Τέμπη: Πού πήγαν πάνω από 700 εκατ. της ΕΕ; Οι διορισμένοι υπάλληλοι που τα «έφαγαν» και ήδη έχουν μείνει ελεύθεροι

Η εθνική τραγωδία των Τεμπών έχει αναδείξει πολλές της διαστάσεις, ειδικά μετά τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις πριν από περίπου ένα μήνα, με εκατομμύρια Έλληνες να ζητούν Δικαιοσύνη και τις αποκαλύψεις να έρχονται «βροχή» η μία μετά την άλλη.

Οι πιο βασικές ερωτήσεις, όμως, όπως τις έχει επισημάνει και ο ίδιος ο Τάσος Δούσης, αλλά δεν απαντώνται με συνέπεια, αφορούν το ποιοι είναι αυτοί, που χειρίστηκαν τα χρήματα που επενδύθηκαν για το σιδηρόδρομο, τα καταχράστηκαν και οδήγησαν συνειδητά 57 ψυχές στο θάνατο.

Ποιοι ήταν οι υπάλληλοι που, όντες ακατάλληλοι, διορίστηκαν σε θέσεις σαν εκείνη του μοιραίου σταθμάρχη; Ποιοι τους διόρισαν σε αυτές τις θέσεις; Ποιοι ήταν εκείνοι, που καταχράστηκαν δημόσιο χρήματα και ουσιαστικά έστειλαν στον όλεθρο 57 οικογένειες; Τα ερωτήματα αυτά είναι μάλλον και τα πιο σημαντικά, με τα στοιχεία που έχουν προκύψει να ανατριχιάζουν για την προκλητική κρατική αδιαφορά και την εγκληματική αμέλεια, που δημιούργησε αυτή την εθνική κηλίδα. Πολλά καταλαβαίνει κανείς, άλλωστε, από τα ηχητικά που βγαίνουν στην φόρα και δείχνουν το ποιοι ήταν οι ακατάλληλοι που βρίσκονται σε τόσο καίριες θέσεις.

Πάνω από 700 εκατ. ευρώ για το σιδηρόδρομο από το 2014 που «φαγώθηκαν»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρηματοδοτήσει σχεδόν 700 εκατομμύρια ευρώ σε 16 έργα στον τομέα των μεταφορών στην Ελλάδα από το 2014 έως σήμερα, όπως επιβεβαίωσε ο Ανταλμπέρ Γιανς, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα μεταφορών.

Τα συγχρηματοδοτούμενα σιδηροδρομικά έργα διαχειρίζεται η ΕΡΓΟΣΕ, θυγατρική του ΟΣΕ που ιδρύθηκε το 1996. Από την ίδρυσή της, η ΕΡΓΟΣΕ ανέλαβε την υλοποίηση όλων των έργων εκσυγχρονισμού των σιδηροδρομικών γραμμών και εγκαταστάσεων του ΟΣΕ, τα οποία συγχρηματοδοτήθηκαν από το Β’ και Γ’ ΚΠΣ καθώς και από το Α’ Ταμείο Συνοχής.

Σήμερα, η ΕΡΓΟΣΕ συνεχίζει να διαχειρίζεται έργα εκσυγχρονισμού, τα οποία χρηματοδοτούνται από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013, αλλά και από αμιγώς εθνικούς πόρους που σχετίζονται με τις συγχρηματοδοτούμενες επενδύσεις.

Επιπλέον, είναι υπεύθυνη για έργα που εντάσσονται στα Προγράμματα της 5ης Προγραμματικής Περιόδου, όπως το Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2014-2020, καθώς και τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility – CEF) 2014-2020.

Πόσα έχουν δοθεί για την 717 και οι… αμαρτωλοί υπάλληλοι

Το έργο που βρίσκεται στο επίκεντρο αφορά τη σύμβαση 717, με τίτλο «Ανάταξη και Αναβάθμιση του Συστήματος Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης και Αντικατάστασης 70 Αλλαγών Τροχιάς σε Εντοπισμένα Τμήματα του Άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας», προϋπολογισμού 41,3 εκατομμυρίων ευρώ, με αναδόχους τις εταιρείες Τομή και Alstom. Επιπλέον, περιλαμβάνει τη συμπληρωματική σύμβαση 717/1, με αντικείμενο την «Ανάταξη Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας», που υπογράφηκε με τους ίδιους αναδόχους και προϋπολογισμό 13,2 εκατομμυρίων ευρώ.

