Γιώργος Τσαγκαράκης: Για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει πάνω από όλα να μείνουμε παιδιά

Μετά από δύο κύκλους επιτυχημένων παραστάσεων με τη «Σολομώντεια Λύση» σε Αθήνα και την περιφέρεια, ο Θίασος Λαϊκού Θεάτρου MATICAPI επιστρέφει για να συνεχίσει το ταξίδι του στον κόσμο των παιδιών με την παράσταση «Το Γαϊτανάκι», το έργο- ύμνος της Ζωρζ Σαρή στην ειρήνη.

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση συγγραφέως, το παραμύθι λειτουργεί όχι μόνο ως φόρος τιμής, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει τις αξίες της αλληλεγγύης και της αγάπης, που είναι τόσο σημαντικές, αλλά διώκονται σε κάθε εποχή.

Μιλήσαμε με τον Γιώργο Τσαγκαράκη, σκηνοθέτη και ηθοποιό της παράστασης σχετικά με το παιδικό θέατρο, τον ρόλο και τη συμβολή του στο κοινωνικό γίγνεσθαι

Γεια σας κύριε Τσαγκαράκη! Θα ήθελα να μου πείτε λίγα λόγια για το Γαϊτανάκι, την παράσταση που σκηνοθετείτε στο θέατρο Άβατον. Ποια θέματα θίγει;

Το Γαϊτανάκι είναι ένα παραμύθι της Ζωρζ Σαρή, το οποίο είναι πάρα πολύ ωραίο και γεμάτο ελπίδα όπως όλα τα έργα της. Είναι ένα βασικό στοιχείο της και ένας από τους κύριους λόγους που το διαλέξαμε. Η ίδια η Ζωρζ Σαρή, περιγράφοντας τα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης, δημιούργησε σε μία περίοδο που κυριαρχούσε ο θάνατος. Εμείς διαλέξαμε τη ζωή και τον αγώνα για την απελευθέρωση. Αυτά τα στοιχεία διατρέχουν όλα τα έργα της και πιστεύω ότι είναι πολύ χρήσιμο στο σήμερα που υπάρχει μία απογοήτευση, φτώχεια, αδικία. Είναι και η στάση της χώρας μας που μας εμπλέκει. Η ακρίβεια είναι αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης.

Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε στα παιδιά, θα πρέπει να τους λέμε την αλήθεια. Η αλήθεια τα ηρεμεί. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ηρεμία από αυτήν που προσφέρει το βασίλειο της Γνώσης. Για αυτό τα παιδιά αγαπούν τα παραμύθια, διότι το παιχνίδι τούς βοηθάει να ανακαλύψουν τον κόσμο. Ωστόσο, για να πεις την αλήθεια στα παιδιά, δεν φτάνει μόνο να περιγράψεις την ασχήμια του κόσμου. Αυτό είναι σαν να λες ψέματα. Είναι απαισιόδοξο, γιατί δέχεσαι ότι ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ. Αυτό δεν ισχύει, είναι η μισή αλήθεια. Ολόκληρη αλήθεια είναι ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει.

Υπάρχει ελπίδα, η οποία διαφαίνεται στη δυναμική που έχει η ανθρωπότητα να σχεδιάζει το μέλλον της, αλλά φαίνεται και στο παρόν, μέσα από τη σχέση μεταξύ των ανθρώπων, πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι την αγάπη, την αλληλεγγύη και την προσπάθεια να μείνεις παιδί σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Όλα αυτά προσπαθούμε να τα αναδείξουμε μέσα από το Γαϊτανάκι της Ζωρζ Σαρρή. Είναι φυσική συνέχεια για εμάς να προχωρήσουμε σε αυτή την παράσταση. Τη θεατρική διασκευή την κάνει ο Γιάννης Καλατζόπουλος με τον οποίον είχαμε συνεργαστεί και στο περσινό έργο, τη Σολομώντεια Λύση.

