Γιατί δεν υπάρχει άλλος, σύλλογος μεγάλος... (videos+photos)
Παναθηναϊκός... 112 ετών!
Ήταν 3 Φεβρουαρίου 1908, όταν ο Γεώργιος Καλαφάτης αποφάσισε να δημιουργήσει, μαζί με μια παρέα 40 ακόμη αθλητών, που έφυγαν από τον τότε πανίσχυρο Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, τον Ποδοσφαιρικό Όμιλο Αθηνών, το σύλλογο που 112 χρόνια μετά θα... χαιρόταν η Ελλάδα, που έχει τέτοια ομάδα!
Τα πρώτα στάδια
Οι ιδρυτές της ομάδας προέρχονταν από διακεκριμένες οικογένειες της Αθήνας και ήθελαν να αφήσουν το δικό τους στίγμα. Την ίδια χρονιά, μάλιστα, ο σύλλογος προχώρησε στην κατάκτηση του πρώτου του τίτλου, όταν στις 9 Σεπτεμβρίου 1908 το «κύπελλον μετά τρίποδος» επικράτησε με 9-0 επί του ΓΣ Βόλου.
Το 1909 υπήρξε διοικητική αστάθεια, αφού ο πρόεδρος της ομάδας, Μαρίνος Μαρινάκης, ήρθε σε ρήξη με τον ιδρυτή, Γεώργιο Καλαφάτη, και το 1910, ο κορμός μετονομάστηκε σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Όιλο (ΠΠΟ). Με σπουδαίες μεταγραφές, όπως ο Λουκάς Πανουργιάς και ο Απόστολος Νικολαΐδης, έρχονται νέοι τίτλοι, ενώ το 1920 υπάρχει και μια τρίτη ονομασία, αυτή του Πανελληνίου Ποδοσφαιρικού και Αγωνιστκού Ομίλου (ΠΠΑΟ), λόγω της δραστηριοποίησης σε άλλα αθλήματα.
Η επιρροή του συλλόγου με τα «πράσινα» (αν και η πρώτη φανέλα, περιέργως, ήταν κόκκινη), έχει αρχίσει να φαίνεται σε ολόκληρη την κοινωνία, με συμμετοχή μεγάλη και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αμβέρσας το 1920. Ο οριστικός δρόμος για την καταξίωση έχει έρθει, με την ομάδα να βρίσκει στέγη στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας.
Ο Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος
Ο Μιχάλης Παπάζογλου (αργότερα διευθυντής του ταξιδιωτικού γραφείου Γενικόν Πρακτορείον Εισιτηρίων Αθηνών) διετέλεσε ποδοφαιριστής (1911 ώς το 1919), αθλητής του στίβου και παράγοντας (γενικός αρχηγός, γενικός γραμματέας, ταμίας) του Παναθηναϊκού. Μία δε από τις υπάρχουσες τρεις εκδοχές τού αποδίδει και την πατρότητα της ιδέας για καθιέρωση του τριφυλλιού ως επίσημου εμβλήματος γύρω στα 1918. Αναφορικά πάντως με το 1923 ως έτος της οριστικής μετονομασίας, η πηγή του 1948 σαφώς και σφάλλει.
Η βεβαίωση του Πρωτοδικείου Αθηνών περί καταχώρησης στις 16 Φεβρουαρίου 1924 του ΠΑΟ στο Βιβλίο Ανεγνωρισμένων Σωματείων.
Ήδη από το καλοκαίρι του 1922, το σωματείο έχει γνωστοποιήσει στην Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (ακόμη τότε ΕΟΑ) με το υπ' αριθμόν 52/31.07.1922 έγγραφο (πρωτοκολλήθηκε από εκείνη στις 17 Αυγούστου με α.α. 211) την απόφαση της Γενικής του Συνέλευσης περί αλλαγής της επωνυμίας σε Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος. Προς το παρόν, δεν έχει εξακριβωθεί η ημερομηνία της συνέλευσης εκείνης ή έστω της καταχώρησης της συγκεκριμένης απόφασης στο βιβλίο πρακτικών του συλλόγου, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο τμήμα του προπολεμικού αρχείου του έχει καταστραφεί ή χαθεί.
Για τη μετονομασία, όμως, ενός σωματείου απαιτείται να αποφασίσει με αυξημένη ή και απόλυτη πλειοψηφία (αναλόγως με τα ορισθέντα στο καταστατικό) η ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση των μελών του. Είναι επίσης γνωστό από προηγούμενα και επόμενα χρόνια, πως στον Παναθηναϊκό αυτή λάμβανε χώρα κατά το μήνα Μάιο ή Ιούνιο, δηλαδή προς το τέλος της αγωνιστικής περιόδου. Τεκμαίρεται, συνεπώς, ότι η συνέλευση του 1922 πραγματοποιήθηκε έπειτα από τις 10 Απριλίου (23 με το ισχύον τώρα Γρηγοριανό ημερολόγιο) και τη λήξη του πρωτάθληματος 1921-22 της ΕΠΣΕ, τελευταίου ποδοσφαιρικού τίτλου ο οποίος κατακτήθηκε πριν την υιοθέτηση της νέας επωνυμίας.
