Σαν σήμερα, 12 Ιουνίου 1897: Ο Καρλ Έλσενερ λαμβάνει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τον πολυσουγιά, που αργότερα θα ονομαστεί «ελβετικός»

Ο Ελβετικός σουγιάς αποτελεί ένα εμβληματικό πολυεργαλείο, σχεδιασμένο για στρατιωτική και πολιτική χρήση, με ρίζες στην ελβετική εφευρετικότητα. Το 1891, ο Καρλ Έλσενερ, Ελβετός επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης εταιρείας κατασκευής ιατρικών εργαλείων, παρατήρησε ότι οι σουγιάδες που χρησιμοποιούσε ο ελβετικός στρατός προέρχονταν από τη Γερμανία. Στην εποχή των έντονων εθνικισμών, αυτό έθιξε το ελβετικό του φιλότιμο, και αποφάσισε να αναλάβει ο ίδιος την προμήθεια του ελβετικού στρατού.

Για να εξασφαλίσει την ανάθεση, έπρεπε να δημιουργήσει έναν σουγιά που θα ξεχώριζε από τους γερμανικούς. Έτσι, σχεδίασε ένα πολυεργαλείο με ξύλινη θήκη, το οποίο δεν περιλάμβανε μόνο τη λάμα του μαχαιριού, αλλά και κατσαβίδι, ανοιχτήρι κονσερβών και τρυπητήρι. Αυτή η καινοτομία εντυπωσίασε τους Ελβετούς στρατηγούς και γρήγορα καθιερώθηκε ως βασικός εξοπλισμός του στρατού, σηματοδοτώντας την αρχή μιας θρυλικής εφεύρεσης.

Ο Έλσενερ, αν και αρχικά εντυπωσιασμένος από τη δημιουργία του, θεώρησε ότι χρειαζόταν βελτίωση. Έτσι, το 1896 εμπλούτισε τον πολυσουγιά του με δεύτερη λάμα, τιρμπουσόν και ψαλιδάκι. Την επόμενη χρονιά, στις 12 Ιουνίου 1897, κατοχύρωσε την εφεύρεσή του, χρησιμοποιώντας ως σύμβολο την ασπίδα με τον ελβετικό σταυρό στο κέντρο, καθώς ένας νέος ανταγωνιστής είχε ήδη εμφανιστεί στην αγορά. Η εταιρεία του ονομάστηκε Βικτόρινοξ (Victorinox), συνδυάζοντας το όνομα της μητέρας του, Βικτώρια, με τα γαλλικά αρχικά inox για τον ανοξείδωτο χάλυβα (acier inoxydable). Η ανταγωνιστική εταιρεία της εποχής ονομάστηκε Βένγκερ (Wenger), από το όνομα του ιδιοκτήτη της.

Η ελβετική κυβέρνηση ενθάρρυνε τη συνύπαρξη των δύο εταιρειών, θεωρώντας ότι ο ανταγωνισμός θα εξασφάλιζε καλύτερες τιμές για τον στρατό. Το 2006, η Βικτόρινοξ εξαγόρασε τη Βένγκερ, εδραιώνοντας τη θέση της ως ο μοναδικός παραγωγός του ελβετικού πολυσουγιά, χωρίς όμως να δημιουργήσει μονοπώλιο, καθώς υπάρχουν και άλλες εταιρείες παγκοσμίως που δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα. Κάθε χρόνο, η Βικτόρινοξ προμηθεύει τον ελβετικό στρατό με 50.000 πολυσουγιάδες, ενώ η υπόλοιπη παραγωγή της διατίθεται εμπορικά.

Με τα χρόνια, ο ελβετικός πολυσουγιάς εξελίχθηκε εντυπωσιακά. Το 2007 κυκλοφόρησε μια συλλεκτική έκδοση που περιλάμβανε 85 εργαλεία για 110 διαφορετικές χρήσεις, με τιμή 1.200 δολάρια. Σήμερα, οι σύγχρονοι ελβετικοί πολυσουγιάδες, εκτός από τα κλασικά εργαλεία τους, διαθέτουν τεχνολογικές προσθήκες, όπως ψηφιακό ρολόι, αλτίμετρο, μνήμη φλας και δυνατότητα αναπαραγωγής αρχείων mp3. Θεωρούνται αριστουργήματα σχεδιασμού και εκτίθενται τόσο στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (MoMA) όσο και στο Μουσείο Εφαρμοσμένης Τέχνης του Μονάχου.