Πιο συγκεκριμένα για την παράσταση, έχουμε προσπαθήσει να είναι ζωντανό το ταξίδι του κυρ Νικόλα του Γαρύφαλλου. Είναι ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας, που ακούει ένα παιδικό τραγούδι και αποφασίζει να προσπαθήσει να ξανανιώσει, διότι είναι ένας παππούς που κάθε μέρα διαβάζει και ψάχνει να βρει τη λύση στα άπειρα βιβλία. Θέλει να βρει έναν τρόπο να γίνει ξανά νέος και να αλλάξει τον κόσμο, μεταδίδοντας αυτό το μήνυμα. Μέσα από το Γαϊτανάκι, θέλει να τελειώσει όλους τους πολέμους, τη φτώχεια και την αδικία. Το κάνει αυτό προβάλλοντας τη δύναμη των ανθρώπων να καταφέρνουν πράγματα.

Επομένως, προσπαθούμε να είναι ζωντανό το ταξίδι αυτό μέσα από ζωντανή μουσική. Έχουμε μόνο ζωντανή μουσική μέσα στις παραστάσεις. Τα σκηνικά βοηθούν σε αυτό, καθώς όντας περιστρεφόμενα και πρωτότυπα, αλλάζουν τις σκηνές που διαδραματίζεται το έργο.

Ασχολείστε καιρό με το παιδικό θέατρο;

Ασχολούμαι παρά πολλά χρόνια, από τότε που τελείωσα τη δραματική σχολή. Από τότε που μπήκα επαγγελματικά στο θέατρο, ασχολούμαι σταθερά, σχεδόν κάθε χρόνο με εξαίρεση τα χρόνια της πανδημίας. Ως σκηνοθέτης, ασχολούμαι τα τελευταία 3 χρόνια με την ομάδα που έχουμε φτιάξει, τον θίασο Λαϊκού θέατρου MATICAPI.

Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για τον θίασο αυτό;

Το MATICAPI, στην αργκό των μαστόρων, είναι το τρυπάνι χειρός. Έτσι και εμείς θέλουμε να ανοίξουμε μία ρωγμή ελπίδας στον τοίχο της μιζέριας που χτίζει η εξουσία εδώ και αιώνες. Αυτό είναι το μότο μας.  Ο θίασος αυτός προήλθε από ένα σεμινάριο που είχα διδάξει πάνω σε διάφορα είδη θεάτρου: όπως το θέατρο Documento, θέατρο του Μπρεχτ, θέατρο του καταπιεσμένου του Μπολτ και άλλα λαϊκά και παραδοσιακά είδη.

Προέκυψε από εκεί και έκτοτε είμαστε μία ομάδα έρευνας και δράσης που απαρτίζεται από μουσικούς, ηθοποιούς, συνθέτες, θεατρολόγους, εικαστικούς κλπ.  Παρουσιάσαμε πρόπερσι για δεύτερη σεζόν τη «Σολομώντεια Λύση» του Γιάννη Καλατζόπουλου, που είναι βασισμένη στον «Κύκλο με την κιμωλία του Λιστ», έργο που ενέπνευσε τον Μπρεχτ στο ομώνυμο αριστούργημά του. Φέτος έχουμε ανεβάσει το Γαϊτανάκι και ετοιμάζουμε ένα πρωτότυπο έργο το οποίο γράφω αυτή την περίοδο.

Ήσασταν εξοικειωμένος με τη Ζωρζ Σαρή και τα βιβλία της;

Ως παιδί αλλά και ως ενήλικας, έχω έρθει σε επαφή με τα έργα της. Είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε τη Ζωρζ Σαρή και την Άλκη Ζέη στη λογοτεχνική μας παράδοση. Και οι δύο έχουν προσφέρει κάτι υπερπολύτιμο που είναι σπάνιο. Η πολιτική παιδική λογοτεχνία, όπως την χαρακτηρίζουν κάποιοι, είναι πολύ χρήσιμη. Αντιπαραβάλλουν, σε κάθε απαισιόδοξη και μαύρη περίοδο, την ελπίδα που κρύβουν οι άνθρωποι και την επιθυμία να αλλάξουν το κόσμο. Τα στοιχεία αυτά διαφαίνονται σε πάρα πολλά έργα της, στα «Γενέθλια» που έχουν ανέβει στο θέατρο π.χ. Αναμφισβήτητα ζούμε σε περιόδους που είναι καλύτερες για τα παιδιά.

