Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

Παραπλανητικό δημοσίευμα για τα 10 πιο καρκινογόνα τρόφιμα - Όλη η αλήθεια

Προσοχή!

25 Μαΐου 2020 19:59
Παραπλανητικό δημοσίευμα για τα 10 πιο καρκινογόνα τρόφιμα - Όλη η αλήθεια
Από ATHENSMAGAZINE TEAM

Τον γύρο του διαδικτύου κάνει ένα δημοσίευμα σχετικά με τα 10 πιο καρκινογόνα τρόφιμα, το οποίο εν τέλει είναι ψευδές!

Με μια συνολική ανασκόπηση των πιο πρόσφατων επιστημονικών δεδομένων, διαπιστώθηκε πως, ενώ περιορισμένες προσθήκες στην εν λόγω λίστα μπορούν να θεωρηθούν έγκυρες, οι περισσότερες συνοδευτικές αναφορές είναι λειψές, παραπλανητικές ή ψευδοεπιστημονικές, και τα περισσότερα τρόφιμα παρατίθενται στη λίστα αβάσιμα.

Τι ισχύει για τα τρόφιμα αυτά;

Η αρχική πηγή της λίστας είναι μια ανάρτηση του 2013 από τη ψευδοεπιστημονική ιστοσελίδα. Κάποια ελληνικά δημοσιεύματα παρουσιάζουν παραλλαγές της αρχικής λίστας, οπότε πρώτα θα εξετάσουμε τους ισχυρισμούς για τα τρόφιμα της αρχικής λίστας, και έπειτα για όσα προστέθηκαν μεταγενέστερα.

Για την αξιολόγηση της λίστας, θα αξιοποιήσουμε καταρχάς τις οδηγίες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, που βασίζονται σε επιστημονική δημοσίευση που αναρτήθηκε τον Ιούνιο του 2020, και θα προσθέτουμε περισσότερα στοιχεία από τους αρμόδιους θεσμούς και τη βιβλιογραφία όπου χρειάζεται.

Ποια τρόφιμα έδιναν ως καρκινογόνα!

1) Γενετικά Μεταλλαγμένοι Οργανισμοί (GMOs)

Εννοείται ότι οι GMOs δεν έχουν καμία θέση σε μια υγιεινή διατροφή, ειδικά τώρα που έχει αποδειχτεί ότι και οι GMOs, αλλά και τα χημικά που τους βάζουν, κάνουν τους καρκινικούς όγκους να μεγαλώνουν πιο γρήγορα. Δυστυχώς, οι GMOs είναι παντού, όπως στα παράγωγα τροφίμων (καλαμπόκι, σόγια, canola). Μπορείτε να τους αποφύγετε με το να αγοράζετε πιστοποιημένα βιολογικά, μη-γενετικά τροποποιημένα αλλά και τοπικά παραγόμενα προϊόντα.

Τι ισχύει;

Όπως σημειώνουν οι οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου, η ίδια, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Αμερικανική Ιατρική Ένωση, η Εθνική Ακαδημία Επιστημών και η Αμερικανική Ένωση για την Προώθηση της Επιστήμης, αξιολογώντας τα διαθέσιμα στοιχεία έχουν συμπεράνει ότι τα τρόφιμα που περιέχουν γενετικά τροποποιημένα συστατικά και έχουν εγκριθεί για χρήση από το κοινό, είναι ασφαλή.

Στην πραγματικότητα, τα παραδοσιακά τρόφιμα που ευρέως θεωρούνται ως «μη γενετικά τροποποιημένα», αποτελούν προϊόν μιας μακραίωνης και συχνά απρόβλεπτης αλληλουχίας γενετικών μεταλλάξεων. Στον αντίποδα, τα αναγνωρισμένα ως γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν υποστεί αυστηρά ελεγχόμενες και επιλεκτικές τροποποιήσεις μέσω εξειδικευμένων βιοτεχνολογικών εργαλείων, και έπειτα έχουν δεχθεί εκτενείς κλινικούς ελέγχους εξασφάλισης ποιότητας.

