Ένα αρχαιολογικό θαύμα: Ο Μανόλης Ανδρόνικος ανακαλύπτει τον τάφο του Φίλιππου Β' στη Βεργίνα - Οι θεωρίες πως ανήκει στον Μέγα Αλέξανδρο και η πραγματικότητα
Όλα όσα ανακάλυψε ο μεγάλος αρχαιολόγος και οι απόψεις που διατυπώθηκαν στη συνέχεια
Ήταν 8 Νοεμβρίου 1977, όταν πριν από ακριβώς 47 χρόνια καταγράφεται μια ανακάλυψη στα όρια του αρχαιολογικού θαύματος, σε μια μοναδική στιγμή ανάδειξης της ελληνικής ιστορίας από τον Μανόλη Ανδρόνικο.
Ο σπουδαίος αρχαιολόγος ανακαλύπτει στη Βεργίνα τον τάφο του βασιλιά Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Λίγες ημέρες αργότερα, παρουσιάζει τα πρώτα επίσημα στοιχεία της ανακάλυψης του.
«Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα, λοιπόν, βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο». Σε αυτές τις λίγες λέξεις ο Μανόλης Ανδρόνικος συμπυκνώνει το συναίσθημά του όταν αντίκρισε τον τάφο του Φιλίππου και προσθέτει: «Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες».
Διαβάστε επίσης: Σπουδαία ανακάλυψη στη Φθιώτιδα: Βρέθηκε μεγάλος αρχαίος τάφος - Χρονολογείται στην περίοδο του Βασιλιά Φιλίππου!
Συγκεκριμένα, στο βιβλίο του «Το χρονικό της Βεργίνας», ο Μανόλης Ανδρόνικος περιγράφει τις στιγμές μετά το άνοιγμα της σαρκοφάγου και το δευτερόλεπτο που αντίκρισε τα καμένα οστά του Φιλίππου του Β'. «Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα.
Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ’ αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (…) Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύληπτη εικόνα.
Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε».
Τι ανακάλυψε ο Ανδρόνικος στη Βεργίνα
Τα ευρήματα από τον τάφο του Φιλίππου Β' ήταν εντυπωσιακά. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν πολυάριθμα κτερίσματα, συμπεριλαμβανομένων μοναδικών και ανεκτίμητης αξίας έργων τέχνης, τα οποία εκτίθενται στη Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας. Η πληθώρα και η αξία των κτερισμάτων, καθώς και τα στοιχεία ηρωοποίησης της ταφής, καθιστούν δύσκολη την απόδοση του τάφου σε κάποιον ένδοξο νεκρό που δεν υπήρξε βασιλιάς.
Έτσι, διατυπώθηκε η άποψη ότι σε αυτό το μνημείο τάφηκε ο Φίλιππος Β', βασιλιάς της Μακεδονίας (359-336 π.Χ.). Ορισμένοι συνάδελφοί του στην Ελλάδα τον υπέβαλαν σε σκληρή και αήθη κριτική, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως τότε η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών δεν του απέστειλαν συγχαρητήρια.
Οι αμφισβητήσεις για την ανακάλυψη
Ο Μανόλης Ανδρόνικος, παρότι αντιμετώπισε δριμεία κριτική από ορισμένους συναδέλφους του στην Ελλάδα, δεν έλαβε συγχαρητήρια από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Αν και η ταυτότητα του νεκρού παραμένει αμφισβητούμενη, οι αμφιβολίες προέρχονται πλέον από μια μικρή μερίδα αρχαιολόγων. Το 2008, ο ιστορικός Μιλτιάδης Χατζόπουλος πρότεινε ότι ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο Β΄. Το 2010, επιστημονική ανάλυση των οστών απέρριψε την πιθανότητα να ανήκουν στον Φίλιππο Γ΄ τον Αρριδαίο και υπέδειξε ότι τα ευρήματα ταιριάζουν μόνο με τον Φίλιππο Β'.
