Σαν σήμερα, 06 Οκτωβρίου 1973: Η αιφνιδιαστική έναρξη του πολέμου του Γιομ Κιπούρ, μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων

Σαν σήμερα, στις 6 Οκτωβρίου 1973, ξεκίνησε ένας από τους πιο αιματηρούς και καθοριστικούς πολέμους στη σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής: ο Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ. Η ημέρα αυτή, που συνέπιπτε με τη μεγαλύτερη και ιερότερη εορτή των Εβραίων, την Ημέρα της Εξιλέωσης (Γιομ Κιπούρ), επέτρεψε στις αραβικές δυνάμεις να επιτύχουν έναν στρατηγικό αιφνιδιασμό. Ο αιφνιδιασμός αυτός έδωσε στην Αίγυπτο και τη Συρία το αρχικό προβάδισμα, αλλά ο πόλεμος κατέληξε σε μια απρόβλεπτη και περίπλοκη σύγκρουση, με σοβαρές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή και τις διεθνείς σχέσεις.

Για να κατανοήσουμε την έκταση του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ, είναι απαραίτητο να ανατρέξουμε στον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967. Σε αυτή τη σύντομη σύγκρουση, το Ισραήλ είχε καταφέρει μια συντριπτική νίκη, καταλαμβάνοντας τη Χερσόνησο του Σινά από την Αίγυπτο, τα Υψώματα του Γκολάν από τη Συρία, τη Δυτική Όχθη από την Ιορδανία και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Η ήττα του 1967 ήταν μια βαθιά ταπείνωση για τις αραβικές χώρες, ειδικά για την Αίγυπτο, και δημιούργησε ένα ισχυρό κίνητρο για ρεβανσισμό.

Ο νέος πρόεδρος της Αιγύπτου, Ανουάρ Σαντάτ, ήταν αποφασισμένος να ανακτήσει τα χαμένα εδάφη και να αποκαταστήσει το κύρος της χώρας του. Μαζί με τον πρόεδρο της Συρίας, Χαφέζ αλ Άσαντ, σχεδίασαν μια από κοινού επίθεση, με στόχο να αιφνιδιάσουν το Ισραήλ.

Ο αιφνιδιασμός και οι πρώτες μέρες του πολέμου

Η επίθεση ξεκίνησε το απόγευμα του Σαββάτου, 6 Οκτωβρίου 1973, τη στιγμή που το Ισραήλ ήταν βυθισμένο στους εορτασμούς του Γιομ Κιπούρ. Οι περισσότεροι Ισραηλινοί στρατιώτες ήταν εκτός υπηρεσίας, γεγονός που συνέβαλε στον πλήρη αιφνιδιασμό.

• Στο μέτωπο του Σινά, οι αιγυπτιακές δυνάμεις, με μια καλά σχεδιασμένη επιχείρηση, πέρασαν τη Διώρυγα του Σουέζ και κατέρριψαν τις ισραηλινές οχυρώσεις της Γραμμής Μπαρ-Λεβ. Η επιτυχία τους ήταν εντυπωσιακή και ανέτρεψε την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
• Στο μέτωπο των Υψωμάτων του Γκολάν, οι συριακές δυνάμεις, με μια τεράστια επίθεση αρμάτων μάχης, απώθησαν τις ισραηλινές δυνάμεις και απείλησαν να εισέλθουν στο εσωτερικό του Ισραήλ.

Οι πρώτες ημέρες του πολέμου ήταν καταστροφικές για το Ισραήλ, το οποίο είχε υποτιμήσει σοβαρά τις ικανότητες των αραβικών στρατών. Η αρχική αισιοδοξία των Ισραηλινών, που πίστευαν ότι θα κέρδιζαν σε λίγες ημέρες, διαλύθηκε μπροστά στην πραγματικότητα.

Η αντεπίθεση του Ισραήλ και το διεθνές πλαίσιο

Ωστόσο, μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό, το Ισραήλ κατάφερε να ανασυνταχθεί. Με τη βοήθεια μιας μαζικής αμερικανικής αερογέφυρας, οι ισραηλινές δυνάμεις αντεπιτέθηκαν.

• Στο μέτωπο του Σινά, οι ισραηλινές δυνάμεις, υπό την ηγεσία του στρατηγού Αριέλ Σαρόν, κατάφεραν να περάσουν τη Διώρυγα του Σουέζ, περικυκλώνοντας την Τρίτη Αιγυπτιακή Στρατιά.
• Στο μέτωπο του Γκολάν, οι Ισραηλινοί απώθησαν τους Σύριους και έφτασαν σε απόσταση αναπνοής από τη Δαμασκό.

Ο πόλεμος έφερε τις δύο υπερδυνάμεις, τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, στα όρια της σύγκρουσης, καθώς η κάθε μία υποστήριζε τη δική της πλευρά. Η κρίση οδήγησε και σε ένα πετρελαϊκό εμπάργκο από τις αραβικές χώρες προς τις χώρες που στήριζαν το Ισραήλ, προκαλώντας μια παγκόσμια ενεργειακή κρίση.

Το τέλος του Πολέμου και οι επιπτώσεις

Ο πόλεμος έληξε με μια εύθραυστη κατάπαυση του πυρός, αλλά οι συνέπειές του ήταν τεράστιες. Η επιτυχία του αιφνιδιασμού των Αράβων οδήγησε στις μετέπειτα Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, όπου το Ισραήλ και η Αίγυπτος υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης, με την Αίγυπτο να ανακτά τελικά το Σινά. Ο Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ άλλαξε για πάντα τη δυναμική της Μέσης Ανατολής, δείχνοντας ότι οι αραβικοί στρατοί δεν ήταν ανίκητοι και ανοίγοντας το δρόμο για τη διπλωματία και την ειρήνη, αν και η περιοχή παρέμεινε σε μια κατάσταση αστάθειας.