Έτσι, η συμπερίληψη των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών στη λίστα είναι αβάσιμη.

2) Επεξεργασμένα κρέατα

Τα περισσότερα από αυτά, όπως το μπέικον, το λουκάνικο, τα hot-dog, περιέχουν χημικά συντηρητικά που τα κάνουν να φαίνονται φρέσκα και ελκυστικά, αλλά δυστυχώς προκαλούν και καρκίνο. Το νιτρικό και το νιτρώδες νάτριο αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, και για άλλες μορφές καρκίνου. Προσέξτε τα κρέατα που αγοράζετε να είναι μη-επεξεργασμένα, και κατά προτίμηση ελευθέρας βοσκής.

Τι ισχύει;

Μια συνολική ανασκόπηση των στοιχείων, δείχνει ότι κατά πάσα πιθανότητα η αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων κρεάτων όντως ευθύνεται για ένα μέρος των εμφανιζόμενων καρκίνων. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες μελέτες βασίζονται σε έμμεση εξέταση των στοιχείων, η οποία δεν είναι σε θέση να σταθμίσει βέλτιστα τους τρίτους κρυφούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου, συνεπώς δε μπορεί ακόμη να υπολογιστεί ο ρόλος των επεξεργασμένων κρεάτων με ακρίβεια.

Τα ίδια στοιχεία πάντως δεν υποδεικνύουν κίνδυνο μόνο από το επεξεργασμένο κρέας, αλλά σε μικρότερο βαθμό, και από το μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας, κάτι που δε μεταφέρει ορθά η λίστα («προσέξτε τα κρέατα που αγοράζετε να είναι μη-επεξεργασμένα»).

Συμπερασματικά, η συμπερίληψη των επεξεργασμένων κρεάτων στη λίστα είναι ορθή, αλλά θα έπρεπε να γινόταν παρεμφερής αναφορά και στο μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας.

3) Ποπκόρν στο φούρνο μικροκυμάτων

Μπορεί να είναι βολικές, αλλά αυτές οι σακουλίτσες ποπκόρν είναι γεμάτες χημικά που προκαλούν όχι μόνο στειρότητα, αλλά και καρκίνο του ήπατος, των όρχεων και του πακγρέατος. Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ αναγνωρίζει το υπερφθοροκτανοϊκό οξύ (PFOA) που περιέχεται στα ποπκορν μικροκυμάτων ως “πιθανώς” καρκινογόνο. Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι το χημικό αυτό προκαλεί την ανάπτυξη καρκινικών όγκων. Όμοια, το χημικό διακετύλιο που χρησιμοποιείται στα ίδια τα ποπκόρν, σχετίζεται με βλάβες και καρκίνο των πνευμόνων.

Τι ισχύει;

Το χημικό PFOA στο παρελθόν αποτελούσε συνηθισμένο συστατικό κάποιων συσκευασιών τροφίμων, μεταξύ άλλων και των ποπκόρν, αλλά καθώς οι υποψίες αυξάνονταν ότι το χημικό αυτό σχετίζεται με προβλήματα υγείας, η χρήση του περιορίστηκε σημαντικά και έπειτα απαγορεύτηκε και σε νομικό επίπεδο. [πηγή 1][πηγή 2]

Η ιστοσελίδα του Εθνικού Τοξικολογικού Προγράμματος των ΗΠΑ αναφέρει ότι μέχρι το 2015, το χημικό είχε καταργηθεί από τα προϊόντα που παρασκευάζονταν στις ΗΠΑ.

Συνολικά, έχουμε βρει πολύ λίγα τρόφιμα που παρουσιάζουν ανιχνεύσιμα επίπεδα των χημικών PFAS.

Δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις που να υποστηρίζουν την αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων, λόγω ανησυχίας αναφορικά με μόλυνση χημικών PFAS (η ομάδα PFAS περιλαμβάνει και το χημικό PFOA).