Νεότερη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences υποστήριξε ότι ο τάφος ανήκει στον Αρριδαίο. Ωστόσο, άλλη οστεολογική μελέτη, που διεξήχθη από την ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και δημοσιεύθηκε το 2015-2016, καθόρισε την ηλικία του νεκρού στα 45±4 έτη, αποκλείοντας τον Φίλιππο Γ΄ ως υποψήφιο. Επιπλέον, η χρήση χουντίτη, η οποία συνδέεται με τον αφηρωισμό των βασιλέων, καθώς και η παρουσία ιππικών οστών και πυράς, ενισχύουν την άποψη ότι ο νεκρός ήταν αφηρωισμένος. Είναι γνωστό ότι ο Φίλιππος τιμώνταν ως θεοποιημένος από το 343 π.Χ., γεγονός που απορρίπτει οριστικά την απόδοση στον Φίλιππο Γ΄. Επιπλέον, η μελέτη έδειξε ότι ο νεκρός υπέφερε από χρόνιες μολύνσεις, πιθανώς ενδοφθαλμίτιδα, μετά από σοβαρό τραυματισμό στο αριστερό μετακάρπιο.
Η άποψη της Ελένης Γλύκατζη Αρβελέρ για τον τάφο της Βεργίνας
Τη βεβαιότητά της πως ο Μέγας Αλέξανδρος -και όχι ο Φίλιππος ο Β- είναι θαμμένος στη Βεργίνα εκφράζει με νέα συνέντευξή της στο δεύτερο τεύχος των Τετραδίων Πολιτισμού, η βυζαντινολόγος, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, απέναντι στην κρατούσα άποψη των Ελλήνων αρχαιολόγων που επί μακρόν ερευνούν την περιοχή.
Μιλώντας στα Τετράδια Πολιτισμού λέει χαρακτηριστικά ότι ο ισχυρισμός της αυτός «Είναι το μόνο πραγματικά μεγάλο πράγμα που έχω κάνει. Τόσο σίγουρη είμαι» και παραθέτει έξι επιχειρήματα για να υπερασπιστεί τον ισχυρισμό της:
α) το ελαφαντοστέινο ομοίωμα του Αλέξανδρου,
β) την παράσταση στη ζωφόρο που δείχνει μια δράση η οποία για να αποτυπωθεί έπρεπε προηγουμένως να έχει συμβεί,
γ) την αρχική επιθυμία του Μακεδόνα να ταφεί στον τόπο του,
δ) το χρονικό κενό από την ταφή στο σημείο που ξέρουμε, μέχρι να κατασκευαστεί το μαυσωλείο,
ε) το ύψος του νεκρού που, όπως λέει, πως δε μοιάζει με του πατέρα, αλλά περισσότερο με του ίδιου του Αλέξανδρου.
στ) τον χουντίτη, ένα ορυκτό της Αιγύπτου που βρέθηκε στον τάφο.
Αναλυτικά η συνέντευξη της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Βεργίνα
Για περισσότερα από 10 χρόνια μιλάτε για τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, έχοντας ένα αιρετικό επιχείρημα, μια θέση διαφορετική από την κρατούσα…
Διαφορετική από όλους τους Έλληνες αρχαιολόγους. Όχι τους ξένους. Οι ξένοι, σχεδόν ποτέ δεν δεχτήκανε ότι ο τάφος είναι του Φιλίππου του Β´. Μιλήσανε για τον Φίλιππο τον Αρριδαίο. Γιατί όλοι είναι πεπεισμένοι πως ο Αλέξανδρος είναι θαμμένος στην Αλεξάνδρεια. Από πού; Έπρεπε να ανοίξουμε όλες τις πηγές που μιλάνε για τον Μέγα Αλέξανδρο και την ταφή του να δούμε τι γίνεται. Όταν ο Μανώλης Ανδρόνικος, ο οποίος ήταν πολύ φίλος μου, μου είπε ότι βρήκε μέσα στον τάφο του λεγόμενου Φιλίππου το κεφαλάκι του Αλέξανδρου, του είπα: «Είναι δυνατόν Βασιλεύς Βασιλεύων να είναι μέσα σε τάφο;». Μου απάντησε πως λόγω των χρονολογιών ο τάφος θα ήταν ή του Φιλίππου του Β´ ή του Φιλίππου του Αρριδαίου ή του Αλέξανδρου, όμως ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν θαμμένος στην Αλεξάνδρεια, ο Αρριδαίος ουδέποτε πήγε σε μεγάλη εκστρατεία, άρα εκείνος που έμενε ήταν ο Φίλιππος Β´. Όταν όμως βρέθηκε η Αμφίπολη, άρχισαν όλοι να λένε πως είναι ίσως ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τότε είπα: «Αφού ο Αλέξανδρος ετάφη στην Αλεξάνδρεια, τότε πως μπορεί να λένε πως είναι δικός του ο τάφος στην Αμφίπολη;». Έτσι άρχισα εγώ να ψάχνω που είναι ο Μέγας Αλέξανδρος…
Με βάση τη δική σας λογική και επιχειρηματολογία, δεν θα μπορούσε η ύπαρξη του ομοιώματος του Αλέξανδρου να αποτελεί ένα έθιμο που πρώτη φορά συναντάμε;
Αυτά είναι νεοελληνικές εικασίες. Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι οι Μακεδόνες θέλανε όλοι να είναι θαμμένοι στην πατρίδα τους. Έχουμε πολλά κείμενα για αυτό. Αλλά αφού δήθεν ο Μεγαλέξανδρος είπε ότι θέλει να ταφεί στην Αλεξάνδρεια, λέω και εγώ: στην Αλεξάνδρεια! Όταν βρήκαν την Αμφίπολη και αρχίσανε να λένε για την Αμφίπολη, διερωτήθηκα πως μπορεί να είναι εκεί αφού είναι στην Αλεξάνδρεια. Αλλά άρχισα να ψάχνω. Και είδα πως όλοι οι Αρχαίοι αναρωτιόντουσαν που είναι θαμμένος. Ο Λουκιανός, στους νεκρικούς διαλόγους γράφει: «πες μας Αλέξανδρε που σε θάψανε οι Μακεδόνες». Και βέβαια ο Αλέξανδρος δεν απαντά. Όλοι νομίζουν ότι είναι στην Αλεξάνδρεια. Πως και από πού; Όταν τη σωρό την έκλεψε ο Πτολεμαίος την πήρε από τη Δαμασκό, σχεδόν. Τι ήθελε η σωρός στη Δαμασκό αν πήγαινε στην Αλεξάνδρεια; Πάει προς το βορρά και όχι προς το νότο. Άρα πήγαινε για τον τόπο του. Και την παίρνει ο Πτολεμαίος και την πάει στην Μέμφιδα, για να κάνει μαυσωλείο. Το μαυσωλείο γίνεται μετά από 20 χρόνια. Ώσπου να γίνει το μαυσωλείο, η σωρός έμεινε στη Μέμφιδα. Εκεί την κάψανε τη σωρό, μαζέψανε τα κόκκαλα «κατά τον ελληνικό τρόπο», δηλαδή τα πλύνανε με κρασί κ.λπ. Εκείνοι που φυλάνε τη σωρό στην Μέμφιδα είναι δυο Μακεδόνες, χάρις στους οποίους –κατά τη γνώμη μου– ο Περδίκας, που ήταν ο πρώτος επίτροπος μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου, σταλμένος από τη μητέρα του Αλέξανδρου, την Ολυμπιάδα, κατάφερε να τον πάρει προς την πατρίδα του.
Πού στηρίζετε αυτή τη θέση; Γιατί κάνετε μια εικασία…
Πρώτον, το ελεφαντοστέινο κεφαλάκι στον τάφο. Δεύτερον, η ζωοφόρος με τον Ιππέα στη μέση, ο οποίος σίγουρα ήταν ο Μεγαλέξανδρος στεφανωμένος. Στα δύο άκρα της ζωφόρου είναι δυο κυνηγοί οι οποίοι φορούν καπέλα. Άρα είναι ένα κυνήγι μετά από την περσική παρουσία του Μεγαλέξανδρου. Άρα τι γίνεται; Η μεγάλη διαφορά μεταξύ της Ευρυδίκης –της γυναίκας του Αρριδαίου του Γ´– και του Πτολεμαίου με την Ολυμπιάδα, είναι ο τρόπος ταφής της σορού, όταν φθάνει χάρις στον Περδίκα στη Μακεδονία. Προκειμένου να μη γίνει η Ολυμπιάδα θριαμβεύουσα, η Ευρυδίκη επιλέγει μια διακριτική ταφή. Και η διακρτική ταφή γίνεται στην τύμβο που ξέρουμε. Όπως και να έχει κάτι τέτοιο, αν είχε συμβεί, θα αποτελούσε ένα μεγάλο γεγονός.