Έχουμε μία τάση να αφήνουμε τα παιδιά έξω από την πραγματική ζωή και να προσγειώνονται απότομα όταν κατά τύχη μαθαίνουν κάτι. Από τα παιδιά δεν μπορούμε να κρυφτούμε. Επειδή προσπαθούν να μάθουν τον κόσμο, είναι ικανά να τα μάθουν όλα. Διαθέτουν επίσης μία τρομερή αίσθηση δικαίου που λείπει από τους ενήλικους. Πιστεύω ότι όλα τα έργα, είτε απευθύνονται σε παιδιά είτε σε ενήλικες, που διατηρούν την παιδική αθωότητα και πίστη ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει είναι τα πιο χρήσιμα. Όλο το έργο της Ζωρζ Σαρή είναι έτσι.

Και πολύ συγκινητικό.

Αυτό είναι το τρομερό! Αυτό που μας λένε στην παράσταση και είναι συγκινητικό και μας δίνει κουράγιο να συνεχίζουμε, είναι ότι έρχονται γονείς και παιδιά, συντονίζονται με αυτό. Συγκινούνται με την δυνατότητα να αλλάξει ο άνθρωπος και ο κόσμος. Συζητάνε, επίσης, την παράσταση μετά το πέρας της. Το ωραιότερο όμως που αποκομίζουμε είναι όταν τους βλέπουμε να φεύγουν γεμάτοι ελπίδα. Μας ευχαριστούνε πολύ που είδανε μία τέτοια παράσταση μαζί με τα παιδιά τους.

Το Γαϊτανάκι είναι ένα σπουδαίο έργο που μιλάει για πανανθρώπινες αξίες, όπως η ειρήνη και η αλληλεγγύη. Η Ζωρζ Σαρή είχε εμπνευστεί από τη δίκη και την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη. Πιστεύετε ότι ως δημιουργός έχετε το ηθικό βάρος να ανεβάσετε μία παράσταση που να είναι αντάξια στη σημασία αυτού του έργου;

Είναι το κύριο μέλημά μας. Στο δελτίο τύπου μας, γράφουμε ότι αφιερώνουμε την παράσταση στον «Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο» και σε όλους τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν να αλλάξουν τον κόσμο, μένοντας για πάντα νέοι. Αναφορικά με τα μηνύματα της παράστασης, ο μόνος τρόπος να νικήσεις τον θάνατο είναι να βοηθήσεις σε συλλογικό επίπεδο και με τη στάση σου να μείνεις στην ιστορία, συνδράμοντας στην εξέλιξη του ανθρώπου.

Ο Νίκος Μπελογιάννης έλεγε συχνά το εξής: το μεγάλο, που είναι ο αγώνας για μία καλύτερη ζωή, το ωραίο που κρύβεται στην ποίηση, το τραγούδι και στα λουλούδια και το συγκλονιστικό, που είναι η αγάπη.  Έχουμε προσπαθήσει μέσα στο κείμενο να αναδείξουμε αυτά τα τρία συστατικά σε τρία διαφορετικά μέρη. Είναι τρία κομβικά σημεία όπου ο κος Νικόλας ο Γαρύφαλλος αμφιταλαντεύεται εάν θα συνεχίσει ή όχι και με ποιον τρόπο.

Είναι δύσκολο να δημιουργήσεις κάτι αντάξιο, διότι οι καιροί που ζούμε, πέρα από την ασχήμια, χαρακτηρίζονται από απίστευτο μηδενισμό. Αυτό είναι πιο δύσκολο στην εποχή μας σε σχέση με τις παλαιότερες. Δεν τίθεται θέμα σύγκρισης βιοτικού επιπέδου, δεν είμαστε όπως ζούσαν οι πρόγονοί μας στον πόλεμο. Ωστόσο, το να δουλεύεις όλη μέρα χωρίς όνειρα είναι η μάστιγα της εποχής μας!