Σε επίπεδο ΕΕ, η σχετική ανασκόπηση από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος σημειώνει ότι τα εν λόγω χημικά απαγορεύονται υπό τη νομική ρύθμιση REACH, ωστόσο, ο εντοπισμός τους στα τρόφιμα δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως.

Σχετική επιστημονική δημοσίευση από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) το Σεπτέμβριο του 2020, ανέφερε πως οι ποσότητες που εντοπίζονται είναι ιδιαίτερα χαμηλές, και πως η πιθανότητα έκθεσης στις εν λόγω χημικές ενώσεις μέσω αυτών των προϊόντων είναι μικρή συγκριτικά με άλλους τρόπους έκθεσης.

Παράλληλα, η μόνη μελέτη που εντοπίσαμε για την ανίχνευση των λόγω χημικών σε πακέτα τροφίμων σε ελληνικό επίπεδο, δεν εντόπισε PFOA σε κανένα από 42 τυχαία επιλεγμένα δείγματα, και συμπέρανε πως:

Μάλλον κανένας σοβαρός κίνδυνος για την υγεία των καταναλωτών δε μπορεί να συσχετιστεί με μόλυνση χημικών PFC σε υλικά πακέτων που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση, όπως σημείωσε η προαναφερόμενη μελέτη της EFSA, τα δεδομένα είναι ανεπαρκή για τη σύνδεση των εν λόγω χημικών με την καρκινογένεση σε ανθρώπους.

Όσον αφορά το διακετύλιο, καταρχάς δεν έχουν υπάρξει ισχυρισμοί σύνδεσης με καρκινογένεση σε πνεύμονες, αλλά με άλλες αναπνευστικές παθήσεις, όπως δυσκολία στην αναπνοή· και οι αναφορές αυτές ωστόσο δεν αφορούν δοσολογίες στις οποίες μπορεί να εκτεθεί ένας κοινός καταναλωτής, αλλά που μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο ένας εργαζόμενος σε εργοστασιακό περιβάλλον.

Επιστημονική ανασκόπηση του 2015 σημείωσε πως ακόμη και τα στοιχεία βλάβης στους εργαζομένους ήταν αντιφατικά, ενώ δεν υπήρχαν στοιχεία βλάβης για καταναλωτές. Παράλληλα, ο FDA αναγνωρίζει το διακετύλιο ως «γενικώς ασφαλή ουσία (GRAS)», λόγω της εκτεταμένης παρουσίας της στην ανθρώπινη διατροφή εδώ και αιώνες, χωρίς καταγεγραμμένες υγειονομικές ανησυχίες.

Συνολικά, η καταχώριση του ποπκόρν φούρνου μικροκυμάτων στη λίστα, είναι αβάσιμη.

4) Προϊόντα τύπου κόλα

Όπως τα επεξεργασμένα κρέατα, έτσι και τα αναψυκτικά μπορεί να προκαλέσουν καρκίνους. Οξύνει το pH του σώματος και ταΐζει τα καρκινικά κύτταρα, καθώς είναι γεμάτη ζάχαρη, χημικά και χρωστικές ουσίες. Το καραμελόχρωμα και η 4-μεθυλιμιδαζόλη (4-MI) έχει φανεί ότι και από μόνα τους μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.

5) Φαγητά και αναψυκτικά “διαίτης”

Ακόμα χειρότερη από τα κανονικά αναψυκτικά είναι τα διαίτης και τα φαγητά “διαίτης”. Πρόσφατα έγινε μια έρευνα από την Ευρωπαϊκή Διεύθυνση Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) που συμπεριέλαβε 20 ξεχωριστές μελέτες. Κατέληξε ότι η ασπαρτάμη, ένα από τα πιο συνηθισμένα γλυκαντικά, προκαλεί μια σωρεία ασθενειών μαζί με προβλήματα στη γέννηση και καρκίνο. Τα γλυκαντικά σουκραλόζη, σακχαρίνη και πολλά άλλα έχουν επίσης συνδεθεί με την εμφάνιση καρκίνου.

