23+4 αεροπορικά δυστυχήματα που συγκλόνισαν την Ελλάδα και τον πλανήτη – Από την 11η Σεπτεμβρίου στο μυστήριο με την πτήση MH370 της Malaysia Airlines

Μπορεί βάσει στατιστικής το αεροπλάνο να αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς, ωστόσο δίχως αμφιβολία είναι αυτό που προκαλεί μεγαλύτερο τρόμο στους επιβάτες. Κι αυτό διότι σε περίπτωση ατυχήματος οι πιθανότητες επιβίωσης είναι ελάχιστες.

Το πιο πολύνεκρο δυστύχημα στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας συνέβη, σαν σήμερα, στις 27 Μαρτίου 1977 στην Τενερίφη της Ισπανίας, όταν δύο γιγαντιαία αεροσκάφη τύπου Boeing 747 συγκρούστηκαν κατά την τροχοδρόμηση. Το τραγικό συμβάν κόστισε τη ζωή σε 583 ανθρώπους και συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο.

Με αφορμή το τραγικό αυτό συμβάν, το Athensmagazine.gr σας θυμίζει όλες τις μεγάλες αεροπορικές τραγωδίες που συγκλόνισαν τον πλανήτη! Κι αν απορρείτε με τον τίτλο το 23+4, οι τέσσερις πρόκειται για το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, εκεί όπου η τραγωδία αυτή είναι μια κατηγορία από μόνη της, γι αυτό και δεν γίνεται κάποια σύγκριση με το αεροπορικό δυστύχημα στην Τενερίφη. Σίγουρα από την λίστα λείπουν αρκετές αεροπορικές τραγωδίες που σας έρχονται στο μυαλό, γι’ αυτό και έχουμε επιλέξει τις πιο θανατηφόρες, εκείνες που έγιναν στην Ελλάδα καθώς και εκείνες όπου οι επιβάτες τους ήταν διάσημοι και δη επώνυμοι αθλητές, με δύο ποδοσφαιρικές ομάδες να έχουν ξεκληριστεί.

Οι μεγαλύτερες αεροπορικές τραγωδίες στον πλανήτη

• Το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου

Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν σειρά τεσσάρων συντονισμένων τρομοκρατικών επιθέσεων το πρωί της Τρίτης 11 Σεπτεμβρίου 2001 από την ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση Αλ Κάιντα εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.

Εκείνο το πρωί, τέσσερα επιβατικά αεροσκάφη που ταξίδευαν από τις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες στην Καλιφόρνια, κατελήφθηκαν εν πτήση από 19 τρομοκράτες της Αλ Κάιντα. Οι αεροπειρατές ήταν οργανωμένοι σε τρεις ομάδες πέντε αεροπειρατών και μία ομάδα τεσσάρων. Κάθε ομάδα είχε έναν αεροπειρατή που είχε λάβει εκπαίδευση πιλότου, ο οποίος ανέλαβε τον έλεγχο του αεροσκάφους. Ο ρητός στόχος τους ήταν να καταρρίψουν κάθε αεροπλάνο σε ένα εξέχον αμερικανικό κτίριο, προκαλώντας τεράστιες απώλειες και μερική ή πλήρη καταστροφή των κτιρίων στόχων.

Οι τέσσερις πτήσεις ήταν:

1. Πτήση 11 της American Airlines: το αεροσκάφος Boeing 767, αναχώρησε από το αεροδρόμιο Λόγκαν στις 7:59 π.μ. καθ ‘οδόν για το Λος Άντζελες με 11 άτομα πλήρωμα και 76 επιβάτες, χωρίς να περιλαμβάνονται πέντε αεροπειρατές. Οι αεροπειρατές πέταξαν το αεροπλάνο στη βόρεια πρόσοψη του Βόρειου Πύργου του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη στις 8:46 π.μ..
2. Πτήση 175 της United Airlines : το αεροσκάφος Boeing 767, αναχώρησε από το αεροδρόμιο Λόγκαν στις 8:14 π.μ. καθ ‘οδόν για το Λος Άντζελες με πλήρωμα εννέα ατόμων και 51 επιβάτες, χωρίς να περιλαμβάνονται οι πέντε αεροπειρατές. Οι αεροπειρατές πέταξαν το αεροπλάνο στη νότια πρόσοψη του Νότιου Πύργου του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη στις 9:03 π.μ.
3. Πτήση 77 της American Airlines: το αεροσκάφος Boeing 757, αναχώρησε από το Διεθνές Αεροδρόμιο Ουάσινγκτον Ντάλες στις 8:20 π.μ. καθ ‘οδόν για το Λος Άντζελες με πλήρωμα έξι ατόμων και 53 επιβάτες, χωρίς να περιλαμβάνονται οι πέντε αεροπειρατές. Οι αεροπειρατές πέταξαν το αεροπλάνο στη δυτική πρόσοψη του Πενταγώνου στην κομητεία Άρλινγκτον της Βιρτζίνια, στις 9:37 π.μ.
4. Πτήση 93 της United Airlines: το αεροσκάφος Boeing 757, αναχώρησε από το Διεθνές Αεροδρόμιο Νιούαρκ στις 8:42 π.μ. καθ ‘οδόν για το Σαν Φρανσίσκο, με πλήρωμα επτά ατόμων και 33 επιβάτες, χωρίς να περιλαμβάνονται οι τέσσερις αεροπειρατές. Καθώς οι επιβάτες προσπαθούσαν να υποτάξουν τους αεροπειρατές, το αεροσκάφος συνετρίβη σε ένα χωράφι στο Στόνικρικ Τάουνσιπ κοντά στο Σάκβιλ, Πενσιλβάνια, στις 10:03 π.μ.

• Καταστροφή στο αεροδρόμιο της Τενερίφης (583 νεκροί)

Στις 27 Μαρτίου 1977, στις 17:07:49 τοπική ώρα, δύο επιβατικά αεροπλάνα τύπου Boeing 747, που εξυπηρετούσαν τις πτήσεις KLM 4805 και Pan Am 1736, συγκρούσθηκαν σε διάδρομο του Βόρειου Αεροδρομίου της Τενερίφης (τότε «Los Rodeos») στα Κανάρια Νησιά. Η σύγκρουση αυτή προκάλεσε τον θάνατο 583 ανθρώπων και παραμένει μέχρι σήμερα το πιο πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα στην ανθρώπινη ιστορία.

Η σύγκρουση συνέβη όταν το αεροσκάφος της KLM άρχισε να τρέχει με μέγιστη ισχύ για απογείωση, ενώ το αεροσκάφος της Pan Am, τυλιγμένο στην ομίχλη, βρισκόταν στον διάδρομο ετοιμαζόμενο να στρίψει στον τροχόδρομο. Η σύγκρουση και η πυρκαγιά που προκλήθηκε σκότωσε όλους τους επιβαίνοντες στο πρώτο σκάφος και τους περισσότερους από τους επιβαίνοντες στο δεύτερο, όπου επεβίωσαν 61 άνθρωποι στο εμπρόσθιο τμήμα του αεροσκάφους.

