Σαν σήμερα: 13 Οκτωβρίου 54 μ.Χ. – Η δολοφονία του Κλαύδιου που έβαλε τον Νέρωνα στον θρόνο

Σαν σήμερα, στις 13 Οκτωβρίου του 54 μ.Χ., ο κόσμος της Ρώμης πάγωσε στο άκουσμα του θανάτου του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Ο 63χρονος αυτοκράτορας πέθανε αιφνίδια, και ενώ η επίσημη εκδοχή έκανε λόγο για φυσικά αίτια, ο ψίθυρος στα σκοτεινά παρασκήνια της αυτοκρατορικής αυλής μιλούσε για δηλητηρίαση. Το «όπλο» ήταν το αγαπημένο του φαγητό, τα μανιτάρια, και ο εγκέφαλος πίσω από το σχέδιο η τελευταία του σύζυγος, η φιλόδοξη και υπολογιστική Αγριππίνα η Νεότερη, η οποία δεν δίστασε να σκοτώσει τον άντρα της για να εξασφαλίσει τον θρόνο για τον γιο της, τον νεαρό Νέρωνα.

Ο απροσδόκητος αυτοκράτορας: Από τον χλευασμό στη δόξα

Η άνοδος του Κλαύδιου στην εξουσία, δεκατρία χρόνια νωρίτερα, ήταν από τις πιο απροσδόκητες στην ιστορία της Ρώμης. Ως μέλος της δυναστείας των Ιουλίων και των Κλαυδίων, ήταν ανιψιός του Τιβέριου και θείος του Καλιγούλα, αλλά η μοίρα του φαινόταν να τον οδηγεί μακριά από τον θρόνο. Οι χρόνιες παθήσεις του τον έκαναν αντικείμενο χλευασμού στην αυλή, και για χρόνια θεωρούνταν ακατάλληλος για κάθε δημόσιο αξίωμα.

Ωστόσο, ο απομονωμένος και φιλομαθής Κλαύδιος είχε καλλιεργήσει ένα οξύ πνεύμα, βυθιζόμενος στη μελέτη της ιστορίας και της πολιτικής. Όταν ο Καλιγούλας δολοφονήθηκε το 41 μ.Χ. από τους Πραιτωριανούς Φρουρούς, ο Κλαύδιος βρέθηκε, σχεδόν κατά τύχη, στο επίκεντρο των γεγονότων. Ο θρύλος λέει ότι, ενώ ήταν κρυμμένος πίσω από μια κουρτίνα, βρέθηκε από έναν στρατιώτη, ο οποίος αντί να τον συλλάβει, τον προσκύνησε. Η Πραιτωριανή Φρουρά, αναζητώντας σταθερότητα μετά την αλλοπρόσαλλη διακυβέρνηση του Καλιγούλα, τον ανακήρυξε αυτοκράτορα.

Ένας ικανός ηγέτης, μια αυλή γεμάτη ίντριγκες

Αν και ανέβηκε στον θρόνο χωρίς προετοιμασία, ο Κλαύδιος αποδείχθηκε ένας ικανός και αποτελεσματικός ηγέτης. Ενίσχυσε τη γραφειοκρατία της αυτοκρατορίας, τοποθέτησε απελευθερωμένους σκλάβους σε καίριες διοικητικές θέσεις και υιοθέτησε μια πολιτική ένταξης των επαρχιακών ελίτ. Η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν η κατάκτηση της Βρετανίας το 43 μ.Χ., η οποία ενίσχυσε το κύρος του και προσέθεσε νέα εδάφη και πλούτο στην αυτοκρατορία.

Η προσωπική του ζωή, ωστόσο, ήταν ένα πεδίο διαρκών μηχανορραφιών. Παντρεύτηκε τέσσερις φορές, με την τελευταία του σύζυγο, την Αγριππίνα, να αποδεικνύεται η πιο φιλόδοξη. Κόρη του Γερμανικού και αδελφή του Καλιγούλα, η Αγριππίνα γνώριζε καλά την τέχνη της αυλικής πολιτικής. Με την επιρροή της, έπεισε τον Κλαύδιο να υιοθετήσει τον γιο της από προηγούμενο γάμο, τον Νέρωνα, ο οποίος έτσι τοποθετήθηκε υπεράνω του βιολογικού γιου του Κλαύδιου, Βρετανικού, στη σειρά διαδοχής.

Το τέλος και η γέννηση του Νέρωνα

Το 54 μ.Χ., οι φήμες ήθελαν τον Κλαύδιο να μετανοεί για την απόφασή του και να εξετάζει το ενδεχόμενο να αποκαταστήσει τον Βρετανικό ως διάδοχο. Λίγο αργότερα, αρρώστησε βαριά. Οι φήμες μιλούν για δηλητηρίαση από την Αγριππίνα, με τη βοήθεια του αυλάρχη Ξενοφώντα, χρησιμοποιώντας μανιτάρια αναμεμειγμένα με τοξίνη. Όταν εκείνος παρουσίασε σημάδια ανάρρωσης, λέγεται ότι του χορηγήθηκε μια δεύτερη, ισχυρότερη δόση. Το επόμενο πρωί, ο αυτοκράτορας ήταν νεκρός.

Η Αγριππίνα έδρασε με ταχύτητα. Έκρυψε την είδηση του θανάτου του Κλαύδιου μέχρι να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Πραιτωριανής Φρουράς και, παρουσιάζοντας τον δεκαεπτάχρονο Νέρωνα ως τον νόμιμο διάδοχο, οργάνωσε την ανακήρυξή του σε αυτοκράτορα. Ο Βρετανικός, ο βιολογικός γιος του Κλαύδιου, θα πέθαινε δηλητηριασμένος έναν χρόνο αργότερα.

Η βασιλεία του Νέρωνα ξεκίνησε με υποσχέσεις μετριοπάθειας, αλλά σύντομα ο νεαρός αυτοκράτορας θα εξελισσόταν σε σύμβολο της υπερβολής και της παρακμής. Η δολοφονία του Κλαύδιου από την Αγριππίνα ήταν το «εισιτήριο» για τον Νέρωνα στον θρόνο, μια πράξη που έμελλε να αλλάξει τον ρου της ρωμαϊκής ιστορίας.