6) Επεξεργασμένη ζάχαρη

Το ίδιο ισχύει και για την επεξεργασμένη ζάχαρη, που ανεβάζει απότομα τα επίπεδα ινσουλίνης και τρέφει τα καρκινικά κύτταρα. Τα γλυκαντικά πλούσια σε φρουκτόζη όπως το σιρόπι φρουκτόζης καλαμποκιού (HFCS) είναι πολύ επικίνδυνα καθώς είναι η ιδανική τροφή για τα καρκινικά κύτταρα. Οπότε, αφού τα μπισκότα, οι τούρτες, τα κέικ, τα αναψυκτικά, οι χυμοί, οι σάλτσες, τα δημητριακά και πολλά άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι γεμάτα HFCS και άλλες ζάχαρες, είναι λογικό που οι καρκίνοι αυξάνονται όλο και πιο πολύ τελευταία.

Τι ισχύει για το 4, το 5 και το 6;

Καταρχάς, τα προϊόντα τύπου κόλα δεν έχουν τεκμηριωθεί καθαυτά ως επικίνδυνα.

Οι οδηγίες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας συνιστούν τον περιορισμό γενικά των ροφημάτων και τροφίμων στα οποία έχει προστεθεί ζάχαρη. Ο αναφερόμενος κύριος υπαίτιος πιθανής καρκινογένεσης σε αυτή τη περίπτωση ωστόσο είναι έμμεσος, συγκεκριμένα η γρήγορη προσθήκη βάρους η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, όχι η ίδια η ζάχαρη. Προϊόντα όμως στα οποία έχουν προστεθεί άλλα γλυκαντικά με μηδαμινές θερμίδες (τύπου διαίτης ή zero) δεν παρουσιάζουν τέτοιον κίνδυνο. Ένα τέτοιο γλυκαντικό είναι και ασπαρτάμη, που θα εξετάσουμε αναλυτικά παρακάτω.

Είναι ψευδές πως τα αναψυκτικά οποιουδήποτε τύπου μπορούν να αυξήσουν το pH του αίματός μας, καθώς αυτό ελέγχεται ακατάπαυστα από διεργασίες ρύθμισης της ομοιόστασης του σώματός μας ώστε να μένει σταθερό μεταξύ 7.3 και 7.4, αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε.

Είναι επίσης ψευδές ότι τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να ατροφήσουν όταν ο ασθενής αποφεύγει διατροφή που περιέχει ζάχαρη. Όπως εξηγεί και σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα Έρευνας Καρκίνου του Ηνωμένου Βασιλείου, ο μύθος προέρχεται από το γεγονός ότι τα καρκινικά κύτταρα τρέφονται με περισσότερη γλυκόζη (είδος ζάχαρης), όμως γλυκόζη χρησιμοποιούν και τα υγιή κύτταρα, και δεν υπάρχει τρόπος να ορίσουμε ποια κύτταρα θα αξιοποιήσουν τη γλυκόζη που το σώμα μας καταναλώνει ή παράγει. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι μια δίαιτα χωρίς ζάχαρη μειώνει το ρίσκο καρκίνου ή αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης των ασθενών.

Όσον αφορά το καραμελόχρωμα και τη 4-μεθυλιμιδαζόλη, πολλαπλές αρχές υγείας διεθνώς έχουν εξετάσει σε βάθος τα δεδομένα ασφαλείας και έχουν συμπεράνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για τις ποσότητες αυτών των συστατικών που μπορούν να καταναλωθούν διατροφικά.

Σχετικά με την ασπαρτάμη, η λίστα ψευδώς αναφέρει ότι η έρευνα της EFSA (που έλαβε χώρα το 2013, τη χρονιά συγγραφής της λίστας), συμπέρανε πως «η ασπαρτάμη προκαλεί σωρεία ασθενειών». Αντίθετα, η αναφορά της EFSA, βασισμένη στην πιο περιεκτική σχετική μελέτη μέχρι τότε, ξεκινάει γράφοντας πως «η ασπαρτάμη είναι ασφαλής για την ανθρώπινη κατανάλωση ως προς τα τρέχοντα επίπεδα έκθεσης» και παρακάτω αναφέρει πως «oι ειδικοί έχουν αποκλείσει τον ενδεχόμενο κίνδυνο της ασπαρτάμης να προκαλέσει βλάβη στα γονίδια και καρκίνο».

