Ιός του Δυτικού Νείλου: Ρεκόρ ασθενειών στην Ελλάδα – Πάνω από 10.220 πολίτες τσιμπήθηκαν από μολυσμένα κουνούπια
Συνολικά 8 θάνατοι και 91 κρούσματα από την αρχή του έτους στην Ελλάδα
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται αντιληπτές στην καθημερινότητά μας. Η μετάδοση του ιού του Δυτικού Νείλου από κουνούπια-διαβιβαστές αποτελεί πλέον ένα πολύ συχνό φαινόμενο και σε αυτό έχει συμβάλει η αλλαγή του κλίματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εμφάνιση του ασιατικού κουνουπιού «τίγρης» (Aedes albopictus) που ευθύνεται για την εξάπλωση του προαναφερόμενου ιού, σύμφωνα με την εφημερίδα τα ΝΕΑ.
Οι επιστήμονες που συνέταξαν την έκθεση «Περιβάλλον και Υγεία 2019» είχαν προειδοποιήσει πως τη φετινή χρονιά (το 2025) θα είναι αυξημένη η πιθανότητα για αυτόχθονη μετάδοση του ιού στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και όπως φαίνεται οι… προβλέψεις τους βγήκαν αληθινές, αφού σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά έως τις αρχές Οκτωβρίου είχαν καταγραφεί συνολικά οκτώ θάνατοι και είχαν δηλωθεί 91 εγχώρια κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου. Μάλιστα, και σύμφωνα με τα ίδια δεδομένα, η συντριπτική πλειονότητα των καταγεγραμμένων περιστατικών (73) εκδήλωσαν συμπτώματα από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (π.χ. εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα και οξεία μυϊκή χαλάρωση).
Διαβάστε επίσης
Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα οροεπιδημιολογικής μελέτης που είχε διεξαχθεί το 2010, σε κάθε ένα κρούσμα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου με προσβολή του ΚΝΣ αντι-στοιχούν περίπου 140 μολυνθέντες από τον ιό (με ήπια συμπτωματολογία ή ασυμπτωματικοί). Πώς μεταφράζεται αυτό στην πράξη; Εφέτος υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 10.220 πολίτες τσιμπήθηκαν από μολυσμένο κουνούπι, ευτυχώς όμως η συντριπτική πλειονότητα «νίκησε» τον ιό.
Οι περιοχές υψηλού κινδύνου
Κατά τους ειδικούς που συνέταξαν την προαναφερόμενη έκθεση, το 2050 αναμένεται περαιτέρω επέκταση των περιοχών της Ευρώπης με υψηλή πιθανότητα για κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου, με επίκεντρο πάντα τις χώρες της Βαλκανικής χερσονήσου αλλά και τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που συνορεύουν με τα Βαλκάνια.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, το 2050 οι περιοχές αυξημένης επικινδυνότητας, οι οποίες παρουσιάζουν εκτιμώμενη πιθανότητα εμφάνισης κρουσμάτων πάνω από 50%, είναι ολόκληρη η Μακεδονία και η Θράκη, αλλά και τμήματα της κεντρικής ηπειρωτικής χώρας με έμφαση στην Αιτωλοακαρνανία. Είναι ενδεικτικό ότι εφέτος ο ιός του Δυτικού Νείλου απείλησε τους κατοίκους τουλάχιστον 40 δήμων ανά τη χώρα – από την Αττική έως την Αχαΐα και από τη Λάρισα έως τον Εβρο, την Αρτα και την Κρήτη.
Με βάση τα μοντέλα που επεξεργάστηκαν οι ειδικοί, η προαναφερθείσα μελλοντική επέκταση των περιοχών με πιθανότητα εμφάνισης κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ευρώπη και στην Ελλάδα αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των ακραίων θερμοκρασιών τον μήνα Ιούλιο. Ειδικότερα, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσουν σε άνοδο του ρυθμού ανάπτυξης των κουνουπιών διαβιβαστών του ιού, στη μείωση του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί ανάμεσα στα γεύματα αίματος των κουνουπιών, σε μείωση του χρόνου επώασης του ιού μέσα στα κουνούπια φορείς και σε άνοδο της μεταδοτικότητάς τους.