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της ΕΡΓΟΣΕ, η πρώτη σύμβαση υπεγράφη το 2014 και έχει υλοποιηθεί κατά 78,7%, ενώ η δεύτερη, η οποία υπεγράφη το 2021, έχει ολοκληρωθεί μόλις κατά 16,9%.

Αν οι συμβάσεις αυτές είχαν υλοποιηθεί πλήρως και τα συστήματα λειτουργούσαν σήμερα, και ειδικότερα το ETCS-1 (European Train Control System), το οποίο υπογράφηκε το 2007 και ολοκληρώθηκε το 2015 και το 2020, το τραγικό δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί.

Το ETCS περιλαμβάνει τον Κεντρικό Ζωτικό Επεξεργαστή (EVC) των συρμών, σύστημα οδομέτρησης που υπολογίζει ταχύτητα και απόσταση, σύστημα επικοινωνίας μεταξύ μηχανής και μηχανοδηγού, καθώς και καταγραφικό σημάτων γραμμής και εντολών. Αυτό σημαίνει ότι οι λανθασμένοι χειρισμοί του σταθμάρχη θα είχαν γίνει άμεσα αντιληπτοί, αποτρέποντας την τραγωδία.

Υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ βρίσκονται πλέον στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για πιθανές παραλείψεις στην επίβλεψη έργων που ενδέχεται να συνέβαλαν στο τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν περιλαμβάνουν κακουργηματική απάτη.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ που μεταδόθηκε στο βραδινό δελτίο ειδήσεων του Star, για ορισμένα από τα εμπλεκόμενα πρόσωπα θα διερευνηθεί ο πολυτελής τρόπος ζωής τους, ο οποίος δεν δικαιολογείται από τον μισθό ενός δημοσίου υπαλλήλου.

Πρόκειται για άτομα που χειρίστηκαν τη διαβόητη σύμβαση 717, η οποία αφορούσε την τηλεδιοίκηση του Ελληνικού Σιδηροδρόμου. Το έργο αυτό έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί πριν από τέσσερα χρόνια, κάτι που όμως δεν συνέβη.

Η έρευνα της Ευρωπαίας Εισαγγελέως ξεκίνησε από μια ανώνυμη καταγγελία, προερχόμενη από άτομο σε κομβική θέση, το οποίο είχε άμεση γνώση των γεγονότων και φώτισε πτυχές της υπόθεσης που μέχρι πρότινος παρέμεναν στο σκοτάδι.

Σύμφωνα πάντα με το ρεπορτάζ η έγγραφη ανώνυμη καταγγελία ξεπερνά τις δέκα σελίδες. Το πρόσωπο που έχει γράψει την καταγγελία φέρεται να γνωρίζει πολύ καλά πρόσωπα και καταστάσεις που αφορούν την περίφημη σύμβαση 717 η οποία περιλαμβάνει τα έργα που θα έπρεπε να έχουν γίνει προκειμένου να αποκτήσει τηλεδιοίκηση ο ελληνικός σιδηρόδρομος στην διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας.

Τα εν λόγω έργα επρόκειτο να ξεκινούσαν το 2014 που υπογράφηκε η σύμβαση με σκοπό να ολοκληρωθούν μέσα σε δύο χρόνια, πράγμα που φυσικά δεν έγινε ποτέ. Πρόκειται για ένα στοιχειοθετημένο έγγραφο στο οποίο αναφέρονται ονομαστικά οι επιβλέποντες του έργου, οι συμβάσεις, η εσωτερική αλληλογραφία και άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το «βαθύ λαρύγγι» που κίνησε το ενδιαφέρον της Ευρωπαίας Εισαγγελέως – και έτσι ξεκίνησε η έρευνα τον Μάιο του 2022 – κατονομάζει δύο επιβλέποντες της ΕΡΓΟΣΕ με τα αρχικά Κ.Γ και Ρ.Δ ως υπαλλήλους για τους οποίους πρέπει να ελεγχθεί και η περιουσιακή κατάστασή τους.

Σύμφωνα με την καταγγελία, οι δύο υπάλληλοι, εμφανίζονται να έχουν ο μεν Κ.Γ τριώροφο στην Κηφισιά, δύο σκάφη και εξοχικό με μισθό 1.600 ευρώ το μήνα, ενώ ο άλλος, ο Ρ.Δ, έχει οκταόροφη πολυκατοικία στον Πειραιά, σπίτι στο Παλαιό Ψυχικό και σκάφος στην επαρχία.

