«Βρήκαν το σύμβολό του στην Ελλάδα, σε ένα κεφάλι 0.60 μέτρων και βάρους 80 κιλών...» - Παγκόσμια ταραχή με τις ανακαλύψεις για τον τάφο του Μέγα Αλέξανδρου
Τα ευρήματα που «άναψαν» ξανά την κουβέντα
Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου πάντοτε θα απασχολεί την αρχαιολογία, μέχρι τουλάχιστον να βρεθεί, με τις αναζητήσεις στην Αμφίπολη κάποτε να έχουν προκαλέσει μια «έκρηξη», ψάχνοντας το τι τελικά ίσχυε, τη στιγμή που υπήρχαν αναφορές και για τη Βεργίνα.
Ήταν, μάλιστα, το μαρμάρινο κεφάλι της ανατολικής Σφίγγας, που βρέθηκε 14 μέτρα από την είσοδο του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης και πυροδότησε ξανά τα σενάρια που θέλουν τον Μακεδόνα στρατηλάτη να έχει ενταφιαστεί εκεί.
Οι Σφίγγες της Αμφίπολης είναι άκρως εντυπωσιακές ακόμα και ακέφαλες, οι αρχαιολόγοι είχαν την τύχη να ανακαλύψουν το κεφάλι της ανατολικής Σφίγγας-φρουρού του τάφου και να ενώσουν το παζλ.
Έχοντας παρατηρήσει όμως το κεφάλι της Σφίγγας της Αμφίπολης, συνειρμικά στο νου έρχονται οι Σφίγγες στο Σεραπείο της Μέμφιδος, νότια του Καΐρου, καθώς παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες.
Το Σεραπείο της Μέμφιδος, ωστόσο έχει κάτι το ιδιαίτερο, εκεί σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολλών επιστημόνων βρίσκεται ένα κενοτάφιο προς τιμήν του Μεγάλου Αλέξανδρου.
Την επισήμανση για τις ομοιότητες μεταξύ των Σφιγγών της Αμφίπολης και αυτών του Σεραπείου είχε κάνει -προτού καν βρεθεί η κεφαλή της μιας εκ των δύο- και ο Άντριου Τσαγκ, γνωστός αιγυπτιολόγος, από τις αρχές Σεπτεμβρίου.
Μάλιστα, επανέλαβε την επισήμανσή του αυτή μιλώντας στον Alpha, εκφράζοντας παράλληλα την εκτίμησή του ότι στο Σεραπείο της Μέμφιδος ήταν ο πρώτος τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ότι είναι πιθανόν να συνδέονται οι δύο τάφοι.
Οι Λόιερ και Πικάρντ το 1955 σε βιβλίο τους για τα ελληνικά γλυπτά υποστηρίζουν ότι οι Σφίγγες της Μέμφιδος χρονολογούνται στην εποχή του Πτολεμαίου Α', ενώ η Ντόροθι Τόμπσον το 1998, στο βιβλίο της «Memphis: Under the Ptolemies», ανέφερε ότι τα γλυπτά σχηματίζουν ένα ημικύκλιο και φυλούν την είσοδο του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Σημειώνεται ότι στο Σεραπείο της Αιγύπτου λέγεται ότι είχε αρχικά ταφεί η σορός του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τον Πτολεμαίο.
Τα ευρήματα που «άναψαν» την κουβέντα της Αμφίπολης
Ήδη τα πρώτα ευρήματα του τρίτου θαλάμου, δηλαδή το κεφάλι της Σφίγγας και οι λίθοι με επίχρισμα που βρέθηκαν και ίσως να αποτελούσαν και το δάπεδο του θαλάμου, ήρθαν να προσθέσουν και νέα ερωτήματα,.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ για τα ευρήματα σχετικά με το δάπεδο: «Όπως προκύπτει από την συγκεκριμένη τομή, εδώ υπήρχε δάπεδο από πωρόλιθους, που έφεραν λευκό επίχρισμα. Εκατέρωθεν του κατωφλίου εντοπίστηκαν, κατά χώραν, οι πωρόλιθοι του δαπέδου. Στην ανατολική πλευρά της τομής το δάπεδο φαίνεται ότι έχει υποστεί καθίζηση, ενώ δυτικότερα το δάπεδο είναι κατεστραμμένο και οι λίθοι του πεσμένοι στο εσωτερικό της τομής», φαίνεται ότι τίποτα δεν είναι σαφές και ξεκάθαρο.