Ίδια είναι τα συμπεράσματα του FDA και του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ για την ασπαρτάμη, αλλά και για τα γλυκαντικά σουκραλόζη και σακχαρίνη που η λίστα αναφέρει ως επικίνδυνα.

Όσον αφορά την επεξεργασμένη ζάχαρη και το σιρόπι φρουκτόζης καλαμποκιού, καταρχάς, όπως είπαμε και προηγουμένως, ο ισχυρισμός ότι οδηγούν σε αύξηση των καρκινικών όγκων είναι αβάσιμος. Από χημικής άποψης, η κοινή και επεξεργασμένη ζάχαρη είναι πολύ παρόμοιες για το σώμα μας καθώς τόσο το σιρόπι φρουκτόζης καλαμποκιού όσο και η κοινή ζάχαρη καταλήγουν στον οργανισμό μας με μορφή γλυκόζης. [πηγή 1][πηγή 2]

Συμπερασματικά, οι αναφορές της λίστας σε προϊόντα κόλα και διαίτης, καθώς και στην επεξεργασμένη ζάχαρη, είναι προβληματικές και στο μεγαλύτερο βαθμό αναληθείς.

7) Επεξεργασμένο “λευκό” αλεύρι

Το επεξεργασμένο αλεύρι είναι συνηθισμένο συστατικό στα επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά οι υπερβολικοί υδατάνθρακες που περιέχει θέλουν προσοχή. Μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Cancer Epidemiology, έδειξε ότι η κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων τριπλασίασε την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Οι τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (όπως το αλεύρι) ανεβάζουν απότομα τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα, το οποίο τροφοδοτεί απευθείας τα καρκινικά κύτταρα και την εξάπλωσή τους.

Τι ισχύει;

Καταρχάς, η μελέτη που αναφέρεται (πιο ξεκάθαρα στην αρχική λίστα) διαστρεβλώνεται πλήρως. Η μελέτη αυτή σημείωσε 2.22 φορές αυξημένο κίνδυνο, όχι τριπλάσιο, εμφάνισης καρκίνου του μαστού, στις γυναίκες που ανέφεραν την πιο υψηλή κατανάλωση, όχι κοινή, υδατανθράκων γενικά και όχι μόνο επεξεργασμένων.

Σε κάθε περίπτωση, από τη μελέτη αυτή και μόνο δε θα μπορούσαν να εξαχθούν γενικά συμπεράσματα λόγω του μικρού μεγέθους της και των μεθοδολογικών περιορισμών της.

Όσον αφορά το επόμενο επιχείρημα της λίστας, αναφορικά με τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου λόγω σακχάρου στο αίμα από κατανάλωση τροφών υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, στην πραγματικότητα η πιο πρόσφατη μετανάλυση της βιβλιογραφίας δεν εντόπισε διαφορά στα επίπεδα γλυκόζης μεταξύ της κατανάλωσης του επεξεργασμένου (λευκού) αλευριού σε σχέση με το μη επεξεργασμένο (μαύρο).

Χρειάζεται να σημειωθεί επίσης ότι, ενώ η αναφορά που κάνει η λίστα για απευθείας τροφοδότηση των καρκινικών κυττάρων λόγω του αυξημένου ζαχάρου στο αίμα είναι αβάσιμη όπως εξηγήσαμε ήδη, άλλη πρόσφατη μετανάλυση καταγράφει ένα μικρό αυξημένο ρίσκο εμφάνισης κάποιων ειδών καρκίνου λόγω κατανάλωσης τροφών γενικά υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, φαινόμενο που εξηγείται μέσω βιολογικών μηχανισμών της ινσουλίνης. Ταυτόχρονα, το αλεύρι παρουσιάζει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, αλλά αυτό είναι άσχετο με το αν είναι επεξεργασμένο ή όχι, και ένα τρόφιμο χρειάζεται να αξιολογείται πολύπλευρα για να κριθούν οι συνολικές επιδράσεις του στην υγεία.