Ιδιαίτερα, όταν το κάνεις αυτό χωρίς στόχο και χωρίς να συντονίζεσαι με τον υπόλοιπο κόσμο σε ένα κοινό όνειρο είναι μία κενή ζωή. Βέβαια, πάντα υπάρχουν αντίθετες δυνάμεις που σε εμποδίζουν, όπως και έγινε και στην περίπτωση του Νίκου Μπελογιάννη. Η τέχνη καλείται να υπερβεί αυτά τα εμπόδια και να διαγείρει τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Από μόνη της δεν μπορεί να τις αλλάξει, αλλά είναι σε θέση να προβληματίζει, να συγκινεί και σε ένα βαθμό να πείθει. Αυτό προσπαθούμε μέσα από το Γαϊτανάκι.

Ποιο ρόλο διαδραματίζει η μουσική στο Γαϊτανάκι;

O Ιάκωβος Καμπανέλλης στο «Μεγάλο μας Τσίρκο» είχε πει: «Υπάρχουν στη ζωή καταστάσεις που δεν τις χωράει ο λόγος. Και τότε ή παραχωρεί τη θέση του στη σιωπή ή τρελαίνεται και γίνεται στίχος ή ξανατρελαίνεται και γίνεται τραγούδι………». Στο θέατρο μπορούμε να πούμε πολύ περισσότερα πράγματα από όσα μπορούμε να πούμε μέσα από τους διαλόγους. Το τραγούδι λόγω της μουσικής έχει απίστευτη δύναμη Είναι ένα λαϊκό είδος, περισσότερο και από το θέατρο. Όπως λένε και οι θεωρητικοί του θεάτρου, στέκεται κάπου ενδιάμεσα, διότι το ακούνε τόσο το κοινό όσο και οι ηθοποιοί.

Η μουσική μπορεί να τους ενώσει και να τους εξισορροπήσει, διαδραματίζοντάς έναν καθοριστικό ρόλο. Όπως έλεγε και ο Μπρεχτ, η μουσική είναι κομβική για το θέατρο. Για αυτό και προσπαθούμε να είναι πάντα ζωντανή. Θέλουμε ιδιαίτερα για τα παιδιά να γίνονται όλα μπροστά τους. Με ενδιαφέρει να παρουσιάζουμε το θέατρο σαν να είναι ένα παιχνίδι, με κανόνες, καλώντας τα παιδιά να συμμετέχουν.  Σε κάθε παιχνίδι πρέπει να είμαστε δίκαιοι και τίμιοι, αλλιώς την πατήσαμε!

Επομένως θέλουμε όλα να γίνονται ζωντανά και η μουσική παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Πέρσι, τη μουσική την έγραψε ο Γιώργος Θεοφάνους, ενώ φέτος συνεργαστήκαμε με τη Νατάσα Μουσάκου, η οποία έχει καταφέρει κάτι απίστευτο. Στο τραγούδι «Αν όλα τα παιδιά της γης» έχει κρατήσει στοιχεία από το παλιό, γράφοντας όμως ένα νέο κομμάτι. Το λέμε πολλές φορές παραποιημένο πάνω στη σκηνή και κάποια στιγμή το τραγουδάνε όλοι, το οποίο είναι τρομερά συγκινητικό και επιβεβαιώνει την επιτυχία της σύνθεσης. Επιπλέον τονίζει τη μεγάλη απόφαση του κυρ Γαρύφαλλου να πετύχει τους στόχους του. Εάν δεν είχαμε τη μουσική, δεν θα είχαμε αυτό το αποτέλεσμα.

