Όλοι συμφωνούν σε ένα στοιχείο για την εύρεση του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου: «Μετά τη Βαβυλώνα πήρε το δρόμο για την Ελλάδα και ύστερα μεσολάβησαν για να τον στείλουν εκεί όπου ανήκε»
Το μέρος που αποτελεί... κοινός τόπος για τους αρχαιολόγους
Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι αναμφισβήτητα το ιερό δισκοπότηρο της αρχαιότητας, με άπαντες να αναζητούν το πού μπορεί να βρίσκεται και αρκετά να έχουν αναφερθεί με τα χρόνια.
Κατά την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δεν χωρά η παραμικρή αμφιβολία. Στη Βεργίνα δεν είναι ο τάφος του Φιλίππου. Βρίσκεται ο Μέγας Αλέξανδρος. Έχει μάλιστα παραθέσει σειρά επιχειρημάτων που κατά τη γνώμη της καταδεικνύουν του λόγου της το αληθές, τη στιγμή που άλλοι τοποθετούν τον τάφο του σε εντελώς διαφορετικές τοποθεσίες.
Ως επιστήμων, η σπουδαία βυζαντινολόγος και ιστορικός, έχει καταγράψει μια μακρά πορεία που την ανέδειξε στον αφρό του επαγγελματικού της χώρου. Μήπως όμως εν προκειμένω μπαίνει σε τόσο θολά από τη σκόνη του παρελθόντος μέρη ώστε να (ξε)γελιέται; Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιολογίας. Με τις ανάλογες προεκτάσεις.
Ο Αλέξανδρος έγινε Μέγας για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Ως ιστορική φιγούρα και ως μέγεθος ο Μακεδόνας στρατηλάτης έφτασε σε σημείο θεοποίησης. Κατάφερε πράγματα μυθικά, έκανε δυνατά τα αδύνατα.
Τι συνέβη όμως μετά το θάνατό του σε ηλικία μόλις 33 ετών; Οι περισσότερες μαρτυρίες υποδηλώνουν πως η σορός του, αφού παρέμεινε αρχικά στη Βαβυλώνα, πήρε το δρόμο για την επιστροφή στην Ελλάδα. Όπως δηλαδή ήταν η επιθυμία του ίδιου. Όλοι οι Μακεδόνες βασιλείς, παραδοσιακά, ζητούσαν να ταφούν στη δική τους γη, στον τόπο τους.
Αλλά, έρχονται και λένε πολλοί αναλυτές της Ιστορίας, ο Πτολεμαίος μεσολάβησε στην πορεία και «έκλεψε» τη σορό, μεταφέροντας την στην Αλεξάνδρεια, εκεί δηλαδή όπου «άνηκε» βάσει ονόματος. Υπάρχει μάλιστα μια μαρτυρία πως την πόλη της Αιγύπτου επισκέφτηκε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Καρακάλλας, το 215 π.Χ., προκειμένου να αποδώσει τιμές στον Αλέξανδρο, προσκυνώντας στον τάφο του.
Μόνο που κανείς δεν ξέρει κάτι περισσότερο. Ούτε αν αυτό είναι ακριβές ως ιστορικό ντοκουμέντο, ούτε πού μπορεί να ήταν ο τάφος – αν ήταν εκεί. Και αυτό είναι και η βάση που αφήνει εντελώς ελεύθερα τα όποια σενάρια, συνωμοσίας ή μη.
Η κυρία Αρβελέρ ανήκει σε αυτούς που πιστεύουν ότι ο Περδίκκας, απεσταλμένος της μητέρας του Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδας, κατάφερε τελικά με κάποιο τρόπο να φέρει την τέφρα του και τα οστά του πίσω στη Μακεδονία. Και ότι ο τάφος που ανακάλυψε το 1977, έμπλεος συγκίνησης, ο Μιχάλης Ανδρόνικος δεν ήταν του Φιλίππου, αλλά του γιου του.
