Το ύπουλο τέρας της κατάθλιψης: Τα συμπτώματα στις γυναίκες και ο τρόπος αντιμετώπισης

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο που κάποιος αισθάνεται, σκέφτεται και λειτουργεί στην καθημερινότητα. Δεν είναι απλώς μια «κακή μέρα» ή μια προσωρινή στενοχώρια — είναι μια επίμονη και βαθιά θλίψη που μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή και μήνες.

Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και να προκληθεί από πολλούς παράγοντες: γενετική προδιάθεση, τραυματικές εμπειρίες, έντονο στρες, ορμονικές αλλαγές ή άλλες ψυχολογικές και κοινωνικές συνθήκες.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης ποικίλουν από ήπια έως και σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• αίσθημα βαθιάς θλίψης η κατάθλιψης
• απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που το άτομο απολάμβανε πριν
• αλλαγές στην όρεξη που οδηγούν είτε σε απώλεια είτε σε αύξηση βάρους
• πρόβλημα αϋπνίας ή αντίθετα υπερβολικές ώρες ύπνου
• απώλεια ενέργειας
• αύξηση της άσκοπης σωματικής δραστηριότητας (όπως για παράδειγμα κινήσεις χεριών ή άσκοπος βηματισμός ) ή, αντιθέτως, επιβραδυνόμενες κινήσεις και ομιλία (ενέργειες που παρατηρούνται από άλλους)
• αίσθημα απαξίωσης
• δυσκολία σκέψης, συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων
• σκέψεις θανάτου η αυτοκτονίας.

Τα ανωτέρω συμπτώματα πρέπει να διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες για να διαγνωστεί η κατάθλιψη.

Δείτε 7 σημάδια που δείχνουν ότι ένας άνθρωπος είναι πολύ δυστυχισμένος

Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι και άλλες ιατρικές καταστάσεις όπως για παράδειγμα προβλήματα του θυρεοειδούς, όγκος του εγκεφάλου, ανεπάρκεια βιταμινών μπορεί να μιμηθούν τα συμπτώματα της κατάθλιψης και επομένως είναι σημαντικό να αποκλειστούν.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι διαφορετικά στις γυναίκες, στους άντρες και στους ηλικιωμένους.

Κατάθλιψη & γυναίκες

Όσον αφορά τη γυναικεία κατάθλιψη θα πρέπει να σημειωθεί πως τα συμπτώματα είναι συνήθως τα τυπικά που παρατηρούνται και στα δύο φύλα:

Κατάθλιψη & γυναίκες

• στενοχώρια ανησυχία, κακή διάθεση
• συναισθήματα απελπισίας ή απαισιοδοξίας
• ευερεθιστότητα
• συναισθήματα ενοχής, απαξίωσης η αδυναμίας
• μειωμένη ενέργεια ή εύκολη κόπωση
• χαρακτηριστική δυσκολία στον ύπνο, την πρωινή αφύπνιση ή υπερβολικά παρατεταμένος ύπνος
• απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης από προηγούμενα ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και χόμπι
• αργή κίνηση ή αργή ομιλία, αίσθημα ανησυχίας
• δυσκολία παραμονής σε ακινησία
• δυσκολία στη συγκέντρωση, στην ανάμνηση, στη λήψη αποφάσεων
• αλλαγές στην όρεξη και αλλαγές στο βάρος
• σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας, ή απόπειρες αυτοκτονίας
• σωματικοί πόνοι, πονοκέφαλοι κράμπες, δυσπεπτικά ενοχλήματα χωρίς σαφή φυσική αιτία που δεν υποχωρούν ακόμα και με τη θεραπεία.

Ωστόσο, κάποιες μορφές κατάθλιψης είναι αποκλειστικό προνόμιο των γυναικών:

• η προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή (Premenstrual Dysphoric Disorder – PMDD)
• περιγεννητική κατάθλιψη (Perinatal Depression)
• περιεμμηνοπαυσιακή κατάθλιψη (Perimenopausal Depression)

Παράγοντες κινδύνου για κατάθλιψη στις γυναίκες

• Οικογενειακό ιστορικό με διαταραχές διάθεσης
• Προήγουμενη εμφάνιση διαταραχή της διάθεσης του ατόμου
• Απώλεια ενός γονέα πριν την ηλικία των 10
• Σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία
• Ψυχοκοινωνικοί στρεσογόνοι παράγοντες (απώλεια εργασίας, απώλεια λόγω θανάτου, πένθος, διάλυση γάμου, σοβαρές ασθένειες)
• Απουσία σχέσης εμπιστοσύνης με το σύντροφο (κακές σχέσεις, παραμέληση, κακοποίηση)

