Σαν σήμερα, 06 Οκτωβρίου 1951: Ο Στάλιν ανακοινώνει ότι η Σοβιετική Ένωση διαθέτει ατομική βόμβα
Η είσοδος της Σοβιετικής Ένωσης στην πυρηνική εποχή και η γέννηση της «ισορροπίας του τρόμου»
Σαν σήμερα, στις 6 Οκτωβρίου 1951, ο κόσμος κρατούσε την ανάσα του. Ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Ιωσήφ Στάλιν, προέβη σε μια δήλωση που άλλαξε για πάντα τη γεωπολιτική σκακιέρα: επιβεβαίωσε επίσημα ότι η ΕΣΣΔ διέθετε πλέον ατομική βόμβα. Η ανακοίνωση, που μεταδόθηκε από το σοβιετικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, σηματοδότησε το τέλος του πυρηνικού μονοπωλίου των Ηνωμένων Πολιτειών και την επίσημη είσοδο του κόσμου σε μια νέα, πιο επικίνδυνη, εποχή.
Από το μυστικό στην επίσημη επιβεβαίωση
Η δήλωση του Στάλιν δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Στην πραγματικότητα, η πρώτη επιτυχημένη σοβιετική δοκιμή ατομικής βόμβας, με την κωδική ονομασία «RDS-1», είχε πραγματοποιηθεί στις 29 Αυγούστου 1949, στο Σεμιπαλατίνσκ του Καζακστάν . Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω αεροσκαφών αναγνώρισης που συνέλεξαν ραδιενεργά ίχνη στην ατμόσφαιρα, είχαν ήδη διαπιστώσει το γεγονός και το είχαν ανακοινώσει επίσημα στις 23 Σεπτεμβρίου 1949. Ωστόσο, η Σοβιετική Ένωση είχε επιλέξει να διατηρήσει άκρα μυστικότητα γύρω από το επίτευγμά της.
Η ανακοίνωση του Στάλιν, δύο χρόνια αργότερα, ήρθε ως απάντηση σε μια νέα αμερικανική ανακοίνωση για πρόσφατη σοβιετική δοκιμή. Ο Σοβιετικός ηγέτης, στη συνέντευξή του, επιβεβαίωσε τις δοκιμές, τονίζοντας όμως ότι η Σοβιετική Ένωση αναγκάζεται να το κάνει για να αντιμετωπίσει την «απειλή του αγγλοαμερικανικού επιθετικού μπλοκ». Η δήλωση αυτή προσέθεσε ένα νέο, επικίνδυνο κεφάλαιο στον Ψυχρό Πόλεμο, καθώς έθεσε τέλος στην απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ στον τομέα των πυρηνικών όπλων.
Μυστικότητα, κατασκοπεία και πυρηνική ανάπτυξη
Η ταχύτητα με την οποία η Σοβιετική Ένωση ανέπτυξε το δικό της ατομικό πρόγραμμα ξάφνιασε τη Δύση. Ήδη από το 1945, μετά τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, ο Στάλιν είχε δώσει εντολή για ένα «ολοκληρωτικό» πρόγραμμα πυρηνικής έρευνας. Το πρόγραμμα αυτό, το οποίο βασίστηκε αρχικά σε πληροφορίες που είχαν συλλέξει Σοβιετικοί κατάσκοποι από το Πρόγραμμα Μανχάταν των ΗΠΑ, προχώρησε με ραγδαίους ρυθμούς.
Σημαντικοί επιστήμονες, όπως ο «πατέρας» της σοβιετικής ατομικής βόμβας, Ιγκόρ Κουρτσάτοφ, δούλεψαν με καθεστώς άκρας μυστικότητας για να αναπτύξουν το σοβιετικό όπλο. Η σοβιετική κατασκοπεία, μέσω ατόμων όπως ο Κλάους Φουξ, ένας Γερμανός θεωρητικός φυσικός που εργαζόταν στο Πρόγραμμα Μανχάταν, παρείχε κρίσιμες πληροφορίες που επιτάχυναν τη διαδικασία, επιτρέποντας στους Σοβιετικούς να παρακάμψουν πολλά στάδια έρευνας και ανάπτυξης.
Διαβάστε επίσης
Η γέννηση της «ισορροπίας του τρόμου»
Η επίσημη αναγνώριση της σοβιετικής πυρηνικής δύναμης στις 6 Οκτωβρίου 1951 έφερε έναν νέο τΣαύπο στρατηγικού αδιεξόδου: την «Ισορροπία του Τρόμου» (Mutual Assured Destruction – MAD). Η απειλή της αμοιβαίας καταστροφής έγινε το κυρίαρχο δόγμα, αποτρέποντας τις δύο υπερδυνάμεις από το να έρθουν σε ευθεία σύγκρουση, καθώς οποιαδήποτε επίθεση θα οδηγούσε σε ισότιμη και καταστροφική απάντηση. Αυτό το δόγμα, αν και απέτρεψε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, κράτησε τον κόσμο σε μια συνεχή κατάσταση φόβου και έντασης.
Το γεγονός αυτό επιτάχυνε επίσης την κούρσα των εξοπλισμών, με τις ΗΠΑ να στρέφονται στην ανάπτυξη της πολύ πιο ισχυρής βόμβας υδρογόνου, την οποία οι Σοβιετικοί ακολούθησαν λίγα χρόνια αργότερα. Η ανακοίνωση του Στάλιν δεν ήταν απλώς μια είδηση· ήταν η επιβεβαίωση ότι η εποχή του πυρηνικού μονοπωλίου είχε τελειώσει και ότι ο κόσμος είχε μπει για τα καλά σε μια νέα, αβέβαιη και επικίνδυνη εποχή.