Ακόμη και αν η Ευρυδίκη όπως λέτε ήθελε να το κρατήσει χαμηλά, θα συζητούνταν. Θα είχε γραφτεί. Θα είχε ξαναγραφτεί, θα υπήρχαν πηγές…
Δεν έχουμε τίποτα από τους χρονογράφους της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Όλα τα έχουν καταστρέψει. Διατείνομαι άλλωστε, άσχετα από όλα αυτά, ότι όταν οι Αμερικάνοι βρήκαν έναν σκελετό στην περιοχή των τύμβων, ο οποίος έχει τραύμα στην κνήμη όπως ακριβώς ο Φίλιππος ο Β´, είπαν πως αυτός είναι ο Φίλιππος και όχι εκείνος στον λεγόμενο τάφο του Φιλίππου. Πρώτον, ο θώρακας τον οποίο βρήκανε δεν πάει στον μεγάλο Φίλιππο, ο Αλέξανδρος ήταν μικρόσωμος. Δεύτερον, όλα τα όπλα παραπέμπουν στον οπλισμό του Αλεξάνδρου. Ο Μανώλης (ο Ανδρόνικος) λέει πως όταν έκανε την προβολή και έδειχνε τα πράγματα στους συναδέλφους του, τους αρχαιολόγους, εκείνοι από κάτω φώναζαν: Αλέξανδρος!
«Και εγώ θα έλεγα το ίδιο, αν δεν ήξερα πως είναι θαμμένος στην Αλεξάνδρεια», είχε πει ο ίδιος.
Συμπυκνώνοντας τους ισχυρισμούς σας, έχουμε: α) το ελαφαντοστέινο ομοίωμα του Αλέξανδρου, β) την παράσταση στη ζωφόρο που δείχνει μια δράση η οποία για να αποτυπωθεί έπρεπε προηγουμένως να έχει συμβεί, γ) έχουμε την αρχική επιθυμία του Μακεδόνα να ταφεί στον τόπο του, δ) έχουμε το χρονικό κενό από την ταφή στο σημείο που ξέρουμε, μέχρι να κατασκευαστεί το μαυσωλείο, ε) έχουμε το ύψος του νεκρού που –λέτε– πως δε μοιάζει με του πατέρα, αλλά περισσότερο με του ίδιου του Αλέξανδρου. Τι άλλο σας κάνει να επιμένετε, κόντρα στο βασικό αφήγημα;
Ο χουντίτης.Ένα ορυκτό της Αιγύπτου. Τι ζητά πάνω στον σκελετό του λεγόμενου Φιλίππου; Αλλά και κάτι ακόμη που το βρίσκω μόνο εγώ. Δεν το λένε άλλοι. Στο νεκροκρέβατο του λεγόμενου Φιλίππου υπάρχουν δύο ελεφαντοστά. Το ένα δείχνει έναν Σάτυρο και το άλλο τον Διόνυσο. Από τον Αριαννό ξέρουμε πως όταν ο Αλέξανδρος φθάνει προς την Τύρο, δεν μπορεί να την πάρει. Υπάρχει αντίσταση και θέλει να φύγει. Το βραδύ, βλέπει στον ύπνο του έναν Σάτυρο και ως μαθητής του Αριστοτέλη –λέει ο Αρριανός– κατάλαβε σα-Τύρος. Η Τύρος δηλαδή, δική σου. Μένει και την παίρνει. Μετά, όταν τα πήρε όλα και τρελάθηκε και ο Αλέξανδρος και έστειλε στις ελληνικές πόλεις ένα διάταγμα να τον κάνουν Θεό, οι Σπαρτιάτες το δέχτηκαν πως θέλει να γίνει Θεός. Οι Αθηναίοι όμως είπαν: «από πού και ως πού;». Ο Δημάδης, ο οποίος ήταν ένας φίλος του Αλεξάνδρου στην Αθήνα, τους λέει: «προσέξτε, όποιος φυλάει τον ουρανό, χάνει τη γη». Φοβούνται οι Αθηναίοι πως θα στείλει κανένα άγημα ο Αλέξανδρος και τον ονόμασαν Διόνυσο. Τότε, ο Διογένης ο Κυνικός βγήκε στην αγορά και είπε: «αφού κάνατε αυτόν Διόνυσο, εμένα θα με κάνετε Σέραπη». Οπότε, στο νεκροκρέβατο του λεγόμενου Φιλίππου, ένας Διόνυσος και ένας Σάτυρος τι γυρεύουν; Επίσης, όλη αυτή η πολυτέλεια, ο χρυσός που βρίσκεται στον τάφο, πού βρέθηκε; Όταν πήγαν για εκστρατεία οι Μακεδόνες, είχαν χρέη. Μόνο χρέη. Πού τον βρήκαν; Ενώ όταν στην Περσία έγινε μια μικροεπανάσταση των Μακεδόνων που ήθελαν να γυρίσουν στην πατρίδα τους, τους μάζεψε ο Αλέξανδρος και τους είπε: «Φτάσατε ξυπόλητοι και γυρνάτε τώρα με τόσα χρυσάφια!». Οπότε, όπως και αν το κάνουμε, πρέπει να εξηγήσουμε που βρέθηκαν τα χρυσά στεφάνια, στον τάφο του λεγόμενου Φιλίππου. Οπότε όταν βρέθηκε ο σκελετός του Φιλίππου, από τους Αμερικανούς, με το τραύμα στην κνήμη οι δικοί μας δεν απάντησαν. Σου λέει, μόνο ο Φίλιππος θα είχε τραύμα στην κνήμη; Βρήκαμε και είναι σίγουρο, τον τάφο του μικρού Αλέξανδρου που σκότωσε ο Κάσσανδρος. Το DNA του μικρού Αλέξανδρου, είναι σχετικό με αυτό στον τάφο του λεγόμενου Φιλίππου. Άρα λένε πως είναι ο Φίλιππος, ο παππούς.