Διευκρινίζεται ότι δεν έχει διακριβωθεί αν τα στοιχεία αυτά ισχύουν καθώς είναι τα όσα υποστηρίζει στην πολυσέλιδη καταγγελία του το «βαθύ λαρύγγι». Στην ίδια ανώνυμη αλλά πολύ καλά γραμμένη καταγγελία, αναφέρονται τουλάχιστον 15 σημεία, στα οποία ο τρόπος με τον οποίο η σύμβαση 717 υλοποιείται έχει λάθη και παραλείψεις.

Ειδικά η σχέση ΕΡΓΟΣΕ και Κοινοπραξίας εμφανίζεται στην συγκεκριμένη καταγγελία σαν «αμαρτωλή». Αν ισχύουν τα όσα καταγγέλλονται είναι εύλογη πάντως η αγανάκτηση των συγγενών, που μαθαίνουν ότι οι άνθρωποί τους θα ήταν ζωντανοί αν κάποιοι δημόσιοι λειτουργοί έκαναν σωστά την δουλειά τους.

Και οι ελεύθεροι… έγιναν τρεις

Προ ημερών, ο τρίτος κατηγορούμενος στην υπόθεση της σύμβασης 717, που αφορά τη σηματοδότηση και την τηλεδιοίκηση του σιδηροδρομικού δικτύου, αφέθηκε ελεύθερος με χρηματική εγγύηση ύψους 700.000 ευρώ. Επιπλέον, του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα, με τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαίας ανακρίτριας Χριστίνας Σαλάππα και της Ευρωπαίας εισαγγελέως Πόπης Παπανδρέου.

Ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος είναι ένας από τους 14 υπαλλήλους της ΕΡΓΟΣΕ που εμπλέκονται στην υπόθεση μη εκτέλεσης της σύμβασης 717, η οποία περιλάμβανε κρίσιμα έργα για το σιδηροδρομικό δίκτυο, όπως η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση. Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, η μη υλοποίηση της σύμβασης φέρεται να συνδέεται τόσο με το δυστύχημα στο Άδενδρο το 2017 όσο και με το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη το 2023.

Οι κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν σοβαρές κατηγορίες, μεταξύ των οποίων απάτη, απιστία, ψευδείς βεβαιώσεις, ηθική αυτουργία στην απάτη και άλλες πράξεις που αποσκοπούν στον παράνομο προσπορισμό οφέλους. Οι απολογίες τους συνεχίζονται και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι τα τέλη Απριλίου.

Στην υπόθεση αυτή κατηγορούνται συνολικά 23 άτομα: 14 υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ για απάτη σε σχέση με τις επιχορηγήσεις, 4 υπάλληλοι της Ελληνικής Διαχειριστικής Αρχής του Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποδομών Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΥΔ/ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ) για κακοδιαχείριση κονδυλίων και 5 νόμιμοι εκπρόσωποι και υπάλληλοι της Αναδόχου Κοινοπραξίας, οι οποίοι κατηγορούνται για ηθική αυτουργία σε απάτη και ψευδείς βεβαιώσεις με στόχο τον αθέμιτο οικονομικό όφελος.

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ… έδωσε τους πάντες

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του πορίσματος για το δυστύχημα στα Τέμπη ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, Χρήστος Παπαδημητρίου, αναφέρθηκε και στη σύμβαση 717. Ο κ. Παπαδημητρίου ανέφερε ότι η επιτροπή απασχολήθηκε με τη σύμβαση 717, όμως δεν αποτέλεσε κύριο αντικείμενο της διερεύνησης.

Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Εμείς απασχοληθήκαμε και με τη σύμβαση 717, μία σύμβαση που θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί από το 2016 και αν είχε ολοκληρωθεί θα είχαν μπει τα συστήματα ασφαλείας στον ελληνικό σιδηρόδρομο που πιθανότατα δεν θα επέτρεπαν το συγκεκριμένο φρικτό δυστύχημα να έχει συμβεί, αλλά δεν αποτέλεσαν κύριο αντικείμενο της διερεύνησης».

Σε άλλο σημείο, ο κ. Παπαδημητρίου ανέφερε την προσωπική του γνώμη, λέγοντας: «Δεν είναι σκοπός της έρευνάς μας η διερεύνηση της 717. Αν θέλετε την προσωπική μου γνώμη είναι ότι όλοι αυτοί που καθυστέρησαν την 717 και δεν μιλάμε για τους κατηγορούμενους, τα απλά στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ, αλλά μιλάμε για την ανώτερη ηγεσία, έχουν συμβάλει καθοριστικά στο να σκοτωθούν αυτά τα παιδιά».

