«Βράζει» η Μεσόγειος: Πως συνδέονται οι σεισμοί στη Σαντορίνη με τις ταυτόχρονες εκρήξεις ηφαιστείων στην Ιταλία;

Η Μεσόγειος Θάλασσα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια έντονη σεισμική δραστηριότητα το τελευταίο διάστημα. Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Σαντορίνη, η οποία δοκιμάζεται από διαδοχικούς σεισμούς, με τον φόβο μιας πιθανής ηφαιστειακής έκρηξης να γίνεται πιο αισθητός από ποτέ.

Την ίδια στιγμή, ανησυχίες προκαλούν και οι εξελίξεις στην Ιταλία, όπου η σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα παραμένουν έντονες. Στα Φλεγραία Πεδία, το υπερηφαίστειο που βρίσκεται περίπου 13 χιλιόμετρα δυτικά του Βεζούβιου, η κατάσταση είναι ανησυχητική. Το συγκεκριμένο ηφαίστειο, το οποίο μοιράζεται έναν τεράστιο θάλαμο μάγματος με τον Βεζούβιο, παρουσιάζει αυξημένη δραστηριότητα τα τελευταία δύο χρόνια, με συνεχείς σεισμούς που εγείρουν φόβους για επικείμενη έκρηξη.

Μετά την τελευταία σεισμική έξαρση στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, τα Φλεγραία Πεδία παρέμεναν σχετικά ήσυχα, μέχρι το πρωί της Κυριακής, όταν καταγράφηκαν δύο σεισμικές δονήσεις μεγέθους 0,7 και 1,5 Ρίχτερ. Την ίδια μέρα, ο Βεζούβιος καταγράφηκε να δίνει δύο δονήσεις μεγέθους 2,3 και 2,5 Ρίχτερ. Η συσσωρευμένη δραστηριότητα στις δύο περιοχές αυξάνει την ανησυχία για το τι μπορεί να επακολουθήσει.

Τεράστια προσοχή στον Βεζούβιο

Την Παρασκευή καταγράφηκε σεισμική δόνηση μεγέθους 2 Ρίχτερ, σε βάθος 700-800 μέτρων κάτω από τον κρατήρα του Βεζούβιου. Η τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου σημειώθηκε το 1944, ενώ η πιο γνωστή έλαβε χώρα το 79 μ.Χ., όταν οι πόλεις της Πομπηίας, του Herculaneum και άλλοι οικισμοί καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Πρόσφατες μελέτες είχαν επισημάνει ότι τόσο τα Φλεγραία Πεδία όσο και ο Βεζούβιος παρουσιάζουν ενδείξεις πως μπορεί να βρίσκονται σε φάση «ωρίμανσης» για μια νέα έκρηξη. Παρ’ όλα αυτά, το Κρατικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας (INGV) καθησυχάζει, δηλώνοντας πως δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν επικείμενη ηφαιστειακή δραστηριότητα. «Τα δεδομένα από τα γεωδαιτικά δίκτυα παρακολούθησης δεν καταγράφουν παραμορφώσεις που θα μπορούσαν να αποδοθούν σε ηφαιστειακά αίτια. Οι ελαφρές καθιζήσεις που ανιχνεύονται στους σταθμούς του ανώτερου τμήματος του ηφαιστείου οφείλονται σε βαρυτικές επιδράσεις, συμπίεση επιφανειακού υλικού ή τοπικές συνθήκες», ανέφερε το INGV.

Ωστόσο, από το 2022 παρατηρείται αύξηση στη θερμοκρασία των ατμίδων του Βεζούβιου, από 45 στους 50 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με το vulkane.net. Επιπλέον, πέρυσι σημειώθηκε σειρά σεισμών που προκάλεσαν ανησυχία στους κατοίκους της περιοχής, ενώ σταμάτησε η καθίζηση ενός σταθμού μέτρησης, η οποία διαρκούσε επί χρόνια.

Εντούτοις, εξακολουθούν να υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι εφικτή η έγκαιρη εκκένωση της πυκνοκατοικημένης περιοχής γύρω από τον Βεζούβιο σε περίπτωση έκρηξης. Το ίδιο ζήτημα ισχύει και για την ευρύτερη περιοχή των Φλεγραίων Πεδίων, εντείνοντας την ανησυχία για τη διαχείριση ενός τέτοιου φαινομένου.

