Άγιος Σπυρίδωνας: Γιατί το ιερό λείψανο μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα και όχι στην Βενετία; Η θαυμαστή ιστορία της εκκλησίας

Η Κέρκυρα γιορτάζει σήμερα (12/12) τη μνήμη του πολιούχου της, Αγίου Σπυρίδωνα. Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, χτισμένη το 1589 από την κερκυραϊκή οικογένεια Βούλγαρη, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα Επτανησιακής Βασιλικής αρχιτεκτονικής. Παρότι η εξωτερική της όψη είναι λιτή και απέριττη, το εσωτερικό της εντυπωσιάζει με τον πλούσιο διάκοσμό του. Ξεχωρίζει το περίτεχνο τέμπλο του 1864, φτιαγμένο από λευκό μάρμαρο της Πάρου, που φιλοξενεί εξαιρετικές εικόνες, έργα του Κερκυραίου ζωγράφου Σπύρου Προσαλέντη.

Η οροφή του ναού, η περίφημη «ουρανία», είναι ένα έργο τέχνης από μόνη της. Χωρισμένη σε 17 τμήματα με χρυσά πλαίσια, διακοσμήθηκε αρχικά το 1727 από τον σπουδαίο Κερκυραίο ζωγράφο Παναγιώτη Δοξαρά, αφήνοντας ανεξίτηλο το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα.

VIRAL ΕΙΔΗΣΗ

Βασίλης Παλαιοκώστας: «Έτσι έσβησε τα ίχνη του» - Πώς ζει και πού βρίσκεται ο φυγάς που παραμένει άφαντος 15 χρόνια!

Ο Άγιος Σπυρίδωνας δέχεται κάθε χρόνο πλήθος αφιερωμάτων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν δύο μεγάλα καντήλια. Τα καντήλια αυτά αφιερώθηκαν το 1716, τη χρονιά που, σύμφωνα με την παράδοση, η βοήθεια του Αγίου γλίτωσε την Κέρκυρα από την τουρκική απειλή.

Στην ανατολική πλευρά του ναού δεσπόζει το εντυπωσιακό καμπαναριό με τον χαρακτηριστικό κόκκινο θόλο, ορατό από κάθε γωνιά της ιστορικής πόλης της Κέρκυρας. Το πυργώδες αυτό καμπαναριό διαθέτει και ένα ρολόι, παρόμοιο με εκείνο του Αγίου Γεωργίου των Γραικών στη Βενετία, ενισχύοντας τη μοναδικότητα και την ιστορική του σημασία.

Η Λάρνακα και το Ιερό Λείψανο

Η λάρνακα, στην οποία τοποθετήθηκε το Ιερό Λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα, κατασκευάστηκε στη Βιέννη το 1867.

Ο Άγιος Σπυρίδωνας, ο ταπεινός επίσκοπος της επαρχίας Τριμυθούντος της Κύπρου, ένας από τους εξέχοντες ιεράρχες της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, κοιμήθηκε το 358 μ.Χ. Το άφθαρτο Ιερό Λείψανο του αγίου παρέμεινε στην Κύπρο για τριακόσια περίπου χρόνια μετά την κοίμησή του, ενώ περίπου στο τέλος του 7ου αιώνα μ.Χ. μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη λόγω των αραβικών επιδρομών κατά της Κύπρου. Το 1456, τρία χρόνια μετά την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους, ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος μετέφερε το Ιερό Λείψανο του αγίου μαζί με το Σκήνωμα της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας (που βρίσκεται στον Μητροπολιτικό Ναό της Παναγίας Σπηλαιωτίσσης Κέρκυρας) στην Ήπειρο και από εκεί στην Κέρκυρα.

Το Ιερό Λείψανο ανήκε για αιώνες σε οικογένεια ιερέων της Κέρκυρας, οι απόγονοι της οποίας στα 1925 θα το παραχωρήσουν οριστικά πλέον στην εκκλησιαστική αρχή του νησιού.

Μεταφορά Λειψάνου στην Κέρκυρα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ιστορία του τόπου κατοικίας του αγίου. Η πρώτη τοποθέτηση του λειψάνου με την μεταφορά του από την Κωνσταντινούπολη στην Κέρκυρα ήταν στον ναό του Αγίου Αθανασίου. Στα 1528 το λείψανο θα μεταφερθεί στον καθεδρικό ναό του Ταξιάρχου Μιχαήλ στο Καμπιέλο. Στα 1528 η οικογένεια Βούλγαρη, προς τιμή του αγίου, χτίζει δική της εκκλησία στο Σαν Ρόκκο. Στα 1537 οι Τούρκοι πολιορκούν την Κέρκυρα και η οικογένεια Βούλγαρη αναγκάζεται, για ασφάλεια, να μεταφέρει το σκήνωμα στο ναό των Αγίων Αναργύρων, στο Παλαιό Φρούριο και μετά την πολιορκία επέστρεψε στο Σαν Ρόκκο. H επέκταση των τειχών του φρουρίου στα 1577 προβλέπει και την κατεδάφιση του ναού κι έτσι το λείψανο του Αγίου μεταφέρεται στο ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων στην Γαρίτσα.