Πλέον φαίνεται ότι το δάπεδο είναι αναστατωμένο και ανακατεμένο και μέσα σε όλα αυτά, βρέθηκε και το κεφάλι από τη Σφίγγα.
Ποια δύναμη είναι όμως αυτή που μετέφερε το κεφάλι της Σφίγγας, ύψους 0,60 μέτρα και βάρους 80 κιλών;
Όπως αναφέρει το xronometro.com, να σκεφτούμε μόνο ότι το κεφάλι αυτό που ήταν ένθετο στην Σφίγγα επάνω από την πύλη, κάποιος το κατέβασε και το μετέφερε στο εσωτερικό του τάφου και μάλιστα πίσω από την μαρμάρινη θύρα που προσδιορίζει ουσιαστικά την απαρχή του κύριου ταφικού μνημείου. Ότι έχει προηγηθεί, ανάμεσα στην πύλη με τις Σφίγγες και την μαρμάρινη θύρα του τρίτου θαλάμου, είναι απλά ένας διάδρομος, μετά την μαρμάρινη θύρα είναι τα σπουδαία, τα οποία δύσκολα θα αποκαλυφθούν.
Αν δεν είναι μέρος κάποια νεκρικής τελετουργίας ο αποκεφαλισμός των Σφιγγών, τι άλλο μπορεί να είναι; Η περίπτωση της τυμβωρυχίας δεν κερδίζει, μιας και η πρακτική των εισβολέων ήταν να μαζεύουν ότι πολύτιμο μέταλλο υπήρχε μέσα στον τάφο και να φεύγουν, δεν είχαν κανένα λόγο να μεταφέρουν μαρμάρινα γλυπτά και μάλιστα προς το εσωτερικό του τάφου...
Το σήμα κατατεθέν της βασιλικής δυναστείας των Τημενιδών φαίνεται να βρίσκεται στο καπέλο του κεφαλιού της Σφίγγας που βρέθηκε στον τάφο της Αμφίπολης.
Οι βασιλικοί ρόδακες με μια δεύτερη ματιά φαίνεται πως βρίσκονται στο κεφάλι της Σφίγγας και συγκεκριμένα στο καπέλο.
Ο ρόδακας έχει βρεθεί τόσο στο τάφο του Φιλίππου στις Αιγές όσο και σε αναπαραστάσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την ύστερη εποχή.
Σημειώνεται ότι οι ρόδακες κάτω από το επιστύλιο στο δεύτερο θάλαμο δείχνουν τον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο.
Περνώντας λοιπόν κάτω από τους οκτάφυλλους ρόδακες του επιστυλίου και ανάμεσα από τις Καρυάτιδες εισέρχεται κανείς στο δεύτερο θάλαμο όπου κυριαρχεί το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο της Αρπαγής της Περσεφόνης.
Μία εντυπωσιακή έγχρωμη αναπαράσταση του ψηφιδωτού που απεικονίζει την αρπαγή της Περσεφόνης στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης δημιούργησε ο ζωγράφος Γεράσιμος Γερολυμάτος.
Θυμίζουμε ότι ο Γερολυμάτος είχε πρόσφατα αποδώσει σχεδιαστικά τόσο τις Καρυάτιδες όσο και την πύλη που βρίσκεται στην είσοδο του μνημείου, διασταυρώνοντας στοιχεία για τις διαστάσεις των ευρημάτων. Ο ίδιος περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζει το χώρο και ακολουθεί τη σκέψη του αρχιτέκτονα.