Πέρα από τη μουσική ποια άλλα μέσα αξιοποιείτε για να αναδείξετε τις θεματικές παραστάσεις;

Έχουμε μία εξαιρετική σκηνογράφο. Τα σκηνικά μας είναι πάντοτε ευφάνταστα και κοντά στα παιδιά, διεγείροντας τη φαντασία τους. Δεν είναι τόσο ρεαλιστικά, όμως τα παιδιά είναι σε θέση να τα καταλάβουν. Για παράδειγμα, κάποια είναι περιστρεφόμενα, τα οποία αλλάζουν ανάλογα με το πού βρίσκεται ο πρωταγωνιστής. Η ίδια η κίνηση που γίνεται για να αλλάξουν οι ηθοποιοί τα σκηνικά δείχνει την πορεία της ζωής, την απόφαση για το ταξίδι, βοηθώντας τα παιδιά να συμμετέχουν σε αυτό και να το ζήσουν.

Η μουσική και η σκηνογραφία αποτελούν ξεχωριστές δημιουργίες στο θέατρο. Από μόνα τους, έχουν εικαστική αξία. Παράλληλα, χρησιμοποιούμε και άλλα στοιχεία: στοιχεία τσίρκου, τεχνικές αποστασιοποίησης, στοιχεία πανηγυριού, από λαϊκά είδη κλπ. Δηλαδή, είναι πράγματα που καθιστούν πιο κατανοητό το περιεχόμενο του έργου.

Και πιο διασκεδαστικό.

Το σημαντικότερο από όλα! Χωρίς διασκέδαση δεν υπάρχει θέατρο, όπως έλεγε ο Μπρεχτ. Είναι απαραίτητη.

Με αφορμή το Γαϊτανάκι και γενικά μιλώντας βάσει της εμπειρίας σας, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του παιδικού θεάτρου;

Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι πώς θα πεις αλήθεια στα παιδιά. Το γεγονός ότι προσπαθούμε να κρατήσουμε τα παιδιά μακριά από την πραγματικότητα, σε μία γυάλα, δεν βοηθάει.

Το πρόβλημα είναι ότι και οι ενήλικοι προσπαθούν να μπουν σε αυτή τη γυάλα. Το κατανοώ αυτό, γιατί υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι, εξαιτίας των social media, της τηλεργασίας. Το δύσκολο είναι πάντα πώς θα πεις την αλήθεια στα παιδιά χωρίς να τους μαυρίσεις την καρδιά.

Επιπλέον, η πρόκληση έγκειται και στα σημεία φόρμας, δηλαδή πώς θα κρατήσεις το ενδιαφέρον των παιδιών σε μία περίοδο όπου η προσοχή των παιδιών αποσπάται πάρα πολύ εύκολα. Τα παιδιά δεν έχουν μάθει να παρακολουθούν μεγάλα σε διάρκεια θεάματα, καθώς έχουν συνηθίσει να βομβαρδίζονται από 3λεπτα μόνο βίντεο.

Στα δευτερόλεπτα κρίνεται μάλλον το ενδιαφέρον! Εάν ξεπεράσει τα 3-4 δευτερόλεπτα, προσπερνάμε το βίντεο.

Είναι αλήθεια αυτό. Είναι η εποχή μας. Τα πράγματα γίνονται πιο γρήγορα και, αντί να μας χαρίζουν επιπλέον ελεύθερο χρόνο, μας τον στερούν. Είναι μία θλιβερή πραγματικότητα, αλλά την αποδέχομαι. Είναι ελιτισμός να αποδεχόμαστε τα πράγματα όπως θα θέλαμε και πρέπει να είναι. Ο Μπρεχτ στις «Πέντε Δυσκολίες» ορίζει ότι η αλήθεια είναι η ικανότητα του ανθρώπου να διεισδύσει στον κόσμο και να ενωθεί με αυτόν, ξεπερνώντας εμπόδια, όπως η λογοκρισία και η προσωπική απαξίωση.

Προσπαθούμε ως θίασος να παρουσιάσουμε την πραγματικότητα όπως είναι διαμέσου της μουσικής,  των γρήγορων εικόνων, των εναλλαγών, των φωτισμών. Επιστρατεύουμε τα μέσα αυτά, τα οποία συνδράμουν εξαιρετικά.