Το σημείο όπου υπάρχει συμφωνία με την άποψη της Αρβελέρ
Σε αυτό το «πιστεύω» η κυρία Αρβελέρ δεν είναι μόνη της. Συντάσσονται μαζί της η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή, Αμερικανοί ανθρωπολόγοι (που είχαν υποστηρίξει ότι είχαν βρει σκελετό που έμοιαζε στον Φίλιππο, με το ίδιο ακριβώς τραύμα, εκτός τάφου), ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Γιουτζίν Μπόρζα, η Ελληνίδα αρχαιολόγος Ολγα Παλαγγιά και ο ιστορικός, αλλά όχι αρχαιολόγος, Τριαντάφυλλος Παπαζώης.
Πάντως το σενάριο χωλαίνει στο ότι ο τάφος στη Βεργίνα δεν περιέχει οστά που να συνάδουν με την ηλικία που είχε ο Μέγας Αλέξανδρος όταν πέθανε. Κατά τη μαθήτρια του Ανδρόνικου, αρχαιολόγο και σημερινή προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη, όλα τα στοιχεία δείχνουν πως στη Βεργίνα βρίσκεται θαμμένος ο Φίλιππος. Όπως δηλαδή είπε εξ αρχής ο δάσκαλός της:
«Τα οστά έχουν μελετηθεί από ανθρωπολόγους. Μπορείς από τη μελέτη τους να προσδιορίσεις την ηλικία του νεκρού και το φύλο. Ο συγκεκριμένος νεκρός διένυε την πέμπτη δεκαετία της ζωής του. Ήταν στα 45 έτη ή κάπου μεταξύ 43-47 ετών. Αποκλείεται, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, να είναι μεταξύ 30-33 ετών. Δεν μπορεί να υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος στον τάφο. Είναι στοιχείο μετρήσιμο. Δεν έχουμε στον τάφο άτομο που να είναι 33 ετών. Αποκλείεται, λοιπόν, να είναι ο Αλέξανδρος που πέθανε πριν κλείσει τα 33 χρόνια του».
Λένε και άλλα οι αρνητές της άποψης πως ο Μεγαλέξανδρος βρίσκεται θαμμένος στη Βεργίνα. Όπως ότι αν η σορός είχε γυρίσει στην πατρίδα, αποκλείεται η Ολυμπιάδα να μην το είχε κάνει μέγα γεγονός. Αποκλείεται γενικώς να μην υπήρχε κάποια μαρτυρία για κάτι τόσο σπουδαίο και σημαντικό. Βέβαια, λέμε εμείς και αρκετοί άλλοι, δεν θα ήταν δα απίθανο να θελήσουν να κρατήσου κρυφή την επιστροφή αυτοί που το κατάφεραν. Για να προστατέψουν τη σορό από το μένος των (πάμπολλων) εχθρών.
Γενικώς η πλειονότητα των ερευνητών και των αρχαιολόγων υποστηρίζει πως ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου βρίσκεται κάπου στην Αλεξάνδρεια. Υπάρχουν και αρκετοί που ισχυρίζονται πως δεν έφυγε ποτέ από τη Βαβυλώνα.
Για την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ωστόσο, και ακόμα μια ομάδα ανθρώπων, η σορός κατάφερε και βρήκε το δρόμο για το σπίτι. Είναι άραγε απλώς κάτι ρομαντικό ή η αλήθεια; Το πιθανότερο είναι να μην το μάθουμε ποτέ. Και το μυστήριο να μείνει πάντα τέτοιο αναφορικά με πού βρίσκεται η τελευταία κατοικία μιας από τις θρυλικότερες μορφές που περπάτησε ποτέ σε αυτόν τον πλανήτη.
Ούτε δηλητήριο ούτε πυρετός: Αυτή είναι η αλήθεια για την αιτία θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου - «Είχε ένα σπάνιο αυτοάνοσο που σιγά σιγά τον παρέλυσε και στο τέλος...»
Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν για ιστορικά γεγονότα της ζωής και του ενταφιασμού, αργότερα, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με το θάνατό του να αποτελεί άλλο ένα μεγάλο μυστήριο για το μεγσλύτερο στρατηλάτη.
Σε ηλικία μόλις 32 ετών είχε δημιουργήσει μια ολόκληρη αυτοκρατορία, από τα Βαλκάνια ως το σημερινό Πακιστάν και ήταν έτοιμος για μια ακόμα εισβολή όταν αρρώστησε και πέθανε μετά από 12 μέρες βασανιστικών πόνων.