Χαρακτηριστικό του ερασιτεχνικού επιπέδου στον τότε ελληνικό αθλητισμό, αποτελεί το γεγονός πως ο σύλλογος δεν είναι υποχρεωμένος σε τροποποίηση του καταστατικού του ώστε να επισημοποιήσει το νέο όνομα. Παρότι έχει εγγραφεί με κάποιο από τα παλαιότερα στις υφιστάμενες αθλητικές ομοσπονδίες και ενώσεις, εκείνες εξακολουθούν να τον λογίζουν ως κανονικό μέλος τους (ΣΕΑΓΣ, ΕΠΣΕ) και ως πλήρως ενεργό σωματείο (ΕΟΑ). Αυτό, εξαιτίας οικονομικών ίσως λόγων, δεν θα προβεί σε αλλαγή του καταστατικού παρά μόνο μετά την παρέλευση 1,5 έτους και συγκεκριμένα στις αρχές του 1924, όπως πιστοποιεί η γραμματεία του Πρωτοδικείου Αθηνών το 1950 με τη βεβαίωσή της 194/01.08.1950.
Έχει διατυπωθεί η άποψη, πως εν τέλει η τροποποίηση «το πιθανότερο είναι ότι έχει να κάνει με τις ενέργειες του Παναθηναϊκού να κατοχυρώσει νομικά» τη χρήση της δημοτικής αγροτικής έκτασης Περιβόλα επί της σημερινής Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου κατασκευάζει το ομώνυμο γήπεδο με ίδιους πόρους (αυτό αιτιολογεί την οικονομική δυσπραγία) από το Μάιο του 1922. Πράγματι, το προσωρινό (διετές) ενοικιαστήριο λήγει στις 13 Απριλίου 1924 σύμφωνα με την υπ' αριθμόν 3294/25.02.1922 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Αθηναίων,[21] οπότε κάθε πράξη ανανέωσής του οφείλει να λάβει χώρα υπό τη νέα επωνυμία (τελικά η Δ΄ Εθνική Συνέλευση θα ψηφίσει το καλοκαίρι του 1924 την επ' αόριστον παραχώρηση της χρήσης του αγρού).
Το ίδιο επιβάλλεται να συμβεί και στις διαδικασίες για την ίδρυση της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών (ΕΠΣΑ), της οποίας οι Παναθηναϊκός και Απόλλωνας Σμύρνης θα αποτελέσουν σύντομα τα ιδρυτικά της μέλη. Λαμβάνοντας υπόψη τη δεδομένη αιτία, πιθανολογείται ότι το τροποποιημένο καταστατικό κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο προς αναγνώριση έπειτα από τις 13 Ιανουαρίου 1924. Δηλαδή τον τελευταίο αγώνα του συλλόγου στα πλαίσια του πρωταθλήματος 1923-24 της ΕΠΣΕ, πριν την αποχώρηση διαμαρτυρίας από εκείνη ώστε να δημιουργηθεί η ΕΠΣΑ και να διοργανωθεί άμεσα το πρώτο αθηναϊκό πρωτάθλημα με έναρξη στις 20 Απριλίου. Το καταστατικό πάντως είχε ήδη επικυρωθεί δικαστικά από το Φεβρουάριο του 1924, συγκεκριμένα τις 16 του μηνός.
Εκ παραδρομής, ορισμένες πηγές τοποθετούν τη λήψη της απόφασης περί οριστικής μετονομασίας του Πανελλήνιου ΠΑΟ, στη Γενική Συνέλευση της 15ης Μαΐου 1924. Ουσιαστικά, η συγκεκριμένη ημερομηνία έπεται κατά διετία της ορθής και μερικούς μήνες της τροποποίησης του καταστατικού, υποχρεωτικής για λόγους συναλλαγών με τις αρχές της ελληνικής πολιτείας και όχι αναγνώρισης από τους αθλητικούς φορείς.
Το τριφύλλι ως έμβλημα
Έμβλημα του συλλόγου αποτελεί το τριφύλλι που φέρει συμβολισμούς από την αρχαιότητα και είναι διαδεδομένο σε πολλούς λαούς ανά τον κόσμο. Συμβολίζει την ισορροπία ανάμεσα σε πνεύμα, νου και σώμα, καθώς και την καλοτυχία, ισορροπία, γονιμότητα, αναγέννηση και αιώνια ζωή. Ο Άγιος Πατρίκιος δίδασκε το δόγμα της Αγίας Τριάδας χρησιμοποιώντας το για να απεικονίσει την τρισυπόστατη μορφή του Θεού.