Οι μεταγγίσεις αίματος
Επιπλέον, ειδική έμφαση δίνεται από τους μελετητές και στην πιθανή μετάδοση του ιού του Δυτικού Νείλου μέσω των μεταγγίσεων αίματος. Λό-γω της αναμενόμενης εξάπλωσης των κρουσμάτων του ιού σε ευρύτερες περιοχές της Ευρώπης, μεγαλύτερος πληθυσμός πιθανών αιμοδοτών θα βρίσκεται εκτεθειμένος σε πιθανή μετάδοση του ιού ιδιαίτερα αν η πε-ρίοδος των κουνουπιών διαβιβαστών διευρυνθεί.
Η ασυμπτωματική φάση της μόλυν-σης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, αν και σχετικά σύντομη σε σχέση με εκείνη άλλων ασθενειών, όπως η ηπατίτιδα Β ή ο ιός HIV, αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης μέσω μεταγγίσεων, ενώ ο ιός έχει τη δυνατότητα να επιβιώσει μέσα στις φιάλες αίμα-τος. Αυτός ο κίνδυνος για την Ελλάδα το 2025 εμφανίζεται μειωμένος και εντοπίζεται μόνο σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.
Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του ενδεχόμενου κινδύνου μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου μέσω της δωρεάς αίματος, οι ειδικοί συ-στήνουν την εφαρμογή στρατηγικών προσυπτωματικού ελέγχου στους αιμοδότες των ευάλωτων στον ιό περιοχών, στην αναστολή κάποιων αιμοληψιών ή ακόμα και στην εισαγωγή φιαλών αίματος από ασφαλείς περιοχές για να εξασφαλιστεί η επάρκεια και να καλυφθούν οι ανάγκες.
Οι φορείς και ο κύκλος της μετάδοσης
Ο κύκλος μετάδοσης στον άνθρωπο περι-λαμβάνει τα πουλιά και τα κουνούπια. Αγρια και οικόσιτα είδη πτηνών (π.χ. σπουργίτια, γλάροι, κουκουβάγιες, διάφορα είδη γερακιών) μπορούν να αποτελούν φορείς του ιού και αναπτύσσουν σημαντικές συγκεντρώσεις στο αίμα, γεγονός που τα καθιστά μεταδοτικά. Στη συνέχεια, τα κουνούπια που τρέφονται με το αίμα αυτών των πουλιών μπορούν να αποτελέσουν τη γέφυρα μετάδοσης του ιού σε άλλα υγιή μέχρι πρότινος πουλιά, αλλά και στον άνθρωπο, καθώς και σε άλλα θηλαστικά που αποτελούν τους τελικούς ξενιστές μιας και οι συγκεντρώσεις στο αίμα τους δεν φτάνουν σε επαρκή επίπεδα έτσι ώστε να τα καταστήσουν μεταδοτικά.
Τα συμπτώματα
Η πλειονότητα των μολύνσεων από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους είναι ασυμπτωματικές, ενώ μόλις το 20% των περιπτώσεων παρουσιάζουν συμπτώματα που προσομοιάζουν με εκείνα μιας ήπιας γρίπης, όπως πυρετός, πονοκέφαλος, ναυτία, κούραση, αδυναμία κ.ά., τα οποία εξελίσσονται συνήθως 2-14 ημέρες μετά τη μόλυνση.
Τα συμπτώματα διαρκούν περίπου 2-5 ημέρες, αλλά στις πιο σοβαρές περιπτώσεις το αίσθημα κόπωσης μπορεί να διατηρηθεί για πάνω από έναν μήνα. Περιστασιακά σε ποσοστό κάτω του 1% συμβαίνει προσβολή του κε-ντρικού νευρικού συστήματος, με συνέπεια την ανάπτυξη νευροδιεισδυτικής νόσου που εκδηλώνεται ως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα και οξεία χαλαρή παράλυση. Ανάμεσα στα άτομα που θα παρουσιάσουν εγκεφαλική νόσο η θνησιμότητα προσεγγίζει το 10%, ενώ μακροχρόνιες νευρολογικές δυσλειτουργίες παραμένουν σε ένα ποσοστό 5%.