Έτσι, η κατανάλωση μη επεξεργασμένου αλευριού έχει αναγνωριστεί ότι προσφέρει ορισμένα προστατευτικά οφέλη, μεταξύ άλλων από κάποια είδη καρκίνου.

Παράλληλα δεν έχει αναφερθεί αύξηση των αντίστοιχων κινδύνων λόγω κατανάλωσης επεξεργασμένου αλευριού, ούτε περιλαμβάνουν σχετική αναφορά καρκινογένεσης οι οδηγίες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.

Συνεπώς, η καταχώρηση του λευκού αλευριού στη λίστα είναι τουλάχιστον παραπλανητική.

8) Μήλα, σταφύλια και άλλα “βρόμικα” φρούτα

Πολλοί πιστεύουν ότι κάνουν υγιεινή διατροφή επειδή αγοράζουν μήλα, σταφύλια και φράουλες από το σούπερ-μάρκετ. Αν όμως τα φρούτα αυτά δεν είναι βιολογικά, ή πιστοποιημένα χωρίς φυτοφάρμακα, τότε είναι ένας μεγάλος κίνδυνος. Το Environmental Working Group βρήκε ότι το 98% όλων των προϊόντων συμβατικής καλλιέργειας (ιδίως τα “βρόμικα” φρούτα) είναι μολυσμένα με καρκινογόνα ζιζανιοκτόνα.

Τι ισχύει;

Στην πραγματικότητα, οι οδηγίες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας σημειώνουν ότι υπάρχουν λίγα στοιχεία τα οποία τεκμηριώνουν ότι τα βιολογικά τρόφιμα είναι πιο θρεπτικά από τα συμβατικά, και ότι δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις για τη σχέση τους με τον καρκίνο. Τονίζουν επίσης ότι είναι σημαντικότερο για τους καταναλωτές με περιορισμένους πόρους το να εξασφαλίσουν ότι πληρούν τις συστάσεις διατροφής με φρούτα και λαχανικά, παρά το να προτιμήσουν βιολογικά προϊόντα. Για το ρίσκο καρκινογένεσης από φυτοφάρμακα, οι οδηγίες σημειώνουν κίνδυνο μόνο για όσους τα χρησιμοποιούν ακατάλληλα σε βιομηχανικά και επαγγελματικά περιβάλλοντα, όχι για τους κοινούς καταναλωτές.

Σε επίπεδο ΕΕ, η EFSA αναφέρει στην πιο πρόσφατη έκθεσή της αναφορικά με τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων (Απρίλιος του 2020) πως από 91,015 δείγματα τροφίμων που εξέτασε, μόνο το 4.5% ξεπερνούσε το προβλεπόμενο όριο σε φυτοφάρμακα. Οι διαφορές μεταξύ βιολογικών και μη προϊόντων ήταν συνολικά μικρές. Στις κατηγορίες φρούτων, λαχανικών και φυτικών προϊόντων, μεταξύ 3.9% και 6.4% των συμβατικών ξεπερνούσαν τα όρια, κάτι που ίσχυε για το 0.7% μέχρι 2% των βιολογικών.

Πιο χαρακτηριστικά, η έκθεση σημειώνει πως και η εξέταση έγινε με συντηρητικές μεθόδους, οι οποίες είναι πιθανό να υπερεκτιμούν την πραγματική έκθεση των καταναλωτών στα φυτοφάρμακα. Έτσι, ένα από τα τελικά συμπεράσματα ήταν ότι «η EFSA θεωρεί απίθανο ο περιορισμένος αριθμός υπερβάσεων να δημιουργεί ανησυχίες για την υγεία των καταναλωτών».

Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι «το Environmental Working Group βρήκε ότι το 98% όλων των προϊόντων συμβατικής καλλιέργειας (ιδίως τα “βρόμικα” φρούτα) είναι μολυσμένα με καρκινογόνα ζιζανιοκτόνα», πρέπει να σημειωθεί ότι το EWG δε συνιστά κάποιον αναγνωρισμένο επιστημονικό θεσμό, αλλά μια ακτιβιστική ομάδα που χρηματοδοτείται από και προωθεί τη βιομηχανία των βιολογικών προϊόντων. Η ομάδα αυτή μεταξύ άλλων ορίζει, αυθαίρετα, εξαιρετικά χαμηλότερα επίπεδα ασφάλειας φυτοφαρμάκων σε σχέση με τις επιστημονικές αρχές.

Συμπερασματικά, τουλάχιστον η συντριπτική πλειοψηφία των φρούτων που η λίστα αναφέρει ως «βρώμικα», παρουσιάζουν ασφαλή επίπεδα υπολειμμάτων από φυτοφάρμακα στην ΕΕ, και η τοποθέτησή τους στη λίστα των «10 πιο καρκινογόνων προϊόντων» είναι αβάσιμη.

9) Σολωμός ιχθυοτροφείου

Ο σολωμός ιχθυοτροφείου είναι άλλο ένα επικίνδυνο τρόφιμο, σύμφωνα με τον Dr. David Carpenter, Διευθυντή στο Ινστιτούτο Υγείας και Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Albany. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, ο σολωμός αυτός έχει έλλειψη βιταμίνης D, μολύνεται από καρκινογόνα χημικά, PCBs, επιβραδυντές φλόγας, φυτοφάρμακα και αντιβιοτικά.

Τι ισχύει;

Η αναφορά βασίζεται σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2004, η οποία έπειτα από μετρήσεις σε περίπου 700 σολομούς διεθνώς, πιθανολόγησε ότι τα σχετικά ρίσκα κατανάλωσης μπορεί να είναι υψηλά, ειδικά αναφορικά με τους σολομούς που εκτρέφονταν.

Μεταγενέστερη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε το 2006, επιχείρησε να ποσοτικοποιήσει με ακρίβεια τα σχετικά ρίσκα και οφέλη. Συμπέρανε ότι τα οφέλη υπερνικούσαν με σαφήνεια τα ρίσκα ως προς το γενικό πληθυσμό· ενδεικτικά, εκτίμησε ότι αν 100 χιλιάδες άνθρωποι έτρωγαν 2 μερίδες σολομού την εβδομάδα για 70 χρόνια, 24 απ’ αυτούς θα εμφάνιζαν καρκίνο, αλλά περισσότεροι από 7 χιλιάδες άλλοι θα προστατεύονταν από καρδιαγγειακά νοσήματα. Λαμβάνοντας υπόψη και τις ηλικίες θνητότητας εξαιτίας των εν λόγω νοσημάτων, συμπέρανε ότι η προστασία ξεπερνούσε κατά εκατοντάδες φορές το ρίσκο.

Τα πιο ουσιαστικά ρίσκα δεν αφορούν τον καρκίνο, αλλά τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές που μπορεί να εμφανιστούν σε νεογέννητα παιδιά λόγω υψηλών συγκεντρώσεων διοξίνων και μεθυλυδράργυρου. Ωστόσο, η μελέτη έκρινε ότι και στις περιπτώσεις των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, μία με δύο μερίδες την εβδομάδα εξακολουθούσαν να παρουσιάζουν μεγαλύτερα οφέλη από ρίσκα.

Την υψηλή διατροφική αξία του σολομού αναγνωρίζουν και οι πιο πρόσφατες διατροφικές οδηγίες επίσημων φορέων υγείας. Στον αντίστοιχο οδηγό του, ο FDA τοποθετεί το σολομό στην προτιμότερη κατηγορία επιλογής ψαριών, για την οποία συνιστά την κατανάλωση 2 με 3 μερίδων την εβδομάδα. Αντίστοιχα, και η ΕΕ τοποθετεί το σολομό στην προτιμότερη κατηγορία μεταξύ των λιπαρών ψαριών, ενώ για τον ελληνικό πληθυσμό συνιστά συγκεκριμένα: «να καταναλώνετε συχνά ψάρια και θαλασσινά· επιλέξτε μικρά λιπαρά ψάρια· τουλάχιστον το ήμισυ της πρόσληψης πρέπει να είναι λιπαρά ψάρια· να καταναλώνετε ποικιλία ψαριών και θαλασσινών».

Αναφέρουμε επιπλέον, ότι στην πιο πρόσφατη σχετική ανασκόπησή της (2018), η EFSA σημειώνει πως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η μεγαλύτερη συγκέντρωση των επικίνδυνων χημικών δεν εντοπίστηκε στους εκτρεφόμενους σολομούς, αλλά στους άγριους, και ειδικότερα σε αυτούς που αλιεύθηκαν στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας.

Πίνακας 25 της αναφοράς της EFSA

Αξίζει να σημειωθεί τέλος, ότι ο σολομός δεν αναφέρεται στις οδηγίες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.

Συμπερασματικά, η συμπερίληψη του σολομού ιχθυοτροφείου στη λίστα είναι τουλάχιστον παραπλανητική.

10) Υδρογονωμένα έλαια

Χρησιμοποιούνται για να συντηρήσουν επεξεργασμένα τρόφιμα και να παρατείνουν το χρόνο τους στο ράφι. Όμως, τα υδρογονωμένα έλαια αλλάζουν τη δομή και την ευλυγισία της κυτταρικής μεμβράνης σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Αυτό οδηγεί σε πολλές ασθένειες, μία από τις οποίες είναι και ο καρκίνος. Κάποιοι κατασκευαστές έχουν σταματήσει τη χρήση τους και τα αντικαθιστούν με φοινικέλαιο, αλλά τα trans λιπαρά (υδρογονωμένα) εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ευρέως στα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Τι ισχύει;

Η κατανάλωση των τρανς λιπαρών που βρίσκονται και στα υδρογονωμένα έλαια, όντως αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης αρκετών παθήσεων, μεταξύ άλλων, των καρδιαγγειακών και του διαβήτη.

Όμως ο ρόλος των τρανς λιπαρών στην εμφάνιση καρκίνου δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένος· η τελευταία σχετική μετανάλυση που δημοσιεύτηκε (Νοέμβριος 2020), κατέγραψε αύξηση κινδύνου για τους καρκίνους του προστάτη και του ορθού, αλλά ασυνεπή δεδομένα για άλλα είδη καρκίνου, με μεμονωμένες μελέτες να καταγράφουν ακόμα και μείωση ρίσκου εμφάνισης ορισμένων καρκίνων.

Επίσης, ο ισχυρισμός ότι «τα υδρογονωμένα έλαια αλλάζουν τη δομή και την ευλυγισία της κυτταρικής μεμβράνης σε όλα τα κύτταρα του σώματος», είναι ακραίος και ατεκμηρίωτος, καθώς έχει επιβεβαιωθεί η επίδραση των τρανς λιπαρών μόνο σε επιλεγμένα μέρη του οργανισμού, και όχι σε όλα. [πηγή]

Συμπερασματικά, ενώ τα υδρογονωμένα έλαια και τα τρανς λιπαρά εύλογα περιλαμβάνονται στη λίστα, τα σχετικά σχόλια της λίστας είναι εν μέρη προβληματικά.

Ποιο είναι το συμπέρασμα;

Με μια συνολική ανασκόπηση των πιο πρόσφατων επιστημονικών δεδομένων, διαπιστώνουμε πως, ενώ περιορισμένες προσθήκες στην εν λόγω λίστα μπορούν να θεωρηθούν έγκυρες, οι περισσότερες συνοδευτικές αναφορές είναι λειψές, παραπλανητικές ή ψευδοεπιστημονικές, και τα περισσότερα τρόφιμα παρατίθενται στη λίστα αβάσιμα.

 

Ομορφιά & Υγεία

Ροή ειδήσεων

Share