Οι μετέπειτα έρευνες των ισπανικών αρχών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η βασική αιτία του δυστυχήματος ήταν η απόφαση του κυβερνήτη της KLM Γιάκομπ Φελντχόιζεν φαν Ζάντεν (Jacob Veldhuyzen van Zanten) να απογειωθεί, επειδή είχε νομίσει λανθασμένα ότι είχε δοθεί άδεια για απογείωση από τον Έλεγχο Εναέριας Κυκλοφορίας. Ολλανδοί ερευνητές έδωσαν μεγαλύτερη έμφαση στην αμοιβαία παρεξήγηση στη ραδιοεπικοινωνία ανάμεσα στο πλήρωμα της KLM και τον έλεγχο κυκλοφορίας, αλλά τελικώς η KLM παραδέχθηκε πως το δικό της πλήρωμα έφερε την ευθύνη για το δυστύχημα και συμφώνησε να αποζημιώσει τους συγγενείς όλων των θυμάτων. Η καταστροφή είχε μόνιμη επίδραση στην πολιτική αεροπορία, αναδεικνύοντας ειδικότερα τη ζωτική σημασία της χρήσεως προτυποποιημένης φρασεολογίας στις ραδιοεπικοινωνίες.

• Boeing 747, πτήση JAL 123: «η μεγαλύτερη αεροπορική τραγωδία» (520 νεκροί)

Η μεγαλύτερη αεροπορική τραγωδία στην ιστορία με ένα μόνο αεροσκάφος είναι και η πιο δραματική. Η τρελή κυματοειδής πορεία του αεροσκάφους μέχρι την πρόσκρουση έκανε όλους τους επιβαίνοντες να συνειδητοποιήσουν τη μοίρα τους.

Τα 32 λεπτά που διήρκεσε ήταν αρκετά ώστε πολλοί επιβάτες να πουν ένα τελευταίο αντίο στους αγαπημένους τους. Το σημείο της πρόσκρουσης εκτός από συντρίμμια ήταν σπαρμένο με αποχαιρετιστήρια σημειώματα.

Ήταν μόλις 12 λεπτά μετά την απογείωση του Boeing 747 της πτήσης 123 των Ιαπωνικών Αερογραμμών με προορισμό την Οζάκα όταν μια εκκωφαντική έκρηξη ξήλωσε ένα μεγάλο μέρος της ουράς καταστρέφοντας το πτερύγιο κατακόρυφης σταθεροποίησης και όλα τα υδραυλικά κυκλώματα των χειριστηρίων.

Χωρίς να το ξέρουν οι πιλότοι, το αεροσκάφος ήταν καταδικασμένο να πετάει σε μια πορεία συννεχούς εναλλαγής μεταξύ ανόδου και καθόδου. Μέχρι να τελειώσουν τα καύσιμα και να συντριβεί τελικά σε μια δύσβατη πλαγιά του όρους Τάκαμαγκαχαρα 100 χιλιόμετρα από το Τόκιο.

Με τη δημοσίευση του πορίσματος για τα αίτια της τραγωδίας έγινε αντιληπτό ότι μια σειρά εγκληματικών αμελειών του προσωπικού της Boeing κατά τη συντήρηση του αεροσκάφους ήταν υπεύθυνη για το δυστύχημα. Το συγκεκριμένο 747 είχε εμπλακεί σε ένα ατύχημα πριν εφτά χρόνια που είχε καταστρέψει τον πίσω θόλο που συγκρατεί την πίεση στο εσωτερικό του αεροσκάφους.

Η επισκευή είχε γίνει με δύο ελάσματα, ένα με διπλή και ένα με απλή σειρά πριτσινιών (μεταλλικά καρφιά) αντί για ένα ενιαίο έλασμα με τριπλή σειρά που ήταν μοιραίο τελικά να μην αντέξουν.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας υπολογίστηκε ότι η επισκευή όπως έγινε θα μπορούσε να αντέξει για 10 χιλιάδες κύκλους συμπίεσης-αποσυμπίεσης. Η μοιραία πτήση 123 της Japan Air ήταν ο υπαριθμόν 12319.

Η αγωνιώδης προσπάθεια των πιλότων να αποκτήσουν τον έλεγχο του αεροσκάφους παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στη αεροπλοΐα. Χάρη σε αυτή θεωρείται ότι σώθηκαν τέσσερις άνθρωποι και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα μπορούσαν να έχουν σωθεί ακόμα περισσότεροι αν τα σωστικά συνεργεία ενεργούσαν πιο άμεσα. Πολλά από τα θύματα είχαν ελαφριά τραύματα αλλά πέθαναν από έκθεση στις καιρικές συνθήκες.

Στον απόηχο της τραγωδίας η Japan Airlines αναγκάστηκε να καταβάλλει το ισοδύναμο των 6,5 εκατομμυρίων ευρώ σε αποζημιώσεις ενώ παράλληλα υπέστη μείωση της κίνησης της κατά 25% στους πρώτους μήνες μετά την τραγωδία. Ο πρόεδρος Γιασουμότο Τακάγκι παραιτήθηκε ενώ ένας υπεύθυνος συντήρησης αυτοκτόνησε ως ένδειξη απολογίας.

• Ινδία, σύγκρουση αεροσκαφών εν πτήσει (349 νεκροί)

1996. Η επιμονή του Καζάκου χειριστή της πτήσης 1907 της Air Kazachstan να πετά το αεροσκάφος του χαμηλότερα από την υπόδειξη του πύργου ελέγχου είχε σαν αποτέλεσμα τη σύγκρουσή του με αεροσκάφος της πτήσης 763 των Σαουδικών Αερογραμμών, επάνω από τη Haryana, στην Ινδία. Το σύνολο των 349 επιβατών και μελών του πληρώματος έχασαν τη ζωή τους.

Η Επιτροπή Ramesh Chandra Lahoti, που ερεύνησε τα αίτια της τραγωδίας, υπήρξε η πρώτη επιτροπή που συνέστησε τη δημιουργία “αεροδιαδρόμων” για να αποτραπεί το ενδεχόμενο αεροσκάφη να πετούν σε αντίθετες κατευθύνσεις στο ίδιο υψόμετρο. Οι Αρχές Πολιτικής Αεροπορίας της Ινδίας κατέστησαν επίσης υποχρεωτικό για όλα τα αεροσκάφη που πετούν μέσα και έξω από την Ινδία να είναι εξοπλισμένα με ένα σύστημα ACAS (για την αποφυγή της εναέριας σύγκρουσης). Αυτή ήταν και η πρώτη φορά στον κόσμο που το σύστημα ACAS έγινε υποχρεωτικό.

• Ερμενονβίλ Παρίσι – Συντριβή McDonnell Douglas DC-10 της Turkish Airlines (346 νεκροί)

Στις 3 Μαρτίου 1974, ένα αεροσκάφος McDonnell Douglas DC-10 των Τουρκικών Αερογραμμών απογειωνόταν από το αεροδρόμιο του Orly με προορισμό το Χίθροου του Λονδίνου, όταν η πόρτα του χώρου αποσκευών αποκολλήθηκε. Το γεγονός αυτό προκάλεσε εκρηκτική αποσυμπίεση στο αεροπλάνο, οδηγώντας σε απώλεια ελέγχου. Το αεροσκάφος εισήλθε σε ανεξέλεγκτη περιδίνηση και τελικά συνετρίβη στο δάσος της Ερμενονβίλ, βορειοανατολικά του Παρισιού. Όλοι οι 346 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους.

Η τραγωδία αυτή αποτέλεσε το πλέον θανατηφόρο αεροπορικό δυστύχημα στην ιστορία μέχρι τη σύγκρουση της Τενερίφης το 1977. Ωστόσο, παραμένει μέχρι σήμερα η δεύτερη πιο πολύνεκρη καταστροφή που σημειώθηκε με ένα και μόνο αεροσκάφος.

• Ιρλανδία – Εκρηξη σε αεροπλάνο της Air India (329 νεκροί)

Στις 23 Ιουνίου 1985, ένα Boeing 747-237B της πτήσης 182 της Air India συνετρίβη στα ανοικτά της νοτιοδυτικής ακτής της Ιρλανδίας, όταν μια βόμβα εξερράγη στον χώρο αποσκευών. Το τραγικό δυστύχημα κόστισε τη ζωή σε όλους τους 307 επιβάτες και τα 22 μέλη του πληρώματος. Ένας επιβάτης, καταγεγραμμένος ως “Mr Singh”, ο οποίος τελικά δεν επιβιβάστηκε στην πτήση, θεωρείται ύποπτος για την τοποθέτηση της βόμβας. Παρά τις έρευνες, “ο κύριος Singh” δεν εντοπίστηκε ποτέ. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι πίσω από την επίθεση βρίσκονταν εξτρεμιστές Σιχ, οι οποίοι φέρεται να την πραγματοποίησαν ως αντίποινα για την επίθεση της ινδικής κυβέρνησης στον ιερό Χρυσό Ναό των Σιχ στην Αμριτσάρ.

• Περσικός Κόλπος – Κατάρριψη Airbus A300B2-203 της Iran Air (290+ νεκροί)

Την Κυριακή, 3 Ιουλίου 1988, ένα βλήμα εδάφους αέρος που εκτοξεύθηκε από το ταχύπλοο σκάφος USS Vincennes που συμμετείχε σε αεροναυτικά γυμνάσια στα στενά του Ορμούζ, στον Περσικό Κόλπο, έπληξε και κατέρριψε ένα Airbus A300B2-203 της Iran Air, που εκτελούσε την πτήση 655 από το Μπαντάρ Αμπάς του Ιράν προς το Ντουμπάϊ. Από τους 290 επιβαίνοντες και το πλήρωμα του αεροσκάφους δεν επέζησε κανείς.

Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση του Αμερικανικού Ναυτικού, το Airbus καταρρίφθηκε από πύραυλο αέρος-αέρος που είχε εκτοξευθεί από αεροσκάφος F-14 Tomcat, που επίσης συμμετείχε σε γυμνάσια.

• Ιλλινόϊς – Πτώση McDonnell Douglas DC-10 (271+ νεκροί)

Στις 25 Μαΐου 1979, ένα McDonnell Douglas DC-10 της Πτήσης 191 της American Airlines, έχασε τον έλεγχο και έπεσε κοντά στο O’Hare International Airport στο Des Plaines του Illinois, σαν συνέπεια κακής συντήρησης και απώλειας του ενός κινητήρα. Κατά τη συντριβή σκοτώθηκαν και οι 271 επιβάτες, το πλήρωμα του αεροσκάφους, καθώς και δύο άτομα στο έδαφος. Αυτό είναι το πιο θανατηφόρο ατύχημα στην ιστορία των εμπορικών μεταφορών στις Ηνωμένες Πολιτείες, εξαιρουμένων των επιθέσεων μέχρι τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

• Σαχαλίνη – Κατάρριψη Νοτιοκορεατικού Jumbo

Την 1η Σεπτεμβρίου 1983, ένα Σοβιετικό αεροσκάφος αναχαίτισης Sukhoi Su-15 κατέρριψε το Κορεατικό Boeing 747-230B της Korean Air Lines που εκτελούσε την πτήση 007, από τη Νέα Υόρκη προς τη Σεούλ μέσω Ανκορατζ (Αλάσκα), σκοτώνοντας και τους 269 επιβάτες, μαζί με το πλήρωμα.

Ο χειριστής του Sukhoi, Gennadi Osipovich, ισχυρίστηκε ότι πριν από την κατάρριψη προηγήθηκαν τρεις ειδοποιήσεις προς τον κυβερνήτη του Jumbo, ότι πετούσε σε σοβιετικό εναέριο χώρο, τον οποίο έπρεπε να εγκαταλείψει άμεσα.

Την κατάρριψη του Κορεατικού Jumbo καταδίκασαν τότε όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις του δημοκρατικού κόσμου, καθώς και όλες οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης (τότε ΕΟΚ), με θλιβερή εξαίρεση την ανεκδιήγητη ελληνική κυβέρνηση.

• Νέα Υόρκη – Πτώση Airbus A300 (265 νεκροί)

Δύο μήνες μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, νέα αεροπορική τραγωδία συγκλονίζει τη Νέα Υόρκη. Στις 12 Νοεμβρίου 2001, ένα Airbus A300 της American Airlines που εκτελούσε την Πτήση 587, από τη Νέα Υόρκη προς το Las Américas της Δομινικανής Δημοκρατίας συνετρίβη στην περιοχή Belle Harbor του Queens στη Νέας Υόρκης, λίγο μετά την αναχώρησή του από το αεροδρόμιο John F. Kennedy.

Σαν αιτία της πτώσης φέρεται να υπήρξε η καταστροφή των πτερυγίων του πηδαλίου που προκλήθηκε από τις αναταράξεις που προκλήθηκαν από ένα Boeing 747 της Japan Airlines που πέρασε “ξυστά” από το Airbus, λίγο μετά την απογείωση. Κατά τη συντριβή σκοτώθηκαν 260 άτομα που επέβαιναν στο αεροσκάφος, καθώς και 5 άτομα στο έδαφος.

• Λόκερμπι Σκωτία – Πτώση Boeing 747-121 (270 νεκροί)

Στις 21 Δεκεμβρίου 1988, μια βόμβα κρυμμένη μέσα σε κασετόφωνο, τοποθετημένο στο χώρο αποσκευών του αεροσκάφους, εξερράγη ενώ το Boeing 747-121 της πτήσης 103 της Pan American πετούσε στα 31.000 πόδια πάνω από τη Λόκερμπι, μια ήσυχη πόλη στη Σκωτία. Το αεροσκάφος, με δρομολόγιο από τη Φρανκφούρτη προς το Ντιτρόιτ, μέσω Λονδίνου και Νέας Υόρκης, διαλύθηκε στον αέρα.

Η σφοδρή έκρηξη κατέστρεψε την άτρακτο, και το αεροπλάνο, φορτωμένο με καύσιμα για την υπερατλαντική πτήση, συνετρίβη φλεγόμενο στο κέντρο της πόλης. Η τραγωδία στοίχισε τη ζωή σε 243 επιβάτες, 16 μέλη του πληρώματος και 11 κατοίκους του Λόκερμπι.

Οι έρευνες που ακολούθησαν αποκάλυψαν ότι η βόμβα είχε τοποθετηθεί από τον Abdelbaset al-Megrahi, αξιωματικό των λιβυκών μυστικών υπηρεσιών, δρώντας υπό τις εντολές του ίδιου του ηγέτη της Λιβύης, Μουαμάρ Γκαντάφι.

• 29 Δεκεμβρίου 2024 – Συντροβή αεροπλάνου στη Νότια Κορεά – Νεκροί 179 επιβάτες

Ανείπωτη τραγωδία με δεκάδες νεκρούς, ανάμεσα τους και 5 παιδιά, με το μικρότερο μάλιστα να είναι μόλις τριών ετών, διαδραματίστηκε στη Νότια Κορέα τις πρωινές ώρες της Κυριακής 29 Δεκεμβρίου.