Επιπλέον, δίνουμε βάση σε κάτι που και το ίδιο το σύγχρονο θέατρο αγνοεί: το περιεχόμενο του έργου. Το να μη φοβηθούμε να πούμε την αλήθεια και αυτή να συγκρουστεί με το κατεστημένο και όσους το διαμορφώνουν έχει μεγάλη αξία. Μπορεί στον κόσμο να χρειαστεί λίγος χρόνος μέχρι να συντονιστεί, αλλά τα καταφέρνουν και όταν γίνεται αυτό, το αποτέλεσμα είναι μαγικό.

Η μεγαλύτερη χαρά του παιδικού θεάτρου;

Η ειλικρίνεια είναι η κυριότερη πηγή ευχαρίστησης στο παιδικό θέατρο, καθώς είναι συγκινητική.  Το ότι έρχονται να μας αγκαλιάσουν τα παιδιά μετά την παράσταση είναι ένα πανέμορφο συναίσθημα. Μας κάνει περήφανους το γεγονός ότι οι μικροί θεατές θα πάνε να αγκαλιάσουν και τους ηθοποιούς που υποδύονται κακούς χαρακτήρες. Προσπαθούμε όλοι μας, μέσω τεχνικών αποστασιοποίησης να δείξουμε στα παιδιά ότι παίζουμε τον κακό και δεν είμαστε έτσι. Το κάνουμε αυτό για να τους επικοινωνήσουμε ότι δεν συμφωνούμε μαζί του. Είναι απίστευτο ότι τα παιδιά το καταλαβαίνουν και συνειδητοποιούν ότι είναι παιχνίδι και ο ηθοποιός δεν είναι πραγματικά κακός. Δεν τους φοβούνται, αλλά τους καταλαβαίνουν, τους αποκωδικοποιούν και τέλος είναι και ένας τρόπος να πολεμήσουν την κακία.

Ποιες αντιδράσεις των παιδιών σας έχουν χαραχτεί στη μνήμη;

Είναι πολλά που θυμάμαι. Παραδείγματος χάριν, ένα παιδί είχε απαντήσει στην μητέρα του κάτι απίστευτο όταν τον ρώτησε πώς του φάνηκε η παράσταση: Μαμά μουδιάσανε τα πόδια μου! Είχα ενθουσιαστεί τόσο που δεν κουνούσα τα πόδια μου!

Έχω επίσης να διηγηθώ και ένα άλλο περιστατικό που έγινε στη «Σολομώντεια Λύση» και μας άφησε άφωνους και το θυμόμαστε συχνά. Η ιστορία του έργου αφορά μία υπηρέτρια που σώζει το παιδί της βασίλισσας σε περίοδο πολέμου όταν εκείνη το παρατάει. Η μητέρα ενός κοριτσιού που είδε την παράσταση μας είπε ότι, όταν ρώτησε την κόρη της εάν ήθελε να της πει ένα παραμύθι με βασιλιάδες, εκείνη αρνήθηκε και της απάντησε ότι προτιμά να μάθει για τον πόλεμο, πώς γίνεται, ποιος φταίει και για το γάλα και το ψωμί που έχουν ακριβύνει. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολύ καλά.

Τι feedback λαμβάνετε από τους εκπαιδευτικούς που έχουν παρακολουθήσει την παράσταση σας;

Δεν έχουν μία ενιαία στάση, αλλά η πλειοψηφία τους χαίρονται με το έργο. Επιθυμούν τα  επικοινωνήσουν με τα παιδιά και να συζητήσουν στο σχολείο. Δεν αφήνουν το Γαϊτανάκι και τα μηνύματά του να ξεχαστούν. Δηλαδή βάζουν εργασία στα παιδιά για αυτό το θέμα, οι μαθητές ζωγραφίζουν και φτιάχνουν πανό. Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες είναι πολύ συγκινητικές.