Όπως αναφέρει ο ίδιος σε ανάρτησή του στο Facebook:
«Λίγο πριν ολοκληρώσω, κατά δύναμη, τη μεταφορά του ψηφιδωτού των 4,5 μ. που βλέπετε, σε υπό κλίμακα διάσταση 10 εκ, στο σημείο που του αναλογεί στην έγχρωμη αναπαράσταση που ζωγραφίζω και η οποία είναι έτοιμη κατά ένα 80%, θα κάνω μια παύση, για να γράψω τα εξής.
Πρόκειται για ένα πραγματικό αριστούργημα της αρχαίας τέχνης! Η τέχνη του ψηφιδωτού, ανήκει αναμφίβολα στις εικαστικές τέχνες και μάλιστα πρέπει να θεωρείται είδος-κλάδος της ζωγραφικής, φορητής ή μνημειακής. Η διαφοροποίηση όμως από την ζωγραφική καθορίζεται από τα διαφορετικά υλικά που χρησιμοποιούν. Αυτό που ο ζωγράφος μπορεί εύκολα να αποδώσει με λεπτομέρεια (έκφραση, κίνηση, πλαστικότητα) μέσω των χρωμάτων, για τον ψηφιδοθέτη είναι πιο δύσκολο, καθώς τον περιορίζει το άκαμπτο και σκληρό υλικό των ορυκτών-πετρών που χρησιμοποιεί. Για αυτό και τα ψηφιδωτά, πολύ συχνά, διατηρούν μια συμπαγή μεγαλοπρέπεια, καθώς αποδίδουν με αδρές γραμμές και με αυτόνομα χρωματικά στοιχεία που αλληλοσυμπληρώνονται από το μάτι (πάντα πίστευα ότι ο "πουαντιγισμός" έλκει την αφετηρία του από τη λογική της ανασύνθεσης των ψηφίδων, απλά οι Σερά και Σινιάκ τις έκαναν πινελιές) την "γενικότητα" μιας σύνθεσης».
Πέφτει η αυλαία του μυστηρίου για τον Μέγα Αλέξανδρο: «Ο τάφος του τιμήθηκε σα ναός ενός θεού...»
Η αρχαιολόγος Καλλιόπη Παπακώστα έχει επικεντρωθεί εδώ και 20 χρόνια στην αποστολή της να ανακαλύψει τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένα από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά μυστήρια παγκοσμίως.
Στους Κήπους Σαλαλάτ, το πάρκο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η αρχαιολόγος Καλλιόπη Παπακώστα ερευνά για ίχνη του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πριν από μερικά χρόνια βρέθηκε μπροστά σε ένα ακόμη σημαντικό εύρημα που αναπτέρωσε τις ελπίδες της.
Οι βοηθοί της Παπακώστα την κάλεσαν για να επιθεωρήσει ένα τμήμα από λευκό μάρμαρο που βρέθηκε στο πάρκο. Η ίδια είχε απογοητευτεί από την ανασκαφή αλλά όταν είδε την λάμψη λευκής πέτρας, αισθάνθηκε μια έκρηξη ελπίδας. «Ήλπιζα ότι δεν ήταν μόνο ένα κομμάτι μαρμάρου», είπε και τελικά είχε δίκιο, όπως γράφει το National Geographic στο αφιέρωμά του.
Το τεχνούργημα αποδείχθηκε ένα πρώιμο Ελληνιστικό άγαλμα που φέρει τη σφραγίδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ήταν ένα ισχυρό κίνητρο για την αρχαιολόγο να συνεχίσει τις ανασκαφές. Επτά χρόνια αργότερα, η Παπακώστα, η οποί διευθύνει το Ελληνικό Ινστιτούτο Ερευνών του Αλεξανδρινού Πολιτισμού, έχει κάνει ανασκαφές που φτάνουν δεκάδες μέτρα κάτω από τη σύγχρονη Αλεξάνδρεια και αποκάλυψε τη βασιλική συνοικία της αρχαίας πόλης.