Ιταλία: Εκρήξεις στην Αίτνα και το Στρόμπολι

Μόλις πρόσφατα, η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο Στρόμπολι στα ανοικτά της Σικελίας είχε αυξηθεί και πάλι, και υπήρξε επίσης μια μικρότερη έκρηξη στην Αίτνα το Σάββατο. Το απόγευμα της Δευτέρας (10 Φεβρουαρίου) ένας σχετικά βίαιος σεισμός μεγέθους 3,7 σημειώθηκε στην Αίτνα – πολύ κοντά στην τουριστική μητρόπολη της Ταορμίνα. Μια σειρά σεισμών σημειώθηκε επίσης στην Τοσκάνη.

Νοτιότερα, στη μέση των Αιολικών Νήσων βόρεια της Σικελίας, μια άλλη σειρά σεισμών προκαλεί αναταραχές. Τα επτά κατοικημένα νησιά του αρχιπελάγους είναι ηφαιστειακής προέλευσης, όπως και η Σαντορίνη. Λόγω της εκρηκτικής ιστορίας της προέλευσής του, το αρχιπέλαγος βόρεια της Σικελίας ονομάζεται επίσης “ιταλική Χαβάη”.

Τα νησιά Βουλκάνο και Στρόμπολι εξακολουθούν να είναι ενεργά ηφαίστεια, ειδικά το τελευταίο είναι γνωστό για τα φλογερά θεάματά του.

Την Παρασκευή ένας σεισμός μεταξύ Alicudi και Filicudi σε βάθος περίπου 16 χιλιομέτρων τρόμαξε τους ανθρώπους. Ο σεισμός μεγέθους 4,8 έγινε αισθητός σε όλα τα νησιά και επίσης στη Σικελία. Οι σεισμοί έγιναν επίσης αισθητοί μέχρι την πόλη του Παλέρμο.

Ωστόσο, οι σεισμοί συνεχίστηκαν και μέχρι το πρωί της Δευτέρας υπήρξαν 27 ακόμη σεισμοί με μεγέθη μεταξύ 1,6 και 3,4 Ρίχτερ.

Μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές της ανθρωπότητας

Το γεγονός ότι οι σεισμοί στην περιοχή μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνοι αποδεικνύεται από τον σεισμό στη Μεσίνα το 1908, έναν από τους πιο βίαιους σεισμούς στην ιταλική ιστορία. Είχε μέγεθος 7,1 Ρίχτερ και το τσουνάμι που προέκυψε κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς τις πόλεις της Μεσίνα και του Ρέτζιο Καλάμπρια, καθώς και πολλά χωριά στις αντίστοιχες επαρχίες και σκότωσε μεταξύ 72.000 και 110.000 ανθρώπους σε μία από τις χειρότερες φυσικές καταστροφές στην Ιταλία και την Ευρώπη.

Αυτοί οι σεισμοί, εξηγεί ο πρόεδρος του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας, Carlo Doglioni στο notizie.virgilio.it, προκαλούνται από την προσέγγιση του βόρειου τμήματος της Σικελίας στο νότιο τμήμα του Τυρρηνικού Πελάγους. «Η σεισμικότητα των Αιολικών Νήσων», εξηγεί ο ερευνητής του INGV Raffaele Azzaro, «σχετίζεται με την παρουσία δύο ρηγμάτων».

«Οι Αιολικές Νήσοι επηρεάζονται επομένως από σεισμούς που συμβαίνουν σε αυτά τα δύο συστήματα ρηγμάτων, αλλά όχι μόνο αυτό: εκτίθενται επίσης σε δονήσεις που προκαλούνται από σεισμικά γεγονότα από τη Σικελία και την Καλαβρία».

Ο γεωλόγος Aldo Piombiono εξέτασε τους τελευταίους σεισμούς και καταλήγει στο ιστολόγιό του: «Εάν τα δεδομένα είναι σωστά, φαίνεται σχεδόν σαν ένα ρήγμα να ενεργοποιήθηκε λίγο μετά το κύριο γεγονός». Αυτό ακριβώς είναι το σενάριο που έχει συμβεί και στη Σαντορίνη.

Ευθύνεται ένας σπάνιος πλανητικός αστερισμός για την πρόσφατη ακολουθία σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων; Οι απόψεις των ερευνητών διχάζονται πάνω σε αυτό το ζήτημα.