Σαν σήμερα καταργείται το έθιμο για το κάψιμο του Ιούδα – Ήταν αντίθετο στα «πιστεύω» του Χριστιανισμού

Το έθιμο του «Καψίματος του Ιούδα» συνδέεται με τη μορφή του Ιούδα, ο οποίος για τους χριστιανούς συμβολίζει το κακό και την αμαρτία, και θεωρείται ότι αξίζει την τιμωρία. Η περίοδος του Πάσχα αποτελεί την κατάλληλη ευκαιρία για αυτή την πράξη, καθώς θυμίζει την προδοσία του Ιούδα προς τον Ιησού Χριστό.

Το συγκεκριμένο έθιμο, αν και διαβόητο για τη βαρβαρότητά του, υπήρξε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και διαδεδομένα πασχαλινά δρώμενα της Ελλάδας. Σήμερα, ωστόσο, η πρακτική αυτή έχει υποχωρήσει σημαντικά με το πέρασμα του χρόνου. Γνωστές παραλλαγές του εθίμου περιλαμβάνουν τη «Φουνάρα του Ιούδα» και το «έθιμο της Βούρνας». Συνήθως πραγματοποιείται το βράδυ της Ανάστασης, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα ή, σπανιότερα, τη Μεγάλη Παρασκευή.

Η κεντρική φιγούρα είναι ένα πάνινο ομοίωμα του Ιούδα, γεμισμένο με άχυρα και εύφλεκτες ύλες. Στο στήθος του ανδρείκελου τοποθετείται συχνά μια επιγραφή με το όνομα «Ιούδας ο Ισκαριώτης». Το ομοίωμα κρεμιέται από αυτοσχέδιο ικρίωμα και, κατά την καύση, συνοδεύεται από εντυπωσιακές εκρήξεις, που ενισχύουν τη θορυβώδη και γιορτινή ατμόσφαιρα του Πάσχα.

Στο παρελθόν, το έθιμο είχε συχνά αντισημιτικές προεκτάσεις, όπως στην «Υπόθεση Πατσίφικο» ή τα «Εβραϊκά της Κέρκυρας και της Ζακύνθου», κάτι που οδήγησε την Εκκλησία της Ελλάδος να το αποδοκιμάσει επίσημα με εγκυκλίους το 1891, το 1910 και το 1918. Η Εκκλησία τόνισε ότι το έθιμο αντιβαίνει στο πνεύμα αγάπης που πρεσβεύει η γιορτή του Πάσχα.

Η καταγωγή του Καψίματος του Ιούδα φαίνεται να ανάγεται σε αρχαία παγανιστική παράδοση, κατά την οποία καιγόταν ένα ομοίωμα του χειμώνα για να σηματοδοτηθεί η έλευση της άνοιξης. Τέτοιες πρακτικές επιβιώνουν ακόμη σε περιοχές της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, όπως το «Κάψιμο του Χιονάνθρωπου» στην Ελβετία.