Πηγή που επίσης πραγματεύεται την πορεία του σωματείου, συμφωνεί στη χρονιά του 1919 αποδίδοντας την επιλογή από κοινού σε Παπάζογλου και Νικολαΐδη. Άλλη, μεταγενέστερη, δεν καταγράφει ονόματα παρά μόνο ότι η απόφαση λήφθηκε το ίδιο έτος «σε μία συνέλευση που πέρασε στην ιστορία».
Ένα τέταρτο βιβλίο προσθέτει πως η έλλειψη εμβλήματος για τη φανέλα της ομάδας απασχολούσε καιρό τον Γ. Καλαφάτη, ο οποίος όρισε την επιτροπή Νικολαΐδη-Πανουργιά-Παπάζογλου-Χατζόπουλου ώστε να εκπονήσουν και υποβάλουν σχετική εισήγηση στη γενική συνέλευση των μελών. Εκείνη έλαβε χώρα το 1919 και ομόφωνα ενέκρινε την πρόταση.
Ο αθλητικός ερευνητής και δημοσιογράφος Βαγγέλης Μελέκογλου, εξάλλου, τοποθετεί το γεγονός ένα περίπου χρόνο πριν από τη μετονομασία σε ΠΠΑΟ το Φεβρουάριο του 1920 και σημειώνει ότι, σύμφωνα με τον Νίκο Γκούμα –ο οποίος έζησε εκ του σύνεγγυς όλους τους μεγάλους του Συλλόγου– και όσα κατέγραψε στην ιστορία του, το 1969, η ιδέα ανήκε κυρίως στον Μιχάλη Παπάζογλου, του οποίου η ομάδα, στο Κιατικιόι της Κων/πολης, όταν μετείχε σ' αυτήν, είχε το τριφύλλι ως έμβλημα, ενώ παραθέτει την υιοθέτησή του πρώτα στην εμφάνιση των παικτών και κατόπιν ως επίσημο σύμβολο του Παναθηναϊκού. Φωτογραφία περιεχόμενη σε ένα έκτο ανάλογο πόνημα, πάντως, εμφανίζει τον Παπάζογλου ως τον μοναδικό ο οποίος φέρει τριφύλλι στη φανέλα μεταξύ των οκτώ Κων/πολιτών συναθλητών που μετείχαν στο συγκεκριμένο αναμνηστικό στιγμιότυπο του 1910. Η ίδια πηγή επιβεβαιώνει τη σύσταση ειδικής επιτροπής για το έμβλημα, αλλά με πέμπτο μέλος τον Καλαφάτη, και τα αυτοσχέδια μικρά τριφύλλια που αθλούμενοι, μέλη και οπαδοί έσπευσαν να τοποθετήσουν στο πέτο του σακακιού τους, ενώ χρονολογεί την «ιστορική» εκείνη συνέλευση, πρωτοβουλίας Καλαφάτη, «λίγο προτού τελειώσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος» (επίσημη λήξη 11 Νοεμβρίου 1918).
Η καθηγήτρια ιστορίας Χριστίνα Κουλούρη αναφέρει: «Για πρώτη φορά εμφανίζεται σε σφραγίδα το τριφύλι το 1922 (έγγρ. Π.Α.Ο. προς Ε.Ο.Α., 12 Σεπτ. 1922), το οποίο όμως φέρεται πως έχει καθιερωθεί από το 1919.» Η συγκεκριμένη αλληλουχία ίσως δικαιολογεί το έτος εισαγωγής 1918 που αναφέρει η ΠΑΕ Παναθηναϊκός, η οποία θεωρεί τον Παπάζογλου αποκλειστικό εμπνευστή του τριφυλλιού. Ο ίδιος φέρεται να μην το εισηγήθηκε πρώτη φορά τότε όντας νέο διοικητικό στέλεχος, αλλά κατά την ποδοσφαιρική του ακόμη θητεία στην ομάδα και το αργότερο έως το 1914 (για να ακολουθήσει η σχεδόν πλήρης αδρανοποίησή της εξαιτίας Εθνικού Διχασμού και Α΄ ΠΠ). Ο επί 4½ δεκαετίες σε διάφορες θέσεις του Παναθηναϊκού ομογενής από τη Χαλκηδόνα υπήρξε επίσης ο κύριος συντελεστής της τελικής του ονοματοδοσίας το 1922.
Το στοιχείο όπου όλες οι εκδοχές συγκλίνουν είναι η υλοποίηση του σήματος από το ζωγράφο Γεώργιο Χατζόπουλο, διευθυντή συντήρησης και αποκατάστασης έργων στην Εθνική Πινακοθήκη, μέλος του συλλόγου εκείνη την περίοδο, πρόεδρο το 1921 και με καθοριστική συμβολή στην ενοικίαση από το δήμο Αθηναίων της αγροτικής έκτασης Περιβόλα (προς κατασκευή γηπέδου). Η ομάδα που ενδεχομένως ο Νικολαΐδης είχε παρακολουθήσει να φέρει ως έμβλημα το τριφύλλι ταυτοποιείται από μεταγενέστερες πηγές με τη Φιρτ, πρωταθλήτρια Γερμανίας το 1914 και τελευταία προ της κήρυξης του πολέμου.