Ωστόσο, ο κ. Παπαδημητρίου μιλώντας στο Mega, ανέτρεψε τις δηλώσεις του και ανέφερε πως «δεν μπορούμε να πούμε ότι αν είχε γίνει η 717 δεν θα είχε γίνει το ατύχημα».

Αναλυτικά, είπε: «Η σύμβαση 717 όντως θα δημιουργούσε πρόσθετες δικλίδες ασφαλείας, γιατί οι άνθρωποι πάντα σφάλλουν, έχουν ροπή προς το λάθος. Όταν έχεις την 717 ολοκληρωμένη μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι αυτό δεν θα είχε συμβεί. Χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι δυστυχήματα δεν συμβαίνουν και σε κομμάτια του σιδηροδρομικού δικτύου που έχουν ολοκληρωθεί και το ETCS και η τηλεδιοίκηση, δηλαδή πάντα μπορεί να γίνει κάτι. Δεν μπορώ να πω όμως, γιατί εμείς είμαστε μακριά από τη δικαστική διερεύνηση, εμείς θέλουμε να κάνουμε συστάσεις ασφαλείας για να μην ξανασυμβεί κάτι τόσο τραγικό και να δώσουμε μία ερμηνεία για το τι έγινε. Δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι αιτιώδης ο σύνδεσμος, π.χ., αν είχε γίνει η 717 δεν θα είχε γίνει το ατύχημα. Κατά πάσα πιθανότητα, είναι κοινή λογική όταν έχεις και μία περισσότερη δικλίδα ασφαλείας».

Στο πόρισμα των 178 σελίδων του ΕΟΔΑΣΑΑΜ γίνεται αναφορά σε 4 σημεία στη σύμβαση 717.

2.3. Πεδίο εφαρμογής και όρια

Εξετάστηκαν και άλλα στοιχεία που σίγουρα επηρέασαν το πλαίσιο στο οποίο θα μπορούσε να λάβει χώρα αυτό το ατύχημα (π.χ. η εξέλιξη της σύμβασης 717, η χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων, οι εθνικοί και ενωσιακοί μηχανισμοί ελέγχου των επενδυτικών σχεδίων,…), αλλά μετά από αρχική αξιολόγηση αποφασίστηκε να μην αναλυθούν περαιτέρω στην παρούσα έρευνα, διότι είναι λιγότερο σημαντικά για την άμεση βελτίωση του σιδηροδρομικού συστήματος αυτού καθεαυτού, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.

3.8. Άλλες σχετικές πληροφορίες

3.8.1. Σχετικές με το τοπικό επιχειρησιακό πλαίσιο

91 Η σηματοδότηση στην έξοδο του σταθμού Λάρισας προς Θεσσαλονίκη δεν ήταν λειτουργική, επειδή οι εργασίες ανανέωσης (που καλύπτονται από τη σύμβαση 717) πραγματοποιήθηκαν μόνο εν μέρει. Ως αποτέλεσμα, το σήμα LAR11 για την έξοδο του σταθμού Λάρισας προς βορρά έδειχνε συνεχώς στάση. Κατά συνέπεια, οι σταθμάρχες που εργάζονταν στη Λάρισα έπρεπε να δώσουν προσωπικά την εντολή στον μηχανοδηγό του τρένου (γραπτό έντυπο 1001 ή τηλεγράφημα 3 μέσω VHF-Radio) να περάσει την κόκκινη σηματοδότηση για να συνεχίσει προς τον επόμενο επανδρωμένο σταθμό Νέοι Πόροι.

4.2.11. Διαχείριση τεχνικών εγκαταστάσεων (περιουσιακών στοιχείων)

336 Ενώ ολοκληρώνεται σταδιακά, ο ΟΣΕ θέτει σε λειτουργία τμήματα μεγαλύτερου έργου ανανέωσης. Ωστόσο, για τις συμβάσεις που συνάπτονται για μεγάλα έργα ανανέωσης (όπως η σύμβαση 717), δεν υπάρχει πρόβλεψη για (προληπτική) συντήρηση, διότι συμβατικά η κυριότητα από τον ΟΣΕ μπορεί να αρχίσει μόνο όταν ολοκληρωθεί το σύνολο του έργου. Σε περίπτωση βλάβης για τέτοιου είδους υποδομές, πρέπει να ακολουθηθεί μια τυπική και δυσκίνητη διαδικασία, όπως ορίζει ο ελληνικός νόμος που διέπει τα δημόσια έργα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις για την επισκευή (ο νόμος 3669/08 άρθρο 58, που ίσχυε την εποχή της σύμβασης 717, έχει πλέον αντικατασταθεί από τον νόμο 4412/2016 άρθρο 157).