Μάλιστα, ο εν ενεργεία πρόεδρος της Νότιας Κορέας Τσόι Σανγκ-μοκ, κήρυξε εθνικό πένθος μέχρι τις 4 Ιανουαρίου. Η πτήση της Juju Air από την πρωτεύουσα της Ταϊλάνδης, Μπανγκόκ, επιχειρούσε προσγείωση όταν γλίστρησε στον διάδρομο προσγείωσης στο Διεθνές Αεροδρόμιο Muan και συνετρίβη σε έναν τσιμεντένιο τοίχο.

Από την πτώση του αεροπλάνου συνολικά σκοτώθηκαν 179 από τους 181 επιβαίνοντες. Σύμφωνα με τις αρχές, ο μικρότερος επιβάτης ήταν ένα αγόρι τριών ετών και ο μεγαλύτερος ένας 78χρονος.

Όπως όλα δείχνουν, ένα σμήνος πουλιών έχει αναδειχθεί ως πιθανός παράγοντας για τη συντριβή της Κυριακής, με αξιωματούχους να αποκαλύπτουν πως ι οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας προειδοποίησαν το αεροσκάφος για τους κινδύνους πουλιών λίγα λεπτά πριν από το ατύχημα και ένα από τα επιζώντα μέλη του πληρώματος φέρεται να ανέφερε την ύπαρξή τους μετά τη διάσωσή του.

• Το μυστήριο με την πτήση ΜΗ370 της Malaysia Airlines

«Καληνύχτα, ΜΗ370». Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια από τον ασύρματο του κυβερνήτη της πτήσης των Μαλαισιανών Αερογραμμών που στις 8 Μαρτίου του 2014 είχε απογειωθεί, 41 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, από το αεροδρόμιο της Κουάλα Λουμπούρ με προορισμό το Πεκίνο. Μόλις 44 λεπτά αργότερα, στη 1.25, το Boeing 777 αποκλίνει της πορείας του και, αντί για την κινεζική πρωτεύουσα, κατευθύνεται δυτικά, προς τον Ινδικό ωκεανό και τη Θάλασσα Ανταμάν. Περίπου μία ώρα αργότερα, στις 2.22 π.μ., σημειώνεται η τελευταία επικοινωνία με στρατιωτικό ραντάρ.

Εκτοτε, έχουν περάσει ακριβώς 10 χρόνια και ουδείς γνωρίζει τι απέγινε η πτήση με τους 239 επιβαίνοντες – 227 επιβάτες και 12 μέλη πλήρωμα. Πρόκειται, ασφαλώς, για ένα από τα μεγαλύτερα αεροπορικά μυστήρια στα χρονικά, το οποίο, όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, τροφοδότησε εικασίες, ιδίως από τη στιγμή που καμία έρευνα δεν μπόρεσε να εντοπίσει οτιδήποτε από το Boeing 777, πέρα από κάποια, ελάχιστα, συντρίμμια, που βρέθηκαν στη Μαδαγασκάρη, τη Μοζαμβίκη, τον Αγιο Μαυρίκιο και την Τανζανία.

Πλην του μυστηρίου και των σεναρίων, βέβαια, αυτό που προκαλεί ακόμη μεγάλη αγωνία, οργή, απελπισία και θρήνο είναι ο χαμός τόσων ανθρώπων, των οποίων οι οικείοι αναζητούν απαντήσεις για το τι απέγιναν οι φίλοι και οι συγγενείς τους. Δέκα χρόνια μετά, χωρίς να έχουν στο μεταξύ λάβει καμία απάντηση, δεν είναι σε θέση να ησυχάσουν αν δεν βρουν έστω κάποιο λείψανο των χαμένων ανθρώπων.

• 10 χρόνια από την ασύλληπτη αεροπορική τραγωδία της Germanwings – Ο ψυχασθενής συγκυβερνήτης αυτοκτόνησε και πήρε στον λαιμό του άλλες 149 ψυχές

Συνολικά 150 άνθρωποι από 17 χώρες έχασαν τη ζωή τους στη συντριβή του αεροσκάφους της Germanwings, θυγατρικής της Lufthansa, στις γαλλικές Άλπεις στις 24 Μαρτίου 2015. Ανάμεσα στα θύματα βρέθηκε και μια σχολική τάξη από τη μικρή γερμανική πόλη Χάλτερν αμ Ζεε, αποτελούμενη από 14 μαθήτριες, δύο μαθητές και δύο δασκάλους.

Δέκα χρόνια μετά, ο τότε διευθυντής του σχολείου, Ούλριχ Βέσελ, δηλώνει πως δεν θα ξεχάσει ποτέ τη στιγμή που αναγκάστηκε να μεταφέρει την τραγική είδηση στους γονείς των παιδιών. Τα παιδιά επέστρεφαν με τη μοιραία πτήση 4U9525 από τη Βαρκελώνη, όπου συμμετείχαν σε πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών. Οι γονείς είχαν συγκεντρωθεί σε μια αίθουσα του γυμνασίου, περιμένοντας με αγωνία. Ήδη, ώρες πριν, τα τηλεοπτικά κανάλια είχαν αρχίσει να μεταδίδουν εικόνες από τα συντρίμμια του αεροσκάφους στις γαλλικές Άλπεις, κοντά στο Λε Βερνέ. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη φρίκη στα πρόσωπά τους», θυμάται συγκλονισμένος ο πρώην διευθυντής του σχολείου.

Τα τραγικά αίτια της συντριβής

Η συντριβή του αεροσκάφους της Germanwings στις 24 Μαρτίου 2015, στις 10:41 π.μ., παραμένει μία από τις χειρότερες τραγωδίες στην ιστορία της ευρωπαϊκής αεροπορίας. Δεν συγκλονίζει μόνο λόγω του αριθμού των θυμάτων, αλλά και εξαιτίας της ανείπωτης αιτίας που οδήγησε στην καταστροφή.

Οι ερευνητές στη Γερμανία και τη Γαλλία κατέληξαν γρήγορα σε ένα αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα. Ο 27χρονος συγκυβερνήτης Αντρέας Λούμπιτς, πάσχοντας από σοβαρά ψυχικά προβλήματα, οδήγησε συνειδητά το αεροσκάφος προς τον ορεινό όγκο, επιδιώκοντας να δώσει τέλος στη ζωή του και παρασύροντας μαζί του 149 αθώες ψυχές. Μετά από προσεκτικό σχεδιασμό, κλείδωσε τον κυβερνήτη εκτός πιλοτηρίου και μείωσε χειροκίνητα το ύψος πτήσης από τα 38.000 στα μόλις 100 πόδια, οδηγώντας στο μοιραίο. «Αυτή η ενέργεια ήταν ξεκάθαρα σκόπιμη», είχε δηλώσει το 2015 ο εισαγγελέας Μπρις Ρομπέν.

 

Στο διαμέρισμά του στο Ντίσελντορφ, οι αστυνομικές αρχές βρήκαν πλήθος στοιχείων που αποκάλυπταν την κλονισμένη ψυχική του υγεία. Ο εισαγγελέας Ρομπέν αναφέρθηκε σε αυτόν ως «ασταθή προσωπικότητα» και «ψυχικά άρρωστο», υπογραμμίζοντας πως ήταν «εντελώς ακατάλληλος για την ευθύνη πτήσης αεροσκάφους».