Η πλέον πρόσφατη άποψη θεωρεί ότι πηγή έμπνευσης για το έμβλημα αποτέλεσε ο νικητής του μαραθωνίου των Μεσοολυμπιακών της Αθήνας το 1906 –δύο χρόνια πριν από την ίδρυση του ΠΟΑ– Καναδός Γουίλιαμ Σέρινγκ, που αγωνίστηκε φορώντας μια λευκή φανέλα με ένα μεγάλο πράσινο τριφύλλι (σύμβολο της Ιρλανδίας, χώρας οικογενειακής του καταγωγής) στο στήθος. Η παρουσίαση της εκδοχής ποικίλει από μοναδική υπαρκτή (θεωρώντας τον Σέρινγκ έμπνευση για τον Παπάζογλου), πιθανότερη, πιθανή, μέχρι και απλή ιστορική σύμπτωση (με ερωτηματικό).
Ο θρίαμβος επί του «αιωνίου» αντιπάλου και τα νέα τμήματα (1925-1940)
To 1926 ο Παναθηναϊκός ίδρυσε ακόμα τμήμα ορειβασίας. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928 στο Άμστερνταμ ο αθλητής στίβου του Παναθηναϊκού Αντώνης Καρυοφύλλης παρέλασε ως σημαιοφόρος. Ήταν η πρώτη διοργάνωση κατά την οποία η Ελλάδα άνοιξε την παρέλαση.
Νέα τμήματα δημιουργούνται και καλλιεργούνται. Το 1928 ιδρύονται τμήμα ποδηλασίας, τμήμα σκοποβολής και τμήμα χόκεϊ επι χόρτου. Το 1929 ιδρύεται το τμήμα μπιλιάρδου. Το 1930 ιδρύονται το τμήμα κολύμβησης, το τμήμα πόλο και το τμήμα χάντμπολ. Το 1930 σημειώνεται η πιο μεγάλη νίκη του ποδοσφαιρικού τμήματος απέναντι στον Ολυμπιακό με 8-2 παράλληλα με την κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος Ελλάδας υπό τη διοργάνωση της ΕΠΟ για το σύλλογο. Όμως η ομάδα αυτή δε θα συνεχίσει να πρωταγωνιστεί καθώς το 1932 διαγράφεται ο Άγγελος Μεσσάρης, και αργότερα ο Καλαφάτης, ενώ η μισή ποδοσφαιρική ομάδα τιμωρείται με διετή αποκλεισμό μετά από διαφωνίες με τη διοίκηση Νικολάου Ξηρού και τον Απόστολο Νικολαΐδη.
Το 1935 ο Γιώργος Βήχος κατακτά το πρώτο του μετάλλιο στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα σκοποβολής. Συνολικά κατέκτησε 5 παγκόσμια μετάλλια (2 ασημένια και 3 χάλκινα) έως το 1947. Το 1937 ιδρύεται το γυναικείο τμήμα μπάσκετ. Το 1938 ο Θανάσης Αραβοσιτάς αναδεικνύεται βαλκανιονίκης στο τυφέκιο ακριβείας.
Ο Παναθηναϊκός επί Κατοχής
Ιδιαίτερη διάκριση φέρει ο Παναθηναϊκός, τόσο για την παρουσία Ελλήνων στο ελληνοαλβανικό μέτωπο έναντι των Ιταλών στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως και στην Κατοχή με τους Γερμανούς.
Το 1942 ξεκίνησε μια προσπάθεια αναγέννησης του ελληνικού ποδοσφαίρου, με στόχο την ψυχαγωγία του λαού. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η «Ένωση Ελλήνων Αθλητών» που έκανε αγώνες κυρίως για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Αξιέπαινη ήταν και η πρωτοβουλία του Πανιωνίου που έδωσε φιλικό παιχνίδι και τα έσοδα πήγαν για την επισκευή του αντιτορπιλικού «Έλλη». Προς το τέλος της Κατοχής αναδιοργανώθηκε και η ΕΠΟ και ξεκίνησε ένα ανεπίσημο πρωτάθλημα, με τελική νικήτρια την ΑΕΚ. Τάσος Κρητικός.