Έχετε ακόμη ένα επιχείρημα. Μιλάτε για μια βιαστική μετακίνηση του Αλέξανδρου σε ένα ταπεινό μνημείο.
Δεν το λέω εγώ. Ο Ανδρόνικος λέει πως το μνημείο δεν είναι τόσο πολυτελές όσο θα έπρεπε. Και εξηγεί ότι οφείλεται στην αρπαγή που έκαναν οι Γαλάτες όταν έφθασαν στη Μακεδονία.
Κυρία Αρβελέρ, γιατί πιστεύετε πως τόσα χρόνια που βάζετε το συγκεκριμένο ζήτημα στο δημόσιο διάλογο, δεν την ασπάζονται οι Αρχαιολόγοι; Η θέση σας ακούγεται, ως πρόσωπο έχετε μεγάλη επιδραστικότητα. Μήπως τελικά τα επιχειρήματα αυτά, για τους ειδικούς, δεν είναι επαρκή;
Δεν επιτρέπεται 50 χρόνια τουλάχιστον οι Έλληνες αρχαιολόγοι να έχουν Αλέξανδρο και να μην το έχουν κοιτάξει ποτέ.
Υπονοείτε πως δεν το παραδέχονται τόσοι και τόσοι αρχαιολόγοι, για να μη φανεί μια διαχρονική ανεπάρκεια στην ερμηνεία και την ανάλυση των δεδομένων;
Ε βέβαια…
Πιστεύετε στα αλήθεια πως θα δικαιωθεί η θέση σας;
Όταν έρθει η επόμενη γενιά αρχαιολόγων, από εκείνους που ήταν στην ανασκαφή και όταν εγώ δε θα είμαι πια στη ζωή…
Εκπέμπετε μια ανάγκη να επαναλαμβάνετε ότι ο λεγόμενος τάφος του Φιλίππου, ανήκει στον Μέγα Αλέξανδρο…
Έχω ανάγκη. Εγώ νομίζω ότι είναι το μόνο πραγματικά μεγάλο πράγμα που έχω κάνει. Τόσο σίγουρη είμαι!
Η απάντηση της Αγγελικής Κοτταρίδη
Θέση αντίθετη με αυτή της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, η οποία εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι στη Βεργίνα είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος, πήρε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη.
Η αρχαιολόγος, που έχει υπάρξει και μαθήτρια του Μανώλη Ανδρόνικου, μιλώντας στην ΕΡΤ3, όπως μετέδωσε το makthes.gr, εξήγησε πως «στην επιστήμη έχουμε δύο κατηγορίες. Δεδομένα και στοιχεία. Στην αρχαιολογική επιστήμη αυτά είναι υπαρκτά, ενώ υπάρχουν και οι ερμηνείες των στοιχείων. Στο ενδιάμεσο υπάρχουν και οι υποθέσεις που μπορεί να αποδειχθούν ή να απορριφθούν. Εμείς δουλεύουμε με στοιχεία, όχι με θεωρητικές προσεγγίσεις».