Και ελπιδοφόρες επίσης! Το Γαϊτανάκι τι μας διδάσκει; Ποια μηνύματα στέλνει τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες;

Διδάσκει ότι οι μεγάλες αποφάσεις είναι αυτές που θα αλλάξουν τον κόσμο. Εάν το πάρουμε απόφαση, ο κόσμος αλλάζει. Για αυτό είναι και τόσο ελπιδοφόρα η παράσταση. Όταν τα παιδιά παρακολουθούν μία παράσταση, πρέπει να παρεμβαίνουν οι μεγάλοι; Δηλαδή, να τους εξηγούν τη σημασία των πραγμάτων και των εννοιών ή να τα αφήνουν ελεύθερα να έχουν τα δικά τους συμπεράσματα και να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους;

Πρέπει να γίνονται και τα δύο ταυτόχρονα, να υπάρχει ισορροπία. Δηλαδή, για ζητήματα κατανόησης σύνθετων εννοιών και λόγω του νεαρού της ηλικίας, χρειάζονται οι γονείς, οι οποίοι βοηθούν και καθοδηγούν τα παιδιά. Δεν μπορούν να τα καταλάβουν όλα από μόνα τους.

Πρέπει να υπάρχει ένας συνεχής διάλογος και να συζητάει η οικογένεια μέσα στο σπίτι. Τα παιδιά είναι πανέξυπνα, αλλά έχουν μικρότερη εμπειρία. Αυτή είναι η βασική τους διαφορά με τους μεγαλύτερους. Συνεπώς, ένας ενήλικας με μεγαλύτερη εμπειρία και περισσότερες προσλαμβάνουσες, συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόηση των καταστάσεων σε γενικό πλαίσιο. Θεωρώ, επίσης ότι το θέατρο και κάθε μορφή τέχνης δεν πρέπει να τελειώνουν όταν τελειώνει η παραγωγή. Η κατανάλωσή του δεν είναι περιορισμένη, αλλά συνεχίζει. Ειδικά στην εποχή μας, η επιτυχία μιας παράστασης έγκειται στο εάν θα αποτελέσει τροφή για σκέψη τις επόμενες ημέρες μεταξύ γονέων και παιδιών, διανθίζοντας έτσι την καθημερινότητά τους.

Το Γαϊτανάκι θίγει τα σκληρά θέματα του πολέμου και του ρατσισμού. Στη σύγχρονη εποχή ένα παιδί πώς μπορεί να καλλιεργήσει τις αξίες της ειρήνης και της αλληλεγγύης;

Θεωρώ ότι αυτές οι αρετές είναι εγγενείς στα παιδιά. Η διαπίστωση αυτή είναι αισιόδοξη και για εμάς τους ενήλικες, υπενθυμίζοντας ότι το καλό υπάρχει μέσα μας. Βεβαίως, οι αρετές της ειρήνης και της αγάπης δεν υπάρχουν σε όλους, όμως πιστεύω ότι οι περισσότεροι τις έχουν. Είναι η κρυμμένη δύναμη των ανθρώπων.

Τα παιδιά ως κοινωνικά όντα, με κάποιον τρόπο, κατορθώνουν να έχουν αυτές τις αξίες. Το θέμα είναι πώς θα της καλλιεργήσουμε, ειδικά όταν οι δυσκολίες είναι πολλές. Το σχολείο που θεωρητικά αναλαμβάνει την υποχρέωση αυτή, δεν την εκπληρώνει, καθώς το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα σαμποτάρει σχεδόν επιτηδευμένα τις προσπάθειες πολύπλευρης ανάπτυξης των μαθητών. Ωστόσο, τα παιδιά δεν επηρεάζονται, γιατί βλέπουμε ότι απαντάνε πάντα σωστά με βάση το καλό και το ηθικό. Θα χαρούν που ο κυρ Νικόλας θα πετύχει, δεν θα τον πείσουν να σταματήσει, θα διαδώσουν τα μηνύματά του , αποδεικνύοντας ότι είναι αλληλέγγυα.

Προφανώς, σημειώνονται περιστατικά bullying στο σχολείο και δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια και να υποστηρίζουμε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα και όλα τα παιδιά του κόσμου είναι καλά. Δυστυχώς καλπάζει το φαινόμενο, γιατί τα παιδιά λειτουργούν σαν «σφουγγάρια» και είναι αποδέκτες της βίας που συναντάται στο σπίτι. Τα αρνητικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας και της οικογένειας μετατρέπονται σε αξιακό σύστημα, το οποίο περνάει στο σχολείο.

Βέβαια μπορούμε να αντισταθούμε σε αυτή την παρακμή και η πείρα το έχει αποδείξει. Μπορούμε να εκφραστούμε μέσω συλλογικών φορέων και συλλόγων γονέων και διδασκόντων. Κλείνοντας τα μάτια στην πραγματικότητα καταφέρνουμε μόνο να γιγαντώνουμε το πρόβλημα, το οποίο όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί με κινητοποιήσεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις μαζικές διαδηλώσεις για τα Τέμπη.

Η μέρα αυτή μας προξένησε ένα τεράστιο θετικό σοκ. Βλέποντας τόσες κινητοποιήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ήταν συγκινητικό.

Συμφωνώ και ήταν εξίσου συγκινητικό αυτό που έγινε στους χώρους εκπαίδευσης με τις πρωτοβουλίες των συλλόγων στα σχολεία και στα πανεπιστήμια. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει ελπίδα και ο κόσμος δεν έχει ξεχάσει. Τα Τέμπη μας αφορούν όλους και αγγίζουν όλες τις πτυχές της καθημερινότητας, όχι μόνο τις συγκοινωνίες. Η υπόθεση αυτή φέρνει στο φως τη σαπίλα σε γενικότερο επίπεδο, καθώς όπως μαθαίνουμε το τελευταίο διάστημα υπήρχε παράνομο φορτίο, δεν έγιναν έλεγχοι κλπ. Η κατάσταση αυτή ξεπερνάει το σύστημα, είναι κάτι βαθύτερο. Το σύστημα είναι σαθρό και είναι γεμάτο τρύπες δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες να ευδοκιμήσει η παρανομία.

Γιώργο Τσαγκαράκη ευχαριστούμε πολύ για την όμορφη και εποικοδομητική συζήτηση!

Ταυτότητα παράστασης

«Το Γαϊτανάκι» της Ζωρζ Σαρή

Από το Θίασο Λαϊκού Θεάτρου MATICAPI

Για παιδιά από 6 ετών
Πρεμιέρα: Κυριακή 10/11 στις 11:30
Θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλατζόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Τσαγκαράκης
Βοηθός σκηνοθέτη: Δέσποινα Σταυρίδη
Σκηνικά / Κοστούμια: Βικτώρια Νταρίλα
Πρωτότυπη μουσική: Νατάσσα Μουσάδη
Σχεδιασμός φωτισμού: Γιώργος Ζιώγαλας
Μουσική διδασκαλία: Νατάσσα Μουσάδη
Φωτογραφίες / Trailer: Άκης Βαλεργάκης
Γραφιστικά: Αριάδνη Μιχαηλάρη
Διεύθυνση Παραγωγής: Γιώργος Τσαγκαράκης
Οργάνωση Παραγωγής: MATICAPI
Προβολή και Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου – We Will
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αντώνης Γουγής, Γιώργος Ζιώγαλας, Φαίδρα Παπανικολάου, Γιώργος Τσαγκαράκης, Αλεξάνδρα Χριστοδουλέα (Α’ Διανομή), Δέσποινα Σταυρίδη (Β’ Διανομή)
Μουσικοί επί σκηνής: Αντώνης Γουγής, Γιώργος Ζιώγαλας
Πού: Θέατρο Άβατον, Ευπατριδών 3, Κεραμεικός (Μετρό Κεραμεικός)
Πότε: Κάθε Κυριακή στις 11:30 και καθημερινές για σχολεία και συλλόγους
Εισιτήρια: 12€ (γενική είσοδος), 10€ (προπώληση), 8€ (Άνεργοι, ΑμεΑ, άνω των 65 ετών)
Διάρκεια: 75′ (χωρίς διάλειμμα)