Την άνοιξη του 1942, ΑΕΚ και Παναθηναϊκός έρχονται αντιμέτωποι σε φιλικό αγώνα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Τον αγώνα παρακολούθησαν 15.000 θεατές. Μια επιτροπή από ποδοσφαιριστές, ο Τάσος Κρητικός απ τον Παναθηναϊκο, ο Τζανετής και ο Κλεάνθης Μαρόπουλος πήγαν στο γραφείο του Απόστολου Νικολαΐδη, του πρόεδρου του ΠΑΟ και ζήτησαν μέρος από τις εισπράξεις να δοθεί στο νοσοκομείο Σωτηρία για τους ασθενείς από φυματίωση που ανάμεσά τους ήταν και αθλητές. Ο Νικολαϊδης τους ενημέρωσε ότι το γήπεδο αφενός το έχουν επιτάξει οι Γερμανοί, οι οποίοι είχαν σκοπό να κρατήσουν τα κέρδη και αφετέρου είχαν σκοπό να επιβάλλουν ως διαιτητή έναν Αυστριακό αξιωματικό των δυνάμεων Κατοχής.
Οι δυο ομάδες αποφάσισαν να μην αγωνισθούν. Έτσι οι παίκτες βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο και αντί να ξεκινήσουν τον αγώνα ανέβηκαν στις εξέδρες και εξήγησαν στο κατάμεστο γήπεδο τι είχε συμβεί. Ο κόσμος εξοργίστηκε και όρμησε στον αγωνιστικό χώρο, καταστρέφοντας τα πάντα. Ξερίζωσαν εξέδρες, δοκάρια ενώ ακούγονταν συνθήματα υπέρ των αθλητών και των δύο ομάδων κυρίως υπέρ του Κρητικού που ήταν αρχηγός του Παναθηναϊκού και του Μαρόπουλου, του «ξανθού αετού» της Ένωσης.
Τα επεισόδια πήραν έκταση. Οι παίκτες και των δύο ομάδων μαζί με τους φιλάθλους πραγματοποίησαν πορεία διαμαρτυρίας στους δρόμους της Αθήνας με τελικό προορισμό την Ομόνοια. Ήταν μια μεγάλη διαδήλωση κατά της κατοχής. Κλεάνθης Μαρόπουλος.
Η διαδήλωση διαλύθηκε βίαια. Ο Κλεάνθης Μαρόπουλος θεωρούσε καθοριστικά τα γεγονότα εκείνης της ημέρας αφού συγκεντρώθηκαν όλοι σχεδόν οι ποδοσφαιριστές στην Ε.Ε.Α. και έγινε πρωτάθλημα στο γήπεδο της Νήαρ Ηστ, που πήραν μέρος όλες οι αθηναϊκές ομάδες με προσωπική ευθύνη των ίδιων των ποδοσφαιριστών. Το πρωτάθλημα σημείωσε τεράστια επιτυχία, χιλιάδες φίλαθλοι παρακολούθησαν όλους τους αγώνες και οι εισπράξεις έσωσαν πολλούς αθλητές. Κι όλα αυτά ξεκίνησαν από έναν αγώνα που δεν έγινε ποτέ, αλλά αυτό τον έκανε και τόσο σημαντικό.
Ο Ύμνος του Παναθηναϊκού
Ο πρώτος ύμνος του Παναθηναϊκού συνετέθη την περίοδο 1947-48 από τους Κώστα Κοφινιώτη και Γιάννη Βέλλα και με ερμηνευτή τον Πάνο Κόκκινο, με τίτλο Προχωρείτε προς τη Νίκη. Ο Ύμνος του Παναθηναϊκού που καθιερώθηκε έως σήμερα δημιουργήθηκε το 1958. Γράφτηκε από το Γιώργο Οικονομίδη και μελοποιήθηκε από το Γιώργο Μουζάκη, μετά από ένα νικηφόρο αγώνα επί του Απόλλωνα. Μόλις βγήκαν από το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ο Γιώργος Οικονομίδης αυτοσχεδίασε την αρχή του ύμνου «Σύλλογος μεγάλος...». Σ' ένα πακέτο τσιγάρα Κεράνης, αστραπιαίως, ο Μουζάκης σχεδίασε ένα πρόχειρο πεντάγραμμο, όπου δεν άργησε να αποτυπώσει την παναθηναϊκή μουσική. Ο πρώτος ερμηνευτής του ύμνου ήταν ο Λέανδρος Παπαθανασίου. Αργότερα, το 1962, ο Γιάννης Βογιατζής έβαλε τη φωνή του. Το σφύριγμα που ακούγεται στην αρχή και στο τέλος, ο Μουζάκης το εμπνεύστηκε από το σφύριγμα της ταινίας Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι, ταινία που εξαίρει το ομαδικό πνεύμα των Βρετανών στρατιωτών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ανάμεσα στα λοιπά γνωστά τραγούδια που έχουν γραφτεί για τον Παναθηναϊκό ξεχωρίζουν το Παναθηναϊκέ μεγάλε και τρανέ για το πρωτάθλημα του 1930, το Εμπρός Παναθηναϊκέ του Βασίλη Τσιτσάνη (1963), το Στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας κάποιο βράδυ του Λεονάρδου Μπουρνέλη, αλλά και τα Έχω στο Λονδίνο μια δουλειά και Σαν αστραπή μες στο σκοτάδι (από το Λίβερπουλ στο Βελιγράδι), τραγούδια για τον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971.