Και συνέχισε: «Δεν θα μπω στη συζήτηση με την κυρία Αρβελέρ, ο καθένας έχει το βάρος της γνώμης του, αλλά εμείς δεν μιλάμε με θεωρίες, αλλά με δεδομένα. Έχουμε έναν τάφο με έναν νεκρό άνδρα στον θάλαμο και μια γυναίκα στον προθάλαμο. Τα οστά είναι εκεί, τα ξέρουμε από το 1977, έχουν μελετηθεί πάρα πολλές φορές από ανθρωπολόγους. Αυτό που μπορείς με ευκολία να προσδιορίσεις από τη μελέτη των οστών, είναι η ηλικία και το φύλο του νεκρού. Ο συγκεκριμένος νεκρός διάγει την πέμπτη δεκαετία της ζωής του και είναι γύρω στα 45, κάπου μεταξύ 43-47».
«Αποκλείεται από τους ανθρωπολόγους να είναι μεταξύ 30-33. Μιλάμε για 15 χρόνια διαφορά, αυτό είναι μετρήσιμο στοιχείο. Αποκλείεται λοιπόν να είναι ο Αλέξανδρος, που πέθανε πριν κλείσει τα 33 χρόνια του» υπογράμμισε και προσέθεσε: «Πολύ θα χαιρόμασταν να τον είχαμε, να βρίσκαμε τα οστά του, έχουμε όμως τη μνήμη του ζωντανή, καθώς και τις δύο παλαιότερες απεικονίσεις του σωζόμενες, τις μόνες που είμαστε βέβαιοι ότι τις έχει δει ο ίδιος. Το πολύ μικρό, μήκους 2,5 εκατοστών κεφαλάκι από τη ζωοφόρο κυνηγιού και την εικόνα του από την τοιχογραφία. Τον τάφο του Φιλίππου Β' είχε φτιάξει ο ίδιος ο Αλέξανδρος, έθαψε τον πατέρα του. Η κηδεία του ηγεμόνα είναι πολιτικό γεγονός, καθώς από την κηδεία εδραιώνεται η επόμενη κατάσταση».
Σε ερώτηση για το πώς αποδεικνύεται ότι στον τάφο βρίσκεται ο Φίλιππος Β', η κυρία Κοτταρίδη εξήγησε: «Αποδεικνύεται ότι είναι ο Φίλιππος μέσα από μια σειρά συνδυαστικής ερμηνείας γεγονότων. Είναι σίγουρα βασιλιάς και όταν το έλεγε αυτό ο Ανδρόνικος, δεν είχε τόσα στοιχεία όσα έχουμε σήμερα. Απ' όταν πέθανε ο δάσκαλος, σκάψαμε άλλους 2.000 τάφους στις Αιγές. Έχουμε πάρα πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν την αρχική υπόθεση, ότι δηλαδή ο νεκρός κάηκε εκεί δίπλα, έχουμε τα κατάλοιπα της πυράς., έχουμε το χρυσό στεφάνι που άρχισε να λιώνει και βρέθηκαν μερικά βελανίδια στην πυρά».
«Μπήκαν τα κόκκαλά του στο κουτί το χρυσό, το χρυσό κουτί στο μαρμάρινο και έκλεισε ο τάφος. Έτσι, αποκλείεται ο νεκρός να είναι ο Φίλιππος ο Αριδαίος, που εκτελέστηκε από την Ολυμπιάδα και ανακομίστηκε αργότερα ως οστά, όχι ως σώμα, που κάηκε από τον Κάσσανδρο στις Αιγές. Ήταν και αυτός κοντά στα 40. Ο αρχαιολόγος δεν είναι όπως ο ιστορικός. Ο ιστορικός κάνει θεωρίες. Ο αρχαιολόγος μπορεί και αυτός να κάνει θεωρίες, αλλά τα πράγματα μπορεί να σε ρεζιλέψουν. Είναι απολύτως βέβαιο ότι είναι ο Φίλιππος Β'. Υπήρξαν αντιδράσεις διάφορες, καθαρά επιστημονικές, με άλλους αρχαιολόγους, που έλεγαν ότι είναι ο Αριδαίος και άλλες που ήταν υποκινούμενες στην πραγματικότητα, γιατί εκείνο τον καιρό είχαμε και το θέμα του Μακεδονικού. Ήταν μια συνειδητή μεγάλη προσπάθεια από ξένα κέντρα να αποκόψουν τους Μακεδόνες από τον ελληνικό κορμό και να τεκμηριωθούν νεογενή μορφώματα» κατέληξε.
Aκολουθήστε μας στo Google News