Ξεκληρίστηκαν δύο ποδοσφαιρικές ομάδες

Τα δύο παρακάτω αεροπορικά δυστυχήματα μπορεί να μην είχαν τόσους πολλούς νεκρούς ώστε να συγκαταλέγονται στο πιο πολύνεκρα, όμως το γεγονός πως ξεκλήρισαν δύο ποδοσφαιρικές ομάδες και ιδικά την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ τα κάνει να έχουν μια περίοπτη θέση στο συγκεκριμένο άρθρο!

• Αεροπορική τραγωδία του Μονάχου (23 νεκροί)

Η πτήση 609 της British European Airways ήταν μια εμπορική πτήση και πρωταγωνιστής ενός αεροπορικού δυστυχήματος που συνέβη στις 6 Φεβρουαρίου 1958, όταν συνετρίβη στην τρίτη προσπάθεια απογείωσης από διάδρομο καλυμμένο με χιόνι ανακατεμένο με λάσπη στο αεροδρόμιο του Μονάχου, στη Δυτική Γερμανία.

Στο αεροπλάνο ήταν η αγγλική ποδοσφαιρική ομάδα Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, με το παρατσούκλι Μωρά του Μπάσμπι, μαζί με κάποιους υποστηρικτές και δημοσιογράφους – όπου 23 από τους 44 επιβάτες πέθαναν. Η πτήση τσάρτερ, με προορισμό το αεροδρόμιο του Μάντσεστερ, πραγματοποιήθηκε από την British European Airways (BEA) χρησιμοποιώντας αεροσκάφος Airspeed Ambassador, με αριθμό εγγραφής G-ALZU.

Ο κυβερνήτης Τζέιμς Θέιν προσπάθησε να απογειωθεί δύο φορές, αλλά και οι δύο προσπάθειες απέτυχαν λόγω υπερθέρμανσης του αριστερού κινητήρα. Στην τρίτη προσπάθεια απογείωσης αποφασίστηκε να διορθωθεί η υπερθέρμανση του αριστερού κινητήρα «καθυστερώντας» την επιτάχυνσή του, κάνοντας το αεροσκάφος να ταξιδεύει σε μήκος μεγαλύτερο από αυτό που συνήθως απαιτείται. Για το λόγο αυτό, το αεροσκάφος αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει ένα τμήμα του διαδρόμου που δεν πετούσε άλλα αεροσκάφη εκείνη την ημέρα. Σε εκείνη την περιοχή του διαδρόμου υπήρχε ένα λεπτό στρώμα λιωμένου χιονιού, το οποίο εμπόδιζε την επιτάχυνση του αεροπλάνου, εμποδίζοντας έτσι την απογείωση.

Κατά τη διάρκεια αυτής της επιχείρησης το αεροσκάφος έφτασε τους 117 κόμβους, αλλά στην τελική ευθεία έπεσε στους 105 κόμβους (194 χλμ/ώρα), μια ταχύτητα πολύ χαμηλή για να μπορέσει να πετάξει και με πολύ μικρό διάδρομο για να μπορέσει να σταματήσει την απογείωση.

Στις 15:04 το αεροπλάνο προσέκρουσε στον φράχτη που περιβάλλει το αεροδρόμιο και στη συνέχεια σε ένα σπίτι, το οποίο εκείνη τη στιγμή ήταν άδειο. Ένα μέρος της πτέρυγας και μέρος της ουράς αποκόπηκαν. Το αεροσκάφος πήρε φωτιά. Η αριστερή πλευρά του πιλοτηρίου χτύπησε ένα δέντρο, η δεξιά πλευρά της ατράκτου σε ένα ξύλινο υπόστεγο, μέσα στο οποίο υπήρχε ένα φορτηγό γεμάτο λάστιχα και καύσιμα, το οποίο εξερράγη.

Το ατύχημα προκάλεσε τον καθορισμό των επιχειρησιακών ορίων για τη συσσώρευση πάγου που επιτρέπεται στους διαδρόμους. Οι γερμανικές αρχές του αεροδρομίου (οι οποίες ήταν νομικά υπεύθυνες για την κατάσταση των διαδρόμων, αν και αγνοούσαν τον κίνδυνο που εγκυμονεί ο πάγος στον διάδρομο για αεροσκάφη όπως το Ambassador), άσκησαν νομική αγωγή εναντίον του κυβερνήτη Θέιν, ο οποίος επέζησε από τη συντριβή, ισχυριζόμενος ότι είχε απογειωθεί χωρίς να ξεπαγώσει τα φτερά και ότι ήταν ο μόνος υπεύθυνος για τη συντριβή, παρά το ότι πολλοί μάρτυρες ισχυρίστηκαν το αντίθετο.

Οι υποθέσεις των γερμανικών αρχών βασίστηκαν σε φωτογραφία του αεροσκάφους (δημοσιευμένη σε διάφορες εφημερίδες) που τραβήχτηκε λίγο πριν την απογείωση, όπου το χιόνι είναι ορατό στην επάνω επιφάνεια της πτέρυγας. Όταν όμως εξετάστηκε το αρχικό αρνητικό, δεν παρατηρήθηκε ούτε χιόνι ούτε πάγος. Το «χιόνι» οφειλόταν σε αρνητικό αντίγραφο των εικόνων που δημοσιεύτηκαν. Οι μάρτυρες που έσπευσαν αμέσως μετά τη συντριβή και που απέκλεισαν την παρουσία πάγου, που εντόπισε ο επικεφαλής της έρευνας, ο οποίος έφτασε στο σημείο μόλις αργά το βράδυ, δεν κλήθηκαν ούτε ελήφθησαν υπόψη από τους Γερμανούς ερευνητές. Η δικαστική διαμάχη κατά του κυβερνήτη Θέιν συνεχίστηκε μέχρι το 1968, όταν τελικά αποκλείστηκε (τουλάχιστον από τις βρετανικές αρχές) από κάθε ευθύνη. Η επίσημη αιτία, όπως αναφέρουν οι βρετανικές αρχές, ήταν η συσσώρευση πάγου και λιωμένου χιονιού στον διάδρομο προσγείωσης που φρέναρε ξαφνικά το αεροσκάφος, εμποδίζοντάς το να φτάσει την ταχύτητα που απαιτείται για την απογείωση. Ο Θέιν, ο οποίος απολύθηκε από την εταιρεία λίγο μετά το συμβάν και δεν αποκαταστάθηκε ποτέ, συνταξιοδοτήθηκε και επέστρεψε στη φάρμα του στο Μπέρκσαϊρ. Πέθανε το 1975 από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 53 ετών.

