Η πίστη ως δύναμη ίασης: Μύθος ή πραγματικότητα;
Η επιστήμη εξετάζει τη σχέση πνευματικότητας και υγείας
Η ιδέα ότι η πίστη μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της υγείας δεν είναι καινούργια. Από αρχαιοτάτων χρόνων, ο άνθρωπος καταφεύγει στη θρησκεία και το θείο όταν έρχεται αντιμέτωπος με τον πόνο, την ασθένεια ή την αβεβαιότητα. Στον 21ο αιώνα, όμως, η επιστήμη επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει τον ρόλο της πίστης όχι ως υπερφυσικό φαινόμενο, αλλά ως ψυχοκοινωνική δύναμη.
Η πίστη ως δύναμη ίασης: Μύθος ή πραγματικότητα;
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν δημοσιευθεί τις τελευταίες δεκαετίες, φαίνεται πως η θρησκευτική εμπλοκή και η πνευματικότητα συσχετίζονται με καλύτερη ψυχική υγεία. Τα άτομα που διατηρούν ισχυρή σχέση με κάποια μορφή πίστης παρουσιάζουν συχνά μειωμένα επίπεδα άγχους, λιγότερες καταθλιπτικές συμπεριφορές και μεγαλύτερη εσωτερική ανθεκτικότητα.
Ο ψυχίατρος H.G. Koenig, στο ερευνητικό του έργο, τονίζει ότι η πνευματικότητα μπορεί να προσφέρει στους ανθρώπους ένα εσωτερικό καταφύγιο και μια αίσθηση σκοπού που τους βοηθά να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις. Παρόμοια, ο ψυχολόγος Kenneth Pargament επισημαίνει ότι η πίστη λειτουργεί συχνά ως ένας ισχυρός μηχανισμός αντιμετώπισης, μετατρέποντας την απόγνωση σε ελπίδα.
Αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, οφείλεται εν μέρει σε βιολογικούς μηχανισμούς: η πνευματική πρακτική μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της κορτιζόλης, να ενισχύσει την έκκριση ενδορφινών και να ρυθμίσει το ανοσοποιητικό σύστημα, επιβραδύνοντας τη φλεγμονή και βελτιώνοντας την αντοχή του οργανισμού στο στρες.
Ωστόσο, δεν λείπουν και οι επιστημονικές επιφυλάξεις. Παρότι οι θετικές συσχετίσεις είναι εμφανείς, η πίστη δεν μπορεί να θεωρηθεί «φάρμακο» που αντικαθιστά την ιατρική παρέμβαση. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα ευρήματα παραμένουν εν μέρει ασαφή, καθώς η επίδραση της πίστης ποικίλλει ανάλογα με το άτομο, την ένταση της πνευματικότητάς του και τις κοινωνικές του συνθήκες.
Η κοινωνική υποστήριξη που προσφέρει η θρησκευτική κοινότητα, η προσωπική αίσθηση νοήματος στη ζωή και η ελπίδα για κάτι ανώτερο φαίνεται πως είναι τα βασικά «συστατικά» της ευεργετικής δράσης της πίστης.