Η συνέχεια επιτυχιών και το Γουέμπλεϊ
Ακόμη περισσότεροι τίτλοι σε κάθε άθλημα έρχονταν για το «τριφύλλι». Από το ποδόσφαιρο με την ομαδάρα του Πούσκας, του Δομάζου, του Αντωνιάδη και των υπολοίπων, το μπάσκετ με την τρομερή παρουσία του Γιώργου Κολοκυθά, μέχρι και την ξιφασκία, όπου διακρινόταν ο μετέπειτα ιστορικός του μέτοχος, Ανδρέας Βγενόπουλος.
«Κορωνίδα» σε όλα αυτά, ήταν η συμμετοχή στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στο Γουέμπλεϊ το 1971. Η ομάδα ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού πραγματοποίησε την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα επιτυχία του ελληνικού ποδοσφαίρου σε επίπεδο συλλόγων. Έγινε η πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα ελληνική ομάδα που αγωνίστηκε στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης απέναντι στον πανίσχυρο Άγιαξ της εποχής, με τον Αντώνη Αντωνιάδη μάλιστα πρώτο σκόρερ της διοργάνωσης. Η ομάδα του Φέρεντς Πούσκας αγωνίστηκε και στον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου απέναντι στην πρωταθλήτρια Λατινικής Αμερικής Νασιονάλ Μοντεβιδέο, ύστερα από την άρνηση του Άγιαξ να συμμετάσχει.
Η οικογένεια Βαρδινογιάννη και η αντίδραση των Γιαννακόπουλων
Το 1979 το ποδόσφαιρο γίνεται επαγγελματικό. Το σίγουρο, τότε, για το «τριφύλλι», είναι ότι ένα μεγάλο «άλογο» της κούρσας θα ήταν ο Παύλος Γιαννακόπουλος. Τη βραδιά, όμως, που θα γινόταν η διαδικασία απόκτησης μετοχών, εμφανίζεται η οικογένεια Βαρδινογιάννη. Ο Γιώργος, γνωστός και ως «Καπετάνιος», αναλαμβάνει διοικητικά την ομάδα, δημιουργώντας μια συγκρουσιακή κατάσταση με την οικογένεια Γιαννακόπουλου.
Στα χρόνια, που ακολουθούν, ο Παναθηναϊκός σημειώνει νέες επιτυχίες. Το 1984, με την παρουσία του τρομερού Δημήτρη Σαραβάκου, γνωστού και ως «μεγάλου μικρού» του ελληνικού ποδοσφαίρου, φτάνει ύστερα από 7 άγονα χρόνια στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, ενώ το 1985 ένα βήμα από τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Εκείνη η Λίβερπουλ, όμως, δεν παιζόταν. Το 1986, μάλιστα, η ομάδα αποκλείει τη Γιουβέντους για το Κύπελλο UEFA, αλλά βρίσκει «μπλόκο» στους «8» από την Μπριζ.
Το κλείσιμο της δεκαετίας, βρήκε μια ιστορική, όπως θα αποδεικνυόταν, μεταγραφή για τους «πράσινους». Είναι αυτή του Κριστόφ Βαζέχα, ενός μουστακαλή Πολωνού, που ερχόταν άγνωστος μεταξύ αγνώστων από τη Ρουχ Χορζόφ και αργότερα θα γινόταν με 244 γκολ, ο δεύτερος κορυφαίος σκόρερ στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, πίσω μόνο από τον μύθο του Ολυμπιακού, Γιώργο Σιδέρη.
Παράλληλα, ο Παύλος Γιαννακόπουλος βρίσκει ευκαιρία να... βγάλει το γινάτι του στο μπάσκετ, που αναλαμβάνει, μόλις γίνεται επαγγελματικό το 1990. Λίγο αργότερα, θα δημιουργούσε έναν «γίγαντα» της Ευρώπης.
Η ευρωπαϊκή καταξίωση και η αρχή της αποσάρθρωσης του ποδοσφαίρου
Το 1992 το τμήμα μπάσκετ γίνεται επαγγελματικό και αυτονομείται διοικητικά υπό την προεδρία του Παύλου Γιαννακόπουλου. Την ίδια χρονιά ο Παναθηναϊκός αποκτά το Νίκο Γκάλη, με την ένταξη του οποίου σηματοδοτείται η έξοδος της ομάδας μπάσκετ από την παρακμή και από την 8η θέση της προηγούμενης σεζόν ο ΠΑΟ διεκδικεί το πρωτάθλημα. Επίσης το 1992 ιδρύεται το τμήμα συγχρονισμένης κολύμβησης. Το 1993 πυγμάχος του Παναθηναϊκού Πάρης Βασιλικός κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στους Μεσογειακούς Αγώνες στο Ρουσιγιόν.