Το μπάζωμα σε… χρόνο ρεκόρ με 800.000 ευρώ που εκταμιεύθηκαν άμεσα και οι εικόνες θερμικής κάμερας 3 ώρες μετά τη σύγκρουση

Νέα βίντεο ντοκουμέντο από το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, αυτή τη φορά καταγεγραμμένα από τη θερμική κάμερα ενός drone της Πυροσβεστικής.

Τι αποκαλύπτουν εικόνες θερμικής κάμερας 3 ώρες μετά τη σύγκρουση

Το drone καταγράφει τη σφοδρότητα των προσπαθειών των πυροσβεστών να μεταφέρουν τραυματίες ή θύματα από το σημείο της σύγκρουσης, χρησιμοποιώντας φορεία και σκαλοπάτια, καθώς και τις έντονες εστίες φωτιάς που συνεχίζουν να καίνε ακόμα και μετά από σχεδόν τέσσερις ώρες από το δυστύχημα. Στο βίντεο, η ώρα καταγράφεται 03:57, και το πλήρωμα φαίνεται να δίνει μάχη με τη φωτιά, ενώ το τοπίο εξακολουθεί να είναι γεμάτο συντρίμμια και πυκνό καπνό.

Από την άλλη πλευρά, το LIVE NEWS παρουσίασε και την αποκάλυψη για τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά το δυστύχημα. Όπως φαίνεται, σε χρόνο-ρεκόρ, τα συνεργεία ξεκίνησαν και ολοκλήρωσαν την απομάκρυνση των χώματος από την περιοχή, τοποθετώντας τα σε δύο περιοχές της Λάρισας. Ωστόσο, έπειτα από 14 μήνες ελέγχου, ανακαλύφθηκαν ανθρώπινα οστά και προσωπικά αντικείμενα από τους επιβάτες του μοιραίου τρένου.

Ο εργολάβος Αθανάσιος Πανδρεμμένος, που ήταν υπεύθυνος για τις εργασίες, κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις για τις συνθήκες φύλαξης και για το πώς χειρίστηκαν τα συνεργεία τα ευρήματα. Το πλήρες χρονικό των γεγονότων φωτίζει την αλυσίδα λαθών και παραλείψεων, ενώ οι συγγενείς των θυμάτων συνεχίζουν να αναζητούν απαντήσεις για τις συνθήκες του τραγικού δυστυχήματος και τις επόμενες ενέργειες των υπευθύνων.

Το χρονικό

-Την Τετάρτη 1 Μαρτίου 2023 ώρα 03:00 ο Αθανάσιος Πανδρεμμένος φτάνει στο πεδίο.

-Στις 4:36 αρχίζουν χωματουργικές εργασίες. Στο σημείο Χ βρισκόταν η σορός του Βάιου Βλάχου.

-Στις 5:14 αρχίζει εργασίες και δεύτερο μηχάνημα.

-Στις 9:06 τσάπα κάνει εργασίες.

-Στις 12:02 έχει απομακρυνθεί το βαγόνι Β2. Τα σκαπτικά έχουν διαμορφώσει τον χώρο, έχουν απομακρυνθεί τα χώματα.

-Την Πέμπτη 2 Μαρτίου 2023 τα ίδια μηχανήματα απομακρύνουν συντρίμμια ακόμη και την ώρα περισυλλογής σορών.

-Την Παρασκευή 3 Μαρτίου 2023 στις 12:37 ο χώρος έχει διανοιχθεί και έχουν απομακρυνθεί τα περισσότερα συντρίμμια μεγάλων διαστάσεων.

-Στις 16:39 έχει αρχίσει το μπάζωμα. Φορτηγό ετοιμάζει να ρίξει χαλίκι.

-Στις 17:00 τσάπα έχει φτάσει στο σημείο που βρέθηκε η σορός Βαίου.

-Το Σάββατο 4 Μαρτίου 2023 και ώρα 9:08 έχουν «μπαζωθεί» όλα πλέον.