Οι νεκροί

Παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ

• Τζεφ Μπεντ
• Ρότζερ Μπερν
• Έντι Κόλμαν
• Ντάνκαν Έντουαρντς (επιζών του δυστυχήματος, πέθανε 15 μέρες αργότερα στο νοσοκομείο)
• Μαρκ Τζόουνς
• Ντέιβιντ Πεγκ
• Τόμι Τέιλορ
• Liam ‘Billy’ Whelan

Επιτελείο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ

• Walter Crickmer – Γραμματέας Λέσχης
• Bert Whalley – Chief Coach
• Τομ Κάρι – Προπονητής

Δημοσιογράφοι

• Alf Clarke – Manchester Evening Chronicle
• Don Davies – Manchester Guardian
• George Follows – Daily Herald
• Tom Jackson – Manchester Evening News
• Archie Ledbrooke – Daily Mirror
• Henry Rose – Daily Express
• Eric Thompson – Daily Mail
• Frank Swift – News of the World (καθώς και προπονητής τερματοφυλάκων Αγγλίας και Manchester City )

Μέλη πληρώματος και άλλοι επιβάτες

• Διοικητής Kenneth “Ken” Rayment – Βρετανός συγκυβερνήτης (επιζών από τη συντριβή, πέθανε 3 εβδομάδες αργότερα από εγκεφαλικό τραύμα και πολλαπλούς τραυματισμούς)
• Tom Cable – διαχειριστής
• Μπέλα Μίκλος – ταξιδιωτικός πράκτορας
• Willie Satinoff – θαυμαστής και προσωπικός φίλος του Ματ Μπάσμπι

Επιζώντες

Παίκτες και επιτελείο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ

• Τζόνι Μπέρι (πέθανε το 1994)
• Jackie Blanchflower (πέθανε αργότερα το 1998)
• Μπόμπι Τσάρλτον (πέθανε το 2023)
• Bill Foulkes (πέθανε το 2013)
• Χάρι Γκρεγκ (πέθανε το 2020)
• Kenny Morgans (πέθανε το 2012)
• Albert Scanlon (πέθανε το 2009)
• Dennis Viollet (πέθανε το 1999)
• Ray Wood (πέθανε το 2002)

Άλλοι επιζώντες

• Ματ Μπάσμπι – διευθυντής ομάδας (πέθανε το 1994)
• Frank Taylor – δημοσιογράφος (πέθανε το 1992)
• James Thain – διοικητής (π. 1975)
• George (Bill) Rodgers – ραδιοφωνικός εκφωνητής
• Peter Howard – φωτογράφος (πέθανε το 1996)
• Margaret Bellis – αεροσυνοδός (πέθανε το 1998)
• Ted Ellyard – τηλεγράφος (πέθανε το 1964)
• Nebojsa Bato Tomašević – επιβάτης (πέθανε το 2017)
• Vera Lukić και η κόρη της Vesna – γυναίκες επιβάτες που διασώθηκαν από τον παίκτη της Manchester Utd, Harry Gregg. Την ώρα του ατυχήματος, η Vera Lukić ήταν έγκυος στο μικρότερο παιδί της Zoran.
• Κυρία Μίκλος – σύζυγος του Μπέλα Μίκλου, του ταξιδιωτικού πράκτορα που κανόνισε την πτήση και πέθανε στο δυστύχημα.
  Rosemary Blakeley – αεροσυνοδός

• Η αεροπορική τραγωδία της Τσαπεκοένσε

Σις 28 Νοεμβρίου 2016, αεροπλάνο που μετέφερε 77 ανθρώπους, με τους περισσότερους να είναι μέλη της βραζιλιάνικης ομάδας Τσαπεκοένσε, συνετρίβη κοντά στην πόλη Μεντεγίν της κεντρικής Κολομβίας. Μόνο έξι άτομα διεσώθησαν με τη βραζιλιάνικη ομάδα να ξεκληρίζεται καθώς μόνο τρεις παίκτες κατάφεραν να βγουν σώοι αν και βαρύτατα τραυματισμένοι.

Οι ποδοσφαιριστές μετέβαιναν στο Μεντεγίν για να αντιμετωπίσουν την Ατλέτικο Νασιονάλ στον τελικό του Copa Sudamericana, τη μεγαλύτερη στιγμή τους στην ιστορία του συλλόγου. Μετά τη συντριβή, η Ατλέτικο Νασιονάλ υπέβαλε αίτηση στους διοργανωτές του Κυπέλλου να απονεμηθεί το τρόπαιο στην Τσαπεκοένσε.

Οι επιζώντες παίκτες ήταν ο αριστερός ακραίος Άλαν Ρούσελ, ο τερματοφύλακας Τζάκσον Ράγκναρ Φόλμαν, του οποίου ακρωτηρίασαν ένα από τα πόδια του λόγω τραυματισμού και ο κεντρικός αμυντικός Νέτο. Ο τερματοφύλακας Ντανίλο, ο οποίος επέζησε της συντριβής, πέθανε λίγο πριν φθάσει στο νοσοκομείο. Εννέα παίκτες δεν συμπεριελήφθησαν στην αποστολή και έτσι δεν ταξίδεψαν στη μοιραία πτήση.

Οι ομάδες της Βραζιλίας αποφάσισαν να δανείσουν παίκτες τους στην ομάδα ως ελεύθερους και έστειλαν αίτημα στη βραζιλιάνικη Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου να αποτρέψουν τον υποβιβασμό της ομάδας για τρία χρόνια.

Ο τερματοφύλακας της Τσαπεκοένσε Νιβάλντο ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ενεργό δράση λίγο μετά το δυστύχημα.

Το βράδυ της 28ης Νοεμβρίου 2016, η πτήση 2933 της LaMia Airlines συνετρίβη κοντά στην πόλη Μεντεγίν στην Κολομβία, εξαιτίας μιας ηλεκτρικής βλάβης και, ενδεχομένως, την έλλειψη καυσίμων.

«Επιβεβαιωμένο. Το αεροσκάφος CP2933 μετέφερε την ομάδα ChapecoenseReal. Όπως φαίνεται, υπάρχουν επιζώντες», έγραψε στο Twitter η Αρχή του αεροδρομίου Χοσέ Μαρία Κόρντοβα. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το αεροσκάφος που προερχόταν από τη Βολιβία συνετρίβη στο Σέρο Γκόρντο, κοντά στην πόλη Λα Ουνιόν.

Η οδική πρόσβαση στο σημείο της συντριβής, που βρίσκεται σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από το Μεντεγίν, δεν ήταν δυνατή λόγω «των μετεωρολογικών συνθηκών», σύμφωνα με τις Αρχές του αεροδρομίου, που παράλληλα ανακοίνωσαν ότι το αεροσκάφος είχε εκπέμψει σήμα κινδύνου για βλάβη στα ηλεκτρικά συστήματα, το οποίο ελήφθη από τον Πύργο Ελέγχου του αεροδρομίου.

Νωρίτερα, ο Ελκίν Οσπίνα, δήμαρχος της κοντινής πόλης Λα Σέχα είχε δηλώσει στο Γαλλικό Πρακτορείο: «Όπως φαίνεται το αεροσκάφος έμεινε από καύσιμα», προσθέτοντας ότι σωστικά συνεργεία βρίσκονταν επί τόπου και τα ιατρικά κέντρα της περιοχής ετοιμάζονταν να δεχθούν τους τραυματίες.

Σύμφωνα με τις φήμες, η αποστολή της βραζιλιάνικης ομάδας δεν θα ταξίδευε με τη μοιραία πτήση της εταιρείας Lamia, όμως άλλαξε αεροπλάνο την τελευταία στιγμή.

Την ίδια στιγμή, το espn.uol.com ανέφερε πως η διοίκηση της Τσαπεκοένσε ήθελε να ταξιδέψει στην Κολομβία με πτήση τσάρτερ, αλλά το αίτημά της δεν έγινε δεκτό από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της Βραζιλίας (ANAC).

Οι αεροπορικές τραγωδίες που έγιναν στην Ελλάδα

• Douglas DC-3 της εταιρείας Τεχνικαί Αεροπορικαί Εκμεταλλεύσεις

Ιούνιος του 1949. Το αεροσκάφος τύπου Ντακότα που εκτελούσε τη διαδρομή Καβάλα-Αθήνα εν μέσω κακών καιρικών συνθηκών χάνει το δεξί φτερό του και συντρίβεται στην περιοχή της Μαλακάσας οδηγώντας τους 22 επιβάτες του στο θάνατο και μένοντας για πάντα στην ιστορία ως το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα με επιβατικό αεροπλάνο γραμμής στην Ελλάδα. Το πόρισμα του δυστυχήματος αναφέρει:

«Το αεροσκάφος μέσα στα σύννεφα υποβλήθηκε σε αεροδυναμική υπερφόρτιση πέρα από το όριο αντοχής της πτέρυγας. Η υπερφόρτιση δημιουργήθηκε από την κατακόρυφη επιτάχυνση του αεροσκάφους λόγω ισχυρών δινών, σε συνδυασμό με την σημαντική οριζόντια ταχύτητά του κατά την πτήση».

• Douglas DC-3 της Ολυμπιακής Αεροπορίας

Τον Οκτώβριο του 1959, στην περιοχή «Αυλώνας» του νομού Αττικής, σημειώθηκε μία τραγωδία όταν αεροσκάφος τύπου Douglas DC-3 συνετρίβη, προκαλώντας τον θάνατο 18 επιβατών. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων, περίπου είκοσι λεπτά μετά την απογείωση, ακούστηκαν μία ή δύο εκρήξεις. Ορισμένοι ανέφεραν ότι είδαν το αεροπλάνο να πέφτει, ενώ ένας αυτόπτης μάρτυρας περιέγραψε πως πρώτα αποκόπηκε το φτερό του αεροσκάφους και έπειτα ακολούθησε η μοιραία πτώση. Τα πιθανά αίτια του δυστυχήματος αποδόθηκαν σε έκρηξη στη δεξαμενή καυσίμων του αεροπλάνου.

 

• Douglas DC-6B της Ολυμπιακής Αεροπορίας – Συνετρίβη στην Κερατέα, 90 νεκροί

Τον Δεκέμβριο του 1969, οι ιδιαίτερα δυσμενείς καιρικές συνθήκες, με καταιγίδες και χαμηλό βαρομετρικό, οδήγησαν σε τραγωδία. Ένα αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπορίας, το οποίο εκτελούσε πτήση από τα Χανιά, έχασε ύψος και συνετρίβη στο όρος Πάνειο, στην περιοχή της Κερατέας, προκαλώντας τον θάνατο 90 ανθρώπων.

Η πτώση του αεροσκάφους αποδίδεται πιθανότατα σε ισχυρό καθοδικό ρεύμα αέρα, το οποίο προκάλεσε μια απότομη “βουτιά” του. Το αεροπλάνο χτύπησε τη νότια πλαγιά της κορυφογραμμής στις 20:45. Δυστυχώς, η έλλειψη μαύρου κουτιού –το οποίο δεν ήταν ακόμα υποχρεωτικό για τα αεροσκάφη της εποχής– καθιστά αδύνατη τη συλλογή περισσότερων πληροφοριών για το ατύχημα.

Η συγκεκριμένη τραγωδία παραμένει, μέχρι και σήμερα, το πιο πολύνεκρο δυστύχημα στην ιστορία της Ολυμπιακής Αεροπορίας, αφήνοντας ένα βαθύ αποτύπωμα στη μνήμη της ελληνικής αεροπορίας.

• NAMC YS-11A της Ολυμπιακής Αεροπορίας – Το μοναδικό που είχε επιζώντες

Τον Οκτώβριο του 1972 σημειώθηκε το μοναδικό ατύχημα της Ολυμπιακής Αεροπορίας με επιζώντες, σε πτήση από την Κέρκυρα προς την Αθήνα. Κατά την προσπάθεια του αεροσκάφους να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο των Αθηνών, εν μέσω νυχτερινής καταιγίδας, βγήκε εκτός πορείας και κατέληξε να προσθαλασσωθεί. Λίγο αργότερα, το αεροσκάφος βυθίστηκε. Από τους 53 επιβαίνοντες, 16 κατάφεραν να κολυμπήσουν μέχρι την ακτή και να σωθούν, ανάμεσά τους και ο κυβερνήτης.

Κυκλοφόρησαν φήμες πως ο πιλότος μπέρδεψε τα φώτα της παραλιακής με αυτά του αεροδρομίου, αλλά δεν προέκυψαν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία. Παράλληλα, αποκλείστηκε και η πιθανότητα μηχανικής βλάβης, καθώς το σχετικό πόρισμα δεν ανέδειξε τέτοιο πρόβλημα. Μετά από ενδελεχείς ελέγχους, εργαστηριακές δοκιμές και δοκιμαστικές πτήσεις, εκδόθηκε στις 22 Ιουνίου 1974 το πόρισμα από την εννεαμελή επιτροπή διερεύνησης. Ως πιθανή αιτία αναφέρθηκε η κάθοδος του αεροσκάφους κάτω από τα ελάχιστα επιτρεπτά όρια ύψους, χωρίς όμως να διευκρινιστεί τι ακριβώς προκάλεσε αυτή την κάθοδο.

Το δικαστήριο αθώωσε τον κυβερνήτη του αεροσκάφους, καθιστώντας το συγκεκριμένο ατύχημα ίσως τη μοναδική περίπτωση όπου δεν εντοπίστηκε ούτε μηχανική βλάβη στο αεροπλάνο ούτε ανθρώπινο λάθος από τον πιλότο.

• NAMC YS-11A Ολυμπιακής αεροπορίας, 51 νεκροί

Νοέμβριος 1976. Ένα αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Λάρισα-Κοζάνη συντρίβεται στην περιοχή των Σερβίων, στον νομό Κοζάνης. Πριν από τη μοιραία συντριβή, είχε επιχειρήσει να προσεγγίσει το αεροδρόμιο της Λάρισας, όπου, λόγω της έντονης κακοκαιρίας, η προσγείωση κατέστη αδύνατη. Η πυκνή ομίχλη ανάγκασε το δικινητήριο αεροσκάφος να αλλάξει πορεία, αναζητώντας ασφαλή διέξοδο. Ωστόσο, η πτήση βρήκε τραγικό τέλος, όταν το αεροσκάφος προσέκρουσε στο όρος Μεταξά, καθώς δεν κατάφερε να το υπερκεράσει.

Στο τραγικό δυστύχημα έχασαν τη ζωή τους και οι 46 επιβάτες μαζί με τα 4 μέλη του πληρώματος. Παρά την άμεση κινητοποίηση των κατοίκων από τις γύρω περιοχές, που έσπευσαν στο σημείο αναζητώντας επιζώντες, η προσπάθεια δεν είχε αποτέλεσμα.