Το 1994 με το Νίκο Γκάλη στη σύνθεση του και το 1995 με τον Παναγιώτη Γιαννάκη η ομάδα μπάσκετ του Παναθηναϊκού κατακτά την τρίτη θέση στην Ευρώπη. Την επόμενη χρονιά, το 1996, στέφεται Πρωταθλητής Ευρώπης κατακτώντας το πρώτο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα για ελληνικό συλλόγο, ενώ λίγους μήνες αργότερα κατέκτησε και το Διηπειρωτικό Κύπελλο.
Την ίδια χρονιά (1996), η ποδοσφαιρική ομάδα του Παναθηναϊκού φθάνει μέχρι τον ημιτελικό του Τσάμπιονς Λιγκ όπου αποκλείεται από τον Άγιαξ.
Το 1996 ο αρσιβαρίστας Λεωνίδας Σαμπάνης γίνεται ο πρώτος αθλητής του Παναθηναϊκού που κατακτά ολυμπιακό μετάλλιο, όταν αναδείχθηκε δεύτερος στην κατηγορία των 58 κιλών στην Ολυμπιάδα της Ατλάντα. Από το 1995 έως το 2000 κατέκτησε επίσης τις θέσεις: α΄ στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα 1995 (58,75), α΄ στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα 1996 (59,00), β΄ στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα 1997 (58,90), β΄ στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα 1998 (61,40), α΄ στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα 1998 (61,76), β΄ στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα 1999 (61,66), β΄ στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα 1999 (61,40). Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2000 στο Σίδνεϊ κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στα 61,3 κιλά.
Το 2000 η ομάδα μπάσκετ του Παναθηναϊκού κατακτά το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στο φάιναλ φορ της Θεσσαλονίκης. Το 2000 η γυναικεία ομάδα βόλεϊ του Παναθηναϊκού αγωνίζεται στον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου Συνομοσπονδίας.
Το 2001 το ποδοσφαιρικό τμήμα του Παναθηναϊκού αναδείχθηκε ως η καλύτερη ομάδα στον κόσμο για το μήνα Σεπτέμβριο από την IFFHS (International Federation of Football History & Statistics) και υπήρξε μοναδικό επίτευγμα για ελληνικό σύλλογο. Την ίδια χρονιά η κολυμβήτρια του συλλόγου Νέρι Νιανγκουάρα κατέκτησε 2 αργυρά μετάλλια στους Μεσογειακούς Αγώνες, στη σκυταλοδρομία και στα 100μ. ελεύθερο.
Η ομάδα καλαθοσφαίρισης αγωνίζεται στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος μπάσκετ, ενώ το 2002 κατακτά το τρίτο ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα μπάσκετ στην Μπολόνια, αγωνιζόμενος ενάντια στα προγνωστικά. Παράλληλα, η ποδοσφαιρική ομάδα φθάνει μέχρι τους οκτώ του Τσάμπιονς Λιγκ όπου αποκλείεται από την Μπαρτσελόνα. Επίσης, το 2002 ο αρσιβαρίστας Λεωνίδας Σαμπάνης κατακτά την πρώτη θέση στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στα 61,65 κιλά.
Το 2003 η ποδοσφαιρική ομάδα φθάνει μέχρι τους οκτώ του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Το 2004 η αθλήτρια στίβου Χρυσοπηγή Δεβετζή κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στο τριπλούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και το χάλκινο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα κλειστού στίβου. Το 2004 η ομάδα βόλεϊ των ανδρών αγωνίζεται στο φάιναλ φορ του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών Ευρώπης. Την ίδια χρονιά, η Εθνική Ελλάδος στο ποδόσφαιρο κατακτά το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα με αρκετούς παίκτες του Παναθηναϊκού να ξεχωρίζουν (Σεϊταρίδης, Καραγκούνης, Μπασινάς, Νικοπολίδης, Παπαδόπουλος, Γκούμας, Φύσσας). Η Νέρι Νιανγκουάρα κερδίζει το χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κολύμβησης, στη Μαδρίτη, με χρόνο 55.05 στα 100μ. ελεύθερο.
Το 2005 η ομάδα καλαθοσφαίρισης του ΠΑΟ συμμετέχει στο φάιναλ φορ της Ευρωλίγκα και αναδεικνύεται τρίτη. Το 2006 η ανδρική ομάδα βόλεϊ αναδεικνύεται τρίτη στο φάιναλ φορ του Ευρωπαϊκού Κύπελλου κορυφαίων ομάδων πετοσφαίρισης. Η Νέρι Νιανγκουάρα κερδίζει και πάλι χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κολύμβησης, στη Βουδαπέστη, στα 100μ. ελεύθερο, με πανελλήνιο ρεκόρ (54.48).
Το 2007 η γυναικεία ομάδα βόλεϊ του Παναθηναϊκού κατακτά το ευρωπαϊκό τουρνουά της Σόφιας. Το 2007 η ομάδα μπάσκετ του Παναθηναϊκού κατακτά στην Αθήνα την Ευρωλίγκα για τέταρτη φορά, ενώ συνοδεύει το τρόπαιο με την κατάκτηση του ελληνικού πρωταθλήματος και του κυπέλλου συμπληρώνοντας το τριπλ κράουν.
Το 2008 ο Παναθηναϊκός συμπληρώνει και γιορτάζει τα 100 χρόνια ιστορίας του συλλόγου. Κάνει το νταμπλ στο μπάσκετ και στο βόλεϊ γυναικών και η ανδρική ομάδα βόλεϊ κατακτά το κύπελλο.
Το 2009 η γυναικεία ομάδα βόλεϊ αγωνίζεται στον τελικό του Ευρωπαϊκού Challenge Cup και η ανδρική ομάδα βόλεϊ στον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου Συνομοσπονδιών. Το 2009 η ομάδα μπάσκετ κατακτά το πέμπτο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και για δεύτερη φορά το τριπλ κράουν αφού και στην Ελλάδα κατέκτησε το πρωτάθλημα και το κύπελλο.
Το 2010 η ποδοσφαιρική ομάδα του Παναθηναϊκού κατέκτησε το πρωτάθλημα, τελευταίο μέχρι σήμερα, ενώ παράλληλα αναδείχθηκε και κυπελλούχος. Η γυναικεία ομάδα βόλεϊ κάνει, για ακόμη μία φορά, το νταμπλ, ενώ η ανδρική ομάδα βόλεϊ κατακτά το κύπελλο. Η ομάδα μπάσκετ κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδας.
Και χιλιάδες τίτλοι...
Το 2011 η ομάδα μπάσκετ κατακτά στη Βαρκελώνη το έκτο ευρωπαϊκό πρωτάθλημά της και παράλληλα γίνεται η δεύτερη ομάδα σε κατακτήσεις ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων στην ιστορία του αθλήματος. Το 2012 η ομάδα κατακτά το κύπελλο Ελλάδας και την τέταρτη θέση στην Ευρωλίγκα.
Η ίδρυση ενός νέου τμήματος του Παναθηναϊκού ανακοινώθηκε το 2013 για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Είναι η ομάδα ράγκμπι, η δημιουργία της οποίας ανακοινώθηκε την 7η Νοεμβρίου 2013. Το 2014 επανιδρύθηκε το τμήμα χόκεϊ επί χόρτου, ενώ δημιουργήθηκε και ομάδα μπέιζμπολ.To 2015 ιδρύθηκε το τμήμα κικ μπόξινγκ από τον ερασιτέχνη Παναθηναϊκό. Στις 29 Δεκεμβρίου 2016 και ακολουθώντας τις εξελίξεις της εποχής, ανακοινώνει την έναρξη της λειτουργίας τμήματος eSports. Στις 8 Αυγούστου του 2017 ανακοινώθηκε η ίδρυση τμήματος ποδοσφαίρου σάλας.
Ο Ερασιτέχνης Παναθηναϊκός (όλα τα τμήματα του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου, πλην της ΠΑΕ και ΚΑΕ Παναθηναϊκός), αντιμετωπίζει από το 2012 οικονομικά προβλήματα, τα οποία έχουν επηρεάσει την χρηματοδότηση ορισμένων τμημάτων του Ερασιτέχνη (μπάσκετ γυναικών, βόλεϊ). Από το 2017, ο ΠΑΟ διοικείται από διοικήσεις, ορισμένες από το Πρωτοδεικίο Αθηνών, αφού δεν έχει υπάρξει ενδιαφέρον ανάληψης των ινίων του συλλόγου.
Στο ποδόσφαιρο, η κατάσταση περνά... από χίλια κύματα. Μετά από 5 χρόνια διοίκησης, το 2017 ο Γιάννης Αλαφούζος τραβάει την «πρίζα» της διακοπής χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα να είναι ορατός ο κίνδυνος ακόμη και του υποβιβασμού, λόγω απουσίας αδειοδότησης.
Το 2018 υπάρχει μια ρύθμιση, που αναφέρει πως αντί για υποβιβασμό, οι ομάδες χωρίς αδειοδότηση τιμωρούνται με -6 στην αρχή του πρωταθλήματος και μια νέα προσπάθεια αρχίζει με τον Γιώργο Δώνη στον πάγκο και αρκετούς νέους παίκτες, στην ίδια λογική με αυτή που υπήρχε στην εποχή Βαρδινογιάννη, αν και από το 2013 η ομάδα έχει μετακομίσει στο Κορωπί, την ίδια χρονιά με τον τελευταίο της τίτλο, το Κύπελλο εναντίον του ΠΑΟΚ.
Και η ιστορία συνεχίζεται...
Aκολουθήστε μας στo Google News
