Πέθανε ο σπουδαίος Μιχάλης Γρηγορίου

Ο ελληνικός πολιτισμός θρηνεί για την απώλεια ενός από τους πιο σπουδαίους του δημιουργούς, του συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 78 ετών. Γιος του σκηνοθέτη Γρηγόρη Γρηγορίου και της ποιήτριας Μαρίας Παπαλεονάρδου, ο Μιχάλης Γρηγορίου ήταν μια σπάνια περίπτωση καλλιτέχνη-διανοούμενου, που με το έργο του κατάφερε να συνδυάσει τη μουσική με τη φιλοσοφία και το βίωμα.

Ένας αυτοδίδακτος με ακαδημαϊκή παιδεία

Ο Μιχάλης Γρηγορίου, παρόλο που ήταν αυτοδίδακτος στη μουσική, είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική και φιλοσοφία στο ΕΜΠ, στοιχεία που επηρέασαν καθοριστικά το έργο του. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, κινήθηκε με αφοπλιστική ελευθερία ανάμεσα στα ευρωπαϊκά πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής, χωρίς ποτέ να παγιδευτεί σε αυτά. Ήταν από τους λίγους που τόλμησαν να αμφισβητήσουν την ίδια την έννοια της «πρωτοπορίας», πιστεύοντας ότι η τέχνη πρέπει να είναι αυθεντική και αληθινή.

Το έργο του είναι πλούσιο και πολυδιάστατο, με έργα όπως το «Ανεπιστρεπτεί» (1975), το «Farewell to the Sea» (1982), το «Σελεφαΐς» (1988) και το «Regression» (1984), που παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο. Ωστόσο, η καρδιά του τον οδηγούσε πάντα στο τραγούδι, το πιο άμεσο μέσο επικοινωνίας, όπως αποδεικνύουν οι κύκλοι τραγουδιών του «Ανεπίδοτα γράμματα» και «Η αγάπη είναι φόβος».

Ο ποιητικός κύκλος του Άρη Αλεξάνδρου

Ιδιαίτερη θέση στο έργο του Μιχάλη Γρηγορίου κατέχει η συγκλονιστική μελοποίηση του ποιητικού κύκλου «Ανεπίδοτα Γράμματα» του Άρη Αλεξάνδρου. Με τις φωνές της Αφροδίτης Μάνου και του Σάκη Μπουλά, ο Γρηγορίου κατάφερε να αποδώσει με σπάνια εσωτερικότητα τον δραματικό και υπαρξιακό παλμό του ποιητή. Η λιτή, σχεδόν ασκητική ενορχήστρωση και η έντονη συναισθηματική φόρτιση των τραγουδιών ανέδειξαν τη μοναδική ικανότητά του να γεφυρώνει τη λόγια παράδοση με τη λαϊκή συγκίνηση.

Η προσφορά στη μουσική παιδεία

Ο Μιχάλης Γρηγορίου υπήρξε ένας στοχαστής της μουσικής παιδείας. Εργάστηκε για χρόνια στο Τρίτο Πρόγραμμα και στην ΕΡΤ, δημιουργώντας εκπομπές που σύστησαν στο ελληνικό κοινό τη σύγχρονη μουσική. Ίδρυσε την Εταιρεία Μουσικής και Θεάματος, προσφέροντας σεμινάρια, συναυλίες και εκπαιδευτικά προγράμματα.

Το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο αποτυπώνει την προσήλωσή του στη μουσική ως πράξη κατανόησης και επικοινωνίας. Το δίτομο έργο του «Μουσική για παιδιά και έξυπνους μεγάλους» θεωρείται πρότυπο μουσικής παιδείας στην Ελλάδα. Επιπλέον, μετέφρασε σημαντικά θεωρητικά έργα, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διάδοση της μουσικολογικής σκέψης στη χώρα μας.

Ο Μιχάλης Γρηγορίου έφυγε από τη ζωή αφήνοντας πίσω του ένα αποτύπωμα βαθύ, ουσιαστικό και αθόρυβο. Ήταν ένας δημιουργός που δεν επιδίωξε τη δημοσιότητα, αλλά έζησε με πάθος για την τέχνη και με σεβασμό για τη σιωπή.