Έκτοτε οι ιστορικοί προσπαθούν να ανακαλύψουν τα αίτια του θανάτου του, έχοντας κάνει λόγο για μαλάρια, τύφο ακόμα και δηλητηρίαση από αντίπαλό του.
Η νέα θεωρία για το θάνατό του και η εξήγηση
Σύμφωνα με μια νέα θεωρία από την ερευνήτρια και κλινική γιατρό Dr. Katherine Hall, ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε από το σύνδρομο Guillain – Barre, ένα σπάνιο αυτοάνοσο νευρολογικό νόσημα.
Η ερευνήτρια υποστηρίζει πως δεν παρατηρήθηκαν σημάδια αποσύνθεσης για έναν απλό λόγο: ο Μέγας Αλέξανδρος δεν είχε πεθάνει ακόμα.
Η Hall, λέκτορας ιατρικής στο πανεπιστήμιο του Οτάγκο στη Νέα Ζηλανδία, δημοσίευσε το άρθρο της στο περιοδικό The Ancient History Bulletin.
Εκεί υποστήριξε πως οι περισσότερες θεωρίες σχετικά με τα αίτια θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου επικεντρώνονται στον σπαρακτικό πυρετό και στο κοιλιακό άλγος από τα οποία υπέφερε τις μέρες πριν τον θάνατό του.
Στην πραγματικότητα, αναφέρει, είναι επίσης γνωστό πως ο Μακεδόνας βασιλιάς ανέπτυξε μια προοδευτική, συμμετρική και αύξουσα παράλυση κατά τη διάρκεια της ασθένειάς του. Ωστόσο, παρόλο που ήταν πολύ άρρωστος, παρέμεινε πνευματικά διαυγής μέχρι τέλους.
Η Hall υποστηρίζει πως το σύνδρομο Guillain – Barre, μια σπάνια αλλά σοβαρή αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε υγιή κύτταρα στο νευρικό σύστημα, μπορεί να εξηγήσει καλύτερα από άλλες θεωρίες τον μυστηριώδη θάνατο.
Παράλληλα ισχυρίζεται ότι μπορεί να ανέπτυξε τη διαταραχή από μια λοίμωξη με ελικοβακτήριο του πυλωρού (Campylobacter pylori), το οποίο ήταν διαδεδομένο εκείνη την εποχή.
Σύμφωνα με την Hall, ο Μέγας Αλέξανδρος ίσως προσβλήθηκε από μια παραλλαγή του συνδρόμου η οποία προκαλεί παράλυση χωρίς σύγχυση ή απώλεια συνείδησης.
Παρότι η συζήτηση για τα αίτια θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν είναι νέα, η Hall προτείνει πως ο ίδιος ίσως δεν ήταν νεκρός όταν οι άλλοι πίστευαν πως έχει πεθάνει.
Η ερευνήτρια υποστηρίζει πως η προοδευτική παράλυση από την οποία έπασχε, όπως επίσης και το γεγονός πως το σώμα του χρειαζόταν λιγότερο οξυγόνο οδεύοντας προς τον θάνατο, ίσως σημαίνει πως η αναπνοή του ήταν λιγότερο αντιληπτή.
Καθώς στα αρχαία χρόνια οι γιατροί βασίζονταν στην παρουσία, ή την απουσία της αναπνοής, αντί του σφυγμού, για να καθορίσουν αν ένας ασθενής ήταν ζωντανός ή νεκρός, η Hall υποστηρίζει ότι ο Μέγας Αλέξανδρος μπορεί να θεωρήθηκε νεκρός πριν πεθάνει.
«Ήθελα να παρακινήσω ένα νέο ντιμπέιτ και μια νέα συζήτηση και πιθανότητα να γράψουμε ξανά τα βιβλία της ιστορίας υποστηρίζοντας πως ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου σημειώθηκε έξι μέρες αργότερα από ότι αρχικά πιστεύαμε», δήλωσε η Hall σε ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα του Πανεπιστήμιο του Οτάγκο.
«Ο θάνατός του μπορεί να είναι η πιