Καταπράσινο περιβάλλον με τρεχούμενα νερά: Το χωριό που πρωταγωνίστησε στην Ελληνική Επανάσταση
Τι να δείτε στην «Πρωτεύουσα του Νερού»;
Η Μάχη του Σταυρού, και ειδικότερα η Μάχη του Σταυρού Θεοδώριανων, υπήρξε μια από τις κρισιμότερες στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, αναδεικνύοντας το θάρρος και την αφοσίωση των αγωνιστών στον αγώνα για την ελευθερία. Στη σημερινή περιοχή, όπου βρίσκεται το πανέμορφο χωριό Σταυρός Θεοδώριανων στην Ήπειρο, διαδραματίστηκε αυτή η καθοριστική μάχη, η οποία έφερε μια σημαντική νίκη για τους Έλληνες.
Ο κρίσιμος ρόλος στην Ελληνική Επανάσταση
Η νίκη αυτή ενίσχυσε το ηθικό των επαναστατών, κάτι που ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για να συνεχίσουν να πολεμούν σε μια περίοδο γεμάτη δυσκολίες. Ενώ πολλές μάχες στην Επανάσταση απαιτούσαν στρατηγική και σωστή οργάνωση, η Μάχη του Σταυρού ήταν μια μάχη που ζήτησε άμεση αντίδραση και ετοιμότητα.
Οι Έλληνες αγωνιστές, που αγωνίζονταν με πάθος για την απελευθέρωση της πατρίδας τους, έδειξαν σθένος και αυταπάρνηση, παρά τις αντίξοες συνθήκες. Η νίκη αυτή δεν αποτέλεσε μόνο στρατιωτική επιτυχία, αλλά και σημαντική ώθηση στο ηθικό, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συνέχιση του αγώνα για την ελευθερία.
Το χρονικό της μάχης έχει ως εξής: Στις 4 Αυγούστου 1821 σχεδόν χιλιάδες Τούρκοι έφυγαν από την Άρτα με στόχο την ανακατάληψη των Θεοδώριανων. Από την ελληνική πλευρά, τώρα ο Γώγος Μπακόλας με το πρωτοπαλήκαρό του, τον Μακρυγιάννη και μαζί με περίπου 350 άνδρες οχυρώθηκε στον Σταυρό στα Τζουμέρκα. Την ίδια ημέρα έγινε μάχη, η οποία κράτησε από το πρωί έως το βράδυ. Μια μάχη σπουδαία και καθοριστική, όπως είπαμε. Την ίδια στιγμή, στο σημείο έφτασαν σημαντικές ενισχύσεις που ανακούφισαν και υποστήριξαν τους Έλληνες και οι Τούρκοι υποχώρησαν με βαριές απώλειες για την Άρτα. Η νικηφόρα για τους Έλληνες, έκβαση της μάχης του Σταυρού ματαίωσε την ανακατάληψη της στρατηγικής θέσης των Θεοδώριανων από τους Τούρκους.
Με αφορμή τον κρίσιμο ρόλο που διαδραμάτισε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, είναι ευκαιρία να γνωρίσουμε τα Θεοδώριανα, ένα από τα ωραιότερα χωριά στα Τζουμέρκα που έχει μείνει γνωστό ως «Πρωτεύουσα του Νερού».
Τα Θεοδώριανα είναι ένα καταπράσινο και απόμερο χωριό του νομού Άρτας χτισμένο σε πλαγιά των ανατολικών Τζουμέρκων. Απέχει από την πόλη της Άρτας 80 χιλιόμετρα. Αποτελεί έδρα κοινότητας και μετρά λιγότερους από 1.000 κατοίκους.
Διαβάστε επίσης
Ένα σκηνικό ονειρικό σε ένα καταπράσινο περιβάλλον με πολλά και τρεχούμενα νερά. Πολύ φημισμένοι είναι μεταξύ άλλων και οι καταρράκτες του χωριού. Οι καταρράκτες Σούδα όπως είναι γνωστοί. Οι διπλοί και εντυπωσιακοί καταρράκτες σχηματίζονται στον ποταμό Άσπρη Γκούρα. Οι καταρράκτες Σούδα είναι από τους μεγαλύτερους καταρράκτες της Ελλάδας καθώς φθάνουν σε ύψος τα 25 μέτρα.
Τα Θεοδώριανα μέχρι και το 2010 ήταν μια ξεχωριστή κοινότητα έκτασης περίπου 45 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το 1793 χτίστηκε εκεί το ιστορικό Μοναστήρι της Παναγιάς, όπου επί τουρκοκρατίας λειτούργησε κρυφό σχολείο ενώ στη Κατοχή μέρος του είχε μετατραπεί σε πρόχειρο νοσοκομείο και ήταν καταφύγιο αντιστασιακών.
Τι να δείτε
Ως «Πρωτεύουσα του Νερού», όπως τα θέλουν μερικοί, τα Θεοδώριανα είναι κυρίως διάσημα για τους εντυπωσιακούς τους καταρράκτες.
- Δείτε τους περίφημους καταρράκτες Σούδα
Σήμα κατατεθέν του χωριού, αλλά και πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών, είναι από τους μεγαλύτερους καταρράκτες στην Ελλάδα, καθώς τα νερά του ποταμού Άσπρη Γκούρα (παραπόταμος του Αχελώου) γκρεμίζονται εντυπωσιακά από 25 μέτρα ύψος, αφού πρώτα χωρίσουν στα δύο.
Μπορείτε να φτάσετε ως εκεί ξεκινώντας από την πλατεία των Θεοδώριανων και ακολουθώντας σηματοδοτημένο μονοπάτι μέσα στο δάσος. Επενδυμένη με ξύλινα γεφυράκια, σκάλα και κουπαστή στα δύσκολα σημεία, σε ένα ορεινό τοπίο με ιδιαίτερο κάλλος, η διαδρομή είναι άνετη ακόμα και για παιδιά. Υπολογίστε ότι διαρκεί 50 λεπτά με τα πόδια και ότι μέρος της διανύεται και με αυτοκίνητο.
- Επισκεφθείτε το Μοναστήρι της Παναγίας
Στο βόρειο κομμάτι του χωριού, αφού περάσετε τα τελευταία σπίτια, θα συναντήσετε μοναστήρι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου (γιορτάζει στις 8 Σεπτέμβρη), να στέκεται σε τοπίο ξεχωριστής ομορφιάς, με τα νερά του ποταμού Γκούρα (κι αυτός παραπόταμος του Αχελώου) να κυλούν πολύ κοντά. Χρονολογείται στο 1793 και έχει μεγάλη ιστορία: στην Τουρκοκρατία λειτούργησε ως σχολείο, ενώ στην Κατοχή πρόσφερε καταφύγιο σε αντιστασιακούς.
- Περάστε από τον παλιό νερόμυλο
Χτισμένος το 1918 ως βακουφικός μύλος εντασσόμενος στην περιουσία της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου (ο οποίος είναι προστάτης του χωριού), λειτούργησε ως το 1980. Πλέον, το παλιό πέτρινο κτήριο ανήκει στα αξιοθέατα των Θεοδώριανων, στεκόμενο ανάμεσα σε πλατάνια, στο σημείο Σμίξη, όπου συναντιούνται τα δύο ποτάμια του χωριού –ο Γκούρας και το Μουζάκι.
- Ανεβείτε στον Σταυρό
Θέση πάνω από το χωριό, σε υψόμετρο 1.390 μέτρων, όπου βρίσκεται και το προαναφερθέν ορεινό καταφύγιο με το «Πανόραμα», το οποίο –εκτός από ξενώνας– λειτουργεί και ως καφέ και ταβέρνα, με θέα στα Τζουμέρκα. Το όνομα Σταυρός οφείλεται στον ξύλινο σταυρό τον οποίον έστησε εκεί το 1777 ο Κοσμάς ο Αιτωλός, περνώντας από την περιοχή.