Οι γυναίκες θεωρούνται πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη κατά τη διάρκεια μιας απώλειας ή άλλου σοβαρού αρνητικού γεγονότος ζωής. Τα καταστροφικά γεγονότα ζωής και οι μακροχρόνιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, αισθήματα αποτυχίας και απόρριψης και όταν δεν βρίσκονται τρόποι επιτυχούς αντιμετώπισης δημιουργούνται αισθήματα θλίψης και απελπισίας.

Παράγοντες κινδύνου για κατάθλιψη στις γυναίκες

Οι πιθανότητες εμφάνισης της κατάθλιψης δεν αυξάνουν απαραίτητα με την απώλεια ή την απειλή απώλειας αλλά με την ταυτόχρονη ύπαρξη της ταπείνωσης, του εξευτελισμού και του εγκλωβισμού, όταν προσβάλλεται το αίσθημα της προσωπικής αξίας του ατόμου και υπάρχει η αίσθηση ότι δεν υπάρχει διαφυσγή. Αυτά τα στοιχεία κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μια καταθλιπτική και μια μη καταθλιπτική τροχιά.

Διαχείριση της κατάθλιψης

Ο καναδικός οργανισμός ψυχικής υγείας Ontario Mental Health Assosiation προτείνει τα ακόλουθα για τη διαχείριση της κατάθλιψης:

• Φάτε σωστά, κοιμηθείτε σωστά, βγείτε εκτός σπιτιού, ασκηθείτε. Όλα αυτά είναι υγιείς συμπεριφορές που μπορεί να κάνουν μια θετική διαφορά στο συνολικό σύστημα σώματος-πνεύματος.
• Αποφύγετε το αλκοόλ, αποφύγετε τα ηρεμιστικά, αποφύγετε φυσικά τα ναρκωτικά. Μπορεί να φαίνεται πως βοηθούν πρόσκαιρα αλλά μακροπρόθεσμα θα κάνουν τα πράγματα πολύ χειρότερα και θα αποτρέψουν την ανάρρωση από την κατάθλιψη.
• Βρείτε τρόπους να μειώσετε το στρες: όταν και όπου μπορείτε δοκιμάστε διάφορες ασκήσεις, διατάσεις και ήπια γυμναστική.
• Κρατήστε ημερολόγιο των σκέψεων και των συναισθημάτων σας. Προσπαθήστε να βρίσκετε κάθε μέρα ένα-δυο πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες και γράψτε τα, αυτό μπορεί να βοηθήσει.
• Εκφραστείτε δημιουργικά: για παράδειγμα χορέψτε, ζωγραφίστε, χρησιμοποιήστε τα χέρια σας δημιουργικά, ακούστε μουσική, γράψτε μουσική, κάντε οτιδήποτε σας εκφράζει.

Η θεραπεία της κατάθλιψης

Οι ασθενείς με κατάθλιψη πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσουν τη συνδρομή των ειδικών. Αφού διαγνωστεί η κατάθλιψη, ο θεράπων ιατρός, νευρολόγος ή ψυχίατρος, θα χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία μέσα από μια πλειάδα αντικαταθλιπτικών φαρμάκων συνυπολογίζοντας όλα τα συμπτώματα και τις συνυπάρχουσες ασθένειες.

Είναι δε ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς με κατάθλιψη το να ακολουθούν τη θεραπεία κατά γράμμα και να μην την διακόπτουν πρώιμα, καθώς διαφορετικά θα ακολουθήσει υποτροπή των συμπτωμάτων.

Εφόσον η αρχική θεραπεία οδηγήσει σε ύφεση των συμπτωμάτων θα πρέπει να έχει και την κατάλληλη διάρκεια ώστε να εδραιωθεί αυτή η ύφεση, καθώς επίσης και να προληφθεί μια υποτροπή. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην προληπτική θεραπεία συντήρησης ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος επανεμφάνισης της κατάθλιψης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εάν η/ο ασθενής είχε δύο ή περισσότερα επεισόδια κατάθλιψης τα τελευταία πέντε χρόνια.

Τέλος, η ψυχολογική θεραπεία ή αλλιώς ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της υποτροπής, καθώς επίσης και να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά με τη φαρμακευτική θεραπεία.