• Shorts SD 330 της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας, 34 νεκροί

Αύγουστος 1989. Ένα αεροσκάφος που εκτελούσε την πτήση Θεσσαλονίκη-Σάμος-Κως συνετρίβη στο όρος Κέρκης της Σάμου, οδηγώντας στον θάνατο και τους 31 επιβάτες του, καθώς και τα 3 μέλη του πληρώματος. Είκοσι λεπτά πριν από την προγραμματισμένη προσγείωσή του, το αεροσκάφος εξέπεμψε το τελευταίο του σήμα από ένα σημείο βορειοδυτικά του αεροδρομίου της Σάμου, σε ύψος 3.000 ποδιών. Το σχέδιο πτήσης, ωστόσο, προέβλεπε άνοδο στα 6.000 πόδια. Τα συντρίμμια βρέθηκαν σε υψόμετρο 1.370 μέτρων, μόλις 50 μέτρα χαμηλότερα από την κορυφή του Κέρκη, που έχει ύψος 1.420 μέτρα. Αν το αεροσκάφος είχε ανέβει κατά 50 μέτρα, ίσως να είχε αποφευχθεί η τραγωδία. Τι οδήγησε, όμως, σε αυτό το δυστύχημα;

Ο πιλότος ήταν γνωστός για την εμπειρία και την ικανότητά του, σύμφωνα με συναδέλφους του. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι μία ξαφνική βλάβη πιθανόν να αποτέλεσε την κύρια αιτία της τραγωδίας, οδηγώντας σχεδόν ακαριαία στη συντριβή. Παρά τα ελάχιστα δευτερόλεπτα που είχε στη διάθεσή του, ο πιλότος κατάφερε να εκπέμψει σήμα κινδύνου, το οποίο καταγράφηκε από γαλλικό δορυφόρο. Ένας ακόμα παράγοντας που συνέβαλε στη συντριβή ήταν η πυκνή ομίχλη που σκέπαζε το βουνό, καθιστώντας το αόρατο μέχρι την τελευταία στιγμή.

Δυστυχώς, το «μαύρο κουτί» του αεροσκάφους δεν παρείχε περισσότερες πληροφορίες για τα αίτια του δυστυχήματος, καθώς είχε καταγράψει μόνο τα τελευταία 30 λεπτά συνομιλιών στο κόκπιτ. Οι επιπτώσεις της πρόσκρουσης ήταν τόσο σφοδρές που τα περισσότερα από τα σώματα των επιβατών ήταν αδύνατο να αναγνωριστούν, με εξαίρεση τρία, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις τα πτώματα είχαν διαμελιστεί ή απανθρακωθεί. Η τραγωδία αυτή παραμένει μια από τις πιο συγκλονιστικές στη σύγχρονη ελληνική αεροπορική ιστορία.

• Yakovlev Yak-42 και C130 – Ουκρανικό αεροσκάφος πέφτει στα Πιέρια όρη, 70 νεκροί

Τον Δεκέμβριο του 1997, ένα αεροσκάφος ουκρανικής αεροπορικής εταιρείας απογειώνεται από το Κίεβο με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Κατά την προσέγγιση στο αεροδρόμιο “Μακεδονία”, το ίχνος του εξαφανίζεται από τα ραντάρ, ενώ διακόπτεται και η επικοινωνία με το πλήρωμα. Το αεροσκάφος τύπου Γιάκοβλεφ συντρίβεται στα Πιέρια Όρη, παρασύροντας στον θάνατο 70 ανθρώπους, εκ των οποίων οι 34 ελληνικής καταγωγής.

Οι ακραίες καιρικές συνθήκες καθυστερούν τη διαδικασία εντοπισμού του. Συγγενείς των θυμάτων και εθελοντές, απελπισμένοι από την καθυστέρηση, αναζητούν μόνοι τους κάποιο ίχνος του αεροπλάνου. Τραγικά, λίγες ώρες πριν εντοπιστούν τα συντρίμμια του Γιάκοβλεφ, ένα αεροσκάφος C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας, το οποίο συμμετείχε στις έρευνες με πενταμελές πλήρωμα, συντρίβεται στην ίδια περιοχή.

Η δίκη για το δυστύχημα διεξάγεται οκτώ χρόνια αργότερα. Δύο ελεγκτές του αεροδρομίου “Μακεδονία” καταδικάζονται για την αποτυχία τους να αντιληφθούν έγκαιρα το πρόβλημα και να ζητήσουν τη συνδρομή του ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας. Όπως αποδείχθηκε, οι πιλότοι του Γιάκοβλεφ βρίσκονταν σε σύγχυση και είχαν χαθεί, ζητώντας βοήθεια από ραντάρ προσέγγισης που το αεροδρόμιο δεν διέθετε. Μετά από 18 λεπτά άκαρπων ελιγμών, το αεροσκάφος συνετρίβη στα Πιέρια Όρη.

• Πτήση 522 της Helios Airways συντρίβεται στο Γραμματικό, 121 νεκροί

Στις 14 Αυγούστου 2005, το Boeing 737 της κυπριακής εταιρείας Helios Airways συνετρίβη στο Γραμματικό, προκαλώντας τη χειρότερη αεροπορική τραγωδία σε ελληνικό έδαφος. Το αεροσκάφος εκτελούσε την πτήση Λάρνακα–Πράγα με ενδιάμεσο σταθμό στην Αθήνα. Όταν χάθηκε η επικοινωνία με τον πύργο ελέγχου, δύο μαχητικά F-16 απογειώθηκαν για να το εντοπίσουν. Οι πιλότοι των F-16 αντίκρισαν μία σοκαριστική εικόνα: οι επιβάτες φορούσαν τις μάσκες οξυγόνου, ενώ ένας αεροσυνοδός φαίνονταν να προσπαθεί απεγνωσμένα να ανακτήσει τον έλεγχο του αεροπλάνου, γεγονός που αρχικά οδήγησε στην υπόθεση της αεροπειρατείας.

Σε περίπτωση επιβεβαίωσης αυτού του σεναρίου, τα F-16 θα έπρεπε να καταρρίψουν το αεροσκάφος, καθώς υπήρχε φόβος να συντριβεί σε κατοικημένη περιοχή της Αθήνας. Ωστόσο, το αεροπλάνο άλλαξε πορεία και, αφού εξαντλήθηκαν τα καύσιμά του, συνετρίβη στο Γραμματικό. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, ο αεροσυνοδός που προσπαθούσε να ανακτήσει τον έλεγχο ήταν εκπαιδευμένος πιλότος. Η απόπειρά του ήταν απεγνωσμένη, καθώς τόσο ο κυβερνήτης όσο και ο συγκυβερνήτης είχαν χάσει τις αισθήσεις τους λόγω απότομης αποσυμπίεσης της καμπίνας.

Τα δεδομένα από το μαύρο κουτί αποκάλυψαν ότι η πτώση οφειλόταν σε ξαφνική αποσυμπίεση, με αποτέλεσμα την έλλειψη οξυγόνου. Πολλοί από τους επιβάτες βρέθηκαν με φορεμένες μάσκες οξυγόνου, ενώ υπήρχε ιστορικό παρόμοιων τεχνικών προβλημάτων. Κανείς από τους υπεύθυνους δεν αντιλήφθηκε ότι ο διακόπτης της συμπίεσης των θαλάμων του αεροσκάφους βρισκόταν στη θέση “Manual” αντί για “Auto”, γεγονός που αποτέλεσε την αρχική αιτία της τραγωδίας. Τελικός λόγος της συντριβής ήταν η διακοπή λειτουργίας των κινητήρων λόγω έλλειψης καυσίμων.

Η ιατροδικαστική έρευνα έδειξε ότι όλα τα θύματα ήταν ζωντανά έως τη στιγμή της πρόσκρουσης. Ωστόσο, πιθανότατα κάποιοι βρίσκονταν σε κατάσταση υποξίας λόγω έλλειψης οξυγόνου και είχαν χάσει τις αισθήσεις τους. Η τραγωδία αυτή ανέδειξε σοβαρά προβλήματα ασφαλείας που σημάδεψαν την ιστορία της αεροπορίας.