Λαμβάνονται μέτρα στο σιδηρόδρομο: Το ψηφιακό «μάτι» για να αποτραπούν δυστυχήματα και το σύστημα HEPOS

Η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς στις αλλαγές στον ελληνικό σιδηρόδρομο, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στην ενίσχυση της ασφάλειας των δρομολογίων. Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη παραμένει ένα οδυνηρό σημείο αναφοράς, αναδεικνύοντας τόσο τις ευθύνες όσο και την επιτακτική ανάγκη για ριζική αναμόρφωση του συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, εντός του επόμενου τριμήνου, δρομολογείται η εφαρμογή ενός νέου ψηφιακού μηχανισμού παρακολούθησης που στοχεύει να θωρακίσει το σιδηροδρομικό δίκτυο και να αποτρέψει μελλοντικές καταστροφές, την ίδια στιγμή που ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ είναι διαρκώς πιο εκτεθειμένος.

Κεντρικό στοιχείο της πρωτοβουλίας αυτής είναι ένα σύστημα γεωεντοπισμού που θα παρακολουθεί τα τρένα σε πραγματικό χρόνο, αξιοποιώντας την τεχνολογία HEPOS. Το HEPOS, ένα εξαιρετικά ακριβές ελληνικό σύστημα προσδιορισμού θέσης με απόκλιση μόλις 5 εκατοστών, χρησιμοποιείται ήδη σε τοπογραφικές και γεωδυναμικές εφαρμογές. Τώρα, για πρώτη φορά, θα ενσωματωθεί στον τομέα των μεταφορών. Το σύστημα στηρίζεται σε ένα δίκτυο 98 σταθερών σταθμών αναφοράς που καλύπτει όλη τη χώρα, μεταδίδοντας δεδομένα απευθείας στο Κέντρο Ελέγχου.

Σύμφωνα με το σχέδιο, κάθε μηχανή τρένου θα εξοπλιστεί με ειδικό πομπό, επιτρέποντας τη συνεχή καταγραφή και παρακολούθηση της θέσης της. Το Κέντρο Κυκλοφορίας θα μπορεί να παρακολουθεί όλα τα δρομολόγια σε πραγματικό χρόνο, να εντοπίζει πιθανά λάθη ή κινδύνους σύγκρουσης και να παρεμβαίνει άμεσα πριν συμβεί το μοιραίο. Επιπλέον, οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες για την ακριβή θέση των τρένων ανά πάσα στιγμή, ενώ σε επόμενη φάση σχεδιάζεται η δυνατότητα μετάδοσης εικόνας μέσω καμερών που θα τοποθετηθούν στο μπροστινό μέρος των συρμών.

Το σύστημα αυτό δεν περιορίζεται μόνο στην παρακολούθηση των δρομολογίων, αλλά συμβάλλει και στην άμεση ανίχνευση προβλημάτων στο δίκτυο, όπως φθορές, λακκούβες ή ελαττωματικές ράγες. Με τον τρόπο αυτό, θα επιτρέπεται η ταχεία αποκατάσταση ζημιών χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία τεχνικών στο σημείο. Όλα τα δεδομένα θα καταγράφονται, θα επεξεργάζονται και θα αποστέλλονται στα κατάλληλα τμήματα, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα του ΟΣΕ και διασφαλίζοντας την πρόληψη τεχνικών προβλημάτων.

Ο στόχος των παρεμβάσεων στο σιδηρόδρομο

Με τις καινοτομίες αυτές, το υπουργείο θέτει τις βάσεις για έναν ασφαλέστερο, πιο αποδοτικό και διαφανή ελληνικό σιδηρόδρομο, ανταποκρινόμενο στις ανάγκες των επιβατών και θωρακίζοντας το μέλλον των μεταφορών στη χώρα μας.

Το υπουργείο διευκρινίζει ότι το σύστημα γεωεντοπισμού δεν πρόκειται να αντικαταστήσει το υπάρχον σύστημα ETCS, το οποίο εξασφαλίζει αυτόματη πέδηση σε περιπτώσεις παραβίασης σημάτων. Αντιθέτως, θα λειτουργεί συμπληρωματικά, ενισχύοντας τα επίπεδα ασφάλειας, καθώς οι νέες τεχνολογίες θα εφαρμόζονται σταδιακά και πλήρως.

Παράλληλα με την εισαγωγή της νέας τεχνολογίας, η ηγεσία του υπουργείου δρομολογεί βαθιές διοικητικές αλλαγές στον ΟΣΕ. Ήδη έχει ξεκινήσει η προσπάθεια αντιμετώπισης χρόνιων προβλημάτων του οργανισμού, όπως οι ελλείψεις προσωπικού και η ανεπαρκής εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η πρόσληψη εξειδικευμένου διεθνούς φορέα που θα λειτουργήσει ως τεχνικός σύμβουλος για τουλάχιστον μία δεκαετία. Ο φορέας αυτός θα αναλάβει κρίσιμες λειτουργίες, όπως η κυκλοφορία, η συντήρηση του δικτύου και η εκπαίδευση του προσωπικού, ενώ θα στελεχώσει και καίριες διοικητικές θέσεις.

Το μοντέλο συνεργασίας βασίζεται σε ένα συμβόλαιο τύπου Service Level Agreement με κορυφαίες διεθνείς εταιρείες. Οι εταιρείες αυτές θα έχουν την ευθύνη για τη συντήρηση των υποδομών, την αποκατάσταση ζημιών από φθορές ή κλοπές (π.χ. καλώδια ηλεκτροδότησης) και τη διαχείριση νέων έργων.

Ο ΟΣΕ θα λειτουργεί πλέον με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, υιοθετώντας το παράδειγμα άλλων δημόσιων επιχειρήσεων, όπως η ΔΕΗ. Οι προσλήψεις, οι αξιολογήσεις προσωπικού και οι δαπάνες θα πραγματοποιούνται με μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα, ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη ακόμη και για απολύσεις σε περιπτώσεις συστηματικής αμέλειας ή παραβιάσεων. Ήδη, δύο εργαζόμενοι απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους μετά από θετικά αποτελέσματα σε αιματολογικούς ελέγχους για χρήση ναρκωτικών ουσιών, αποδεικνύοντας τη μηδενική ανοχή της ηγεσίας σε φαινόμενα ανευθυνότητας.

Τέλος, αμέσως μετά το Πάσχα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία του ΟΣΕ. Το πλαίσιο αυτό θα περιλαμβάνει όλες τις παραπάνω αλλαγές, μαζί με διατάξεις που θα επιτρέπουν το άνοιγμα της υποδομής σε ιδιώτες. Στόχος είναι ο οργανισμός να αυξήσει τα έσοδά του από τα τέλη χρήσης και να μπορέσει να επενδύσει εκ νέου στο δίκτυο.