«Αυτή είναι η πρώτη φορά που έχουν βρεθεί τα αρχικά θεμέλια της Αλεξάνδρειας», λέει ο Fredrik Hiebert, αρχαιολόγος μέλος της National Geographic Society.
Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν πως το σημείο μπορεί να κρύβει ένα από τα μεγαλύτερα ευρήματα της αρχαιολογίας, τον χαμένο τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε το 323 π.Χ. σε ηλικία 32 ετών και το αίνιγμα της ταφής του ξεκινά λίγο μετά με μαρτυρίες ιστορικών να δείχνουν γιατί είναι μια περίπλοκη υπόθεσή η ανακάλυψή του.
Πιστεύεται πως το σώμα του Αλεξάνδρου θάφτηκε πρώτα στην αρχαία πόλη Μέμφιδα της Αιγύπτου και στη συνέχεια στην πόλη που φέρει το όνομά του. Εκεί, ο τάφος του τιμήθηκε σαν ναός ενός θεού.
Αλλά η Αλεξάνδρεια και ο τάφος του ιδρυτή της, απειλούνταν από τη φύση. Μια δεκαετία πριν από τη γέννηση του Αλεξάνδρου, το 356 π.Χ., ένα τσουνάμι έπληξε την πόλη. Η καταστροφή σηματοδότησε την έναρξη μιας μακράς εποχής σεισμών και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας που απειλεί ακόμη και σήμερα την Αλεξάνδρεια.
Καθώς η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε, τα νερά του Δέλτα του Νείλου, όπου βρίσκεται η Αλεξάνδρεια, βύθισαν το αρχαίο τμήμα της πόλης με ρυθμό έως 0,25 εκατοστά το χρόνο. Η πόλη επέζησε, αλλά με την πάροδο του χρόνου τα θεμέλιά της είχαν θαφτεί και ξεχαστεί, μαζί με τη θέση του τάφου του Αλεξάνδρου.
Αν και οι αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Στράβωνας, περιέγραψαν τον τάφο, η θέση του σε σχέση με τη σύγχρονη πόλη παραμένει ένα μυστήριο. Υπάρχουν αρχεία από σχεδόν 140 επίσημες εγκεκριμένες ανασκαφές, που όμως όλες απέτυχαν.
Η ελπίδα ενός ιστορικού ευρήματος κρατά ενεργή την ανασκαφή της Παπακώστα, με στοιχεία αρχαίες μαρτυρίες και έναν χάρτη του 19ου αιώνα της Αλεξάνδρειας. Χρησιμοποιεί σύγχρονη τεχνολογία, όπως η εξειδικευμένη ηλεκτρική τομογραφία (ERT), για να καθορίσει πού να σκάψει.
Χρησιμοποιώντας πολλές μεθόδους, η Παπακώστα αποκαλύπτει όλο και περισσότερο την αρχαία βασιλική συνοικία της πόλης - συμπεριλαμβανομένου ενός ρωμαϊκού δρόμου και των υπολειμμάτων ενός τεράστιου δημόσιου κτηρίου που θα μπορούσε να έχει στοιχεία για τον τάφο του Αλεξάνδρου. Αλλά, κάθε ανακάλυψη είναι δύσκολη υπόθεση καθώς η Παπακώστα έπρεπε να σχεδιάσει ένα περίπλοκο σύστημα αντλιών και σωληνώσεων για να διατηρήσει την περιοχή ξηρή ώστε να συνεχίζονται οι ανασκαφές.
Με τα χρόνια, η Παπακώστα είναι όλο και περισσότερο πεπεισμένη ότι πλησιάζει στον χαμένο τάφο του Αλεξάνδρου. Ωστόσο, μετριάζει την αισιοδοξία της με μια δόση ρεαλισμού. «Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να το βρεις, αλλά σίγουρα είμαι στο κέντρο της Αλεξάνδρειας στη βασιλική συνοικία και όλα είναι υπέρ μου. Ήμουν επιμονή και συνέχισα και θα συνεχίζω», λέει.
Με πληροφορίες και φωτογραφίες από National Geographic
Aκολουθήστε μας στo Google News
