η πασαρέλα των διάσημων καλεσμένων, αν και προβλέψιμα εντυπωσιακή, παραμένει ένα από τα highlights της βραδιάς. Κι όμως, παρά τα μειονεκτήματα, η δημοτικότητα της τελετής είναι αδιαμφισβήτητη, με το κοινό να ανανεώνει με ενθουσιασμό το ραντεβού του για την επόμενη χρονιά.

Όλα ξεκίνησαν όταν ο Λούις Μπ. Μάγερ, ιδιοκτήτης της εταιρείας Metro Goldwyn Mayer (MGM) και αναμφισβήτητος ηγέτης της -τότε μικρής- κινηματογραφικής βιομηχανίας, αποφάσισε να αντιδράσει στις κατηγορίες περί ανηθικότητας που κυκλοφορούσαν για τα κινηματογραφικά κυκλώματα. Οι φήμες, που διαδίδονταν από τοπικά συνδικάτα και θρησκευτικές οργανώσεις, τον ώθησαν να ενώσει τις δυνάμεις των ανθρώπων που δραστηριοποιούνταν στη βιομηχανία του Χόλιγουντ, με στόχο να προστατεύσει την εικόνα του χώρου.

Η Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών δημιουργήθηκε το 1927, μετά από ένα δείπνο σε κεντρικό ξενοδοχείο, με στόχο να μεσολαβεί στις εργατικές διαφορές. Η αρχική σύνθεσή της περιελάμβανε 231 επαγγελματίες και από τους πέντε κλάδους του χώρου (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, συγγραφείς, τεχνικοί και παραγωγοί). Ο Μάγερ επέβλεπε προσωπικά την επιλογή των μελών της Ακαδημίας, η δραστηριότητα της οποίας πολύ σύντομα επικεντρώθηκε στα κινηματογραφικά πράγματα.

Αρχικώς, τα μέλη της Αμερικανικής ψήφιζαν το συνάδελφο της αρεσκείας τους και η τελική απόφαση για τους νικητές περνούσε από το Κεντρικό Συμβούλιο Κρίσεων. Τα αποτελέσματα δίνονταν στις εφημερίδες για δημοσίευση στις 11 π.μ. τη μέρα των βραβείων. Αλλά το 1940, η εφημερίδα Los Angeles Times ανακοίνωνε τους νικητές στην έκδοση των 8:45. Την επόμενη χρονιά υιοθετήθηκε και διατηρείται έως σήμερα το σύστημα του κλειστού φακέλου και η πασίγνωστη φράση: «And the Οscar goes to…».

Τα πρώτα βραβεία δόθηκαν στις 16 Μαΐου του 1929, σε μια κλειστή τελετή 250 ατόμων στο Blossom Room του ξενοδοχείου Roosevelt στο Χόλιγουντ, για ταινίες της περιόδου 1927 – 1928. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν υπήρχες, καθώς οι νικητές ήταν γνωστοί από τις 18 Φεβρουαρίου, με την ανακοίνωση της θέσπισης των βραβείων. Η πρώτη ομιλούσα ταινία The Jazz Singer αποφασίστηκε ότι δεν έπρεπε να συναγωνιστεί τις άλλες, και της δόθηκε ειδικό αγαλματίδιο. Ένα τέτοιο πήρε και ο Τσάρλι Τσάπλιν, μιας και δεν κατάφερε να αποσπάσει ούτε ένα βραβείο στις κατηγορίες σκηνοθεσίας, κωμωδίας, ερμηνείας και σεναρίου, για την ταινία του «Το Τσίρκο».

Για την ιστορία, το πρώτο Όσκαρ καλύτερης ταινίας πήγε στο πολεμικό δράμα Wings, που κέρδισε και τα εφέ. Ίσως μεγαλύτερος νικητής, η ταινία 7th Heaven, που απέσπασε τα βραβεία σκηνοθεσίας (Φράνκ Μπόρζειτζ), Σεναρίου και Γυναικείας Ερμηνείας (Τζάνετ Γκέινορ). Το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου απονεμήθηκε στον Έμιλ Γιάνινγκς για το Τhe Last Command, ο οποίος παρέλαβε το βραβείο του στη Γερμανία.

Η τελετή αναμεταδόθηκε για πρώτη φορά ραδιοφωνικά το 1930 και τηλεοπτικά 23 χρόνια αργότερα, οπότε άρχισε πλέον να γίνεται ένα εξαιρετικά δημοφιλές χάπενινγκ. Η ονομασία «Όσκαρ» πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1939. Για την πατρότητά της ερίζουν η Μπέτυ Ντέιβις, ο Σίντνεϊ Σκάλσκι και η βιβλιοθηκάριος της Ακαδημίας Μαργκαρετ Χέρικ… «Καλέ αυτός είναι φτυστός ο θειος μου, ο Όσκαρ» φέρεται να αναφώνησε όταν είδε το επίχρυσο αγαλματίδιο, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Σέντρικ Γκίμπονς, αρχισχεδιαστή τότε της MGM.

Σήμερα, η Ακαδημία αριθμεί 5.607 μέλη, τα οποία ξεχωρίζουν με την ψήφο τους τούς καλύτερους καλλιτέχνες της χρονιάς. Και όσο κι αν πολλοί έχουν αντιρρήσεις για τις επιλογές της Ακαδημίας, αφού συχνά δεν συμπλέουν με τα γούστα και τις επιλογές του κοινού, κάθε αμερικανός καλλιτέχνης επιθυμεί το Όσκαρ ως ανώτατη αναγνώριση της προσφοράς και των ικανοτήτων του στον τομέα του, και οι θεατές παρακολουθούν τουλάχιστον με ενδιαφέρον τις αποφάνσεις της Ακαδημίας.

Τα Όσκαρ, με όλη τη μυθολογία που τα συνοδεύει, έχουν επιτύχει να απογειώσουν το μαζικό ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο, τις ταινίες και όλον αυτόν το λαμπερό κόσμο που προβάλλει μέσα από τις σκοτεινές αίθουσες.