Οικοδόμηση Ιερού Ναού

Οι ιδιοκτήτες του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα θα αποφασίσουν την οικοδόμηση ενός νέου ναού, τα θυρανοίξια του οποίου θα πραγματοποιηθούν στα 1589 ενώ η ολοκλήρωσή του θα γίνει γύρω στα 1594. Στον ναό αυτό το λείψανο του Αγίου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Το 1967 ο ιερός ναός του Αγίου Σπυρίδωνα της Κέρκυρας αναγνωρίστηκε επισήμως σαν Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με προεδρικό διάταγμα υπό την επωνυμία «Ιερό Προσκύνημα Αγίου Σπυρίδωνος Κερκύρας».

Η μνήμη του Αγίου Σπυρίδωνα εορτάζεται στις 12 Δεκεμβρίου. Είναι θαυμαστός ο τρόπος, με τον οποίο η πρόνοια του Θεού, σε τρία νησιά των Επτανήσων (Κέρκυρα, Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος), όπου ήταν για αιώνες λατινοκρατούμενα, οι τρεις Άγιοι προστάτες των νησιών, διατηρούν άφθαρτα τα σκηνώματά τους, ως απόδειξη του Θεού στην υπεροχή της Ορθοδοξίας.

Ο Άγιος Σπυρίδων και η πόλη της Κέρκυρας

Η ιστορία της Κέρκυρας είναι βαθιά συνδεδεμένη με τον Άγιο Σπυρίδωνα. Μερικά από τα θαύματα του, όπως η σωτηρία των κατοίκων από λοιμό, η απομάκρυνση των Τούρκων που πολιορκούσαν το νησί το 1716, η απαλλαγή του νησιού από την επιδημία της πανούκλας το 1629 και 1673, αποδείχθηκαν σωτήρια για το νησί.

Ο λαός της Κέρκυρας τιμά τον πολιούχο του νησιού μεγαλοπρεπώς με λιτανείες, πολλές φορές στη διάρκεια του έτους, με συμμετοχή 20 φιλαρμονικών.

Λιτάνευση Αγίου Σπυρίδωνος

Συγκεκριμένα, το σκήνωμα του αγίου λιτανεύεται πέντε φορές το χρόνο:

• Την Κυριακή των Βαΐων, για την προστασία του νησιού από την πανώλη που είχε κτυπήσει όλη την Ευρώπη το 1629.
• Το Μεγάλο Σάββατο, για το θαύμα του Αγίου, που γλύτωσε το νησί από μεγάλο λοιμό.
• Την 11η Αυγούστου, σε ανάμνηση της σωτηρίας της Κέρκυρας από την επιδρομή-πολιορκία των Τούρκων το 1716.
• Την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου, για την διάσωση των κατοίκων από την δεύτερη επιδημία πανώλης το 1673.
• Την 12η Δεκεμβρίου, που εορτάζεται η μνήμη του Αγίου Σπυρίδωνα (τοποθετείται όρθιο το σκήνωμα στη “θύρα” του ναού).

Πώς και γιατί δεν μεταφέρθηκε το λείψανο στην Βενετία

Μετά τον θάνατο του ο Γεώργιος Καλοχαιρέτης άφησε κληρονομιά στους γιούς του στο Λουκά και Φίλιππο το λείψανο του Άγιου Σπυρίδωνα. Οι δύο αδελφοί θέλησαν να μεταφέρουν το λείψανο στην Βενετία. Η υπόθεση μάλιστα εκδικάστηκε από την Ενετική Γερουσία.

Το ανώτατο δικαστικό όργανο του κράτους αποφάσισε ότι το λείψανο αποτελεί ιδιοκτησία των αδελφών, άρα διατηρούν το αναφαίρετο δικαίωμα να το μεταφέρουν όπου εκείνοι επιθυμούν. Τελικά όμως η μεταφορά δεν πραγματοποιήθηκε διότι υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τον Κερκυραϊκό λαό και το ανώτατο δικαστικό όργανο δεν επέμεινε και επικράτησε η σκέψη ότι δεν έπρεπε να δημιουργούνται δυσαρέσκειες στους λαούς οι οποίοι βρίσκονται κάτω από τη Βενετική σημαία. Το 1512 συντάχθηκε στην Άρτα δωρητήριο συμβόλαιο στο όνομα της Ασημίνας Καλοχαιρέτη, κόρη του Φιλίππου, η οποία παντρεύτηκε τον Σταμάτιο Βούλγαρι(η) και η οποία με τη σειρά της άφησε διαθήκη που χρονολογείται από τις 25 Νοεμβρίου 1571 και ορίζει πως το Ιερό Λείψανο του Αγίου παραμένει ως κληρονομιά στους γιούς της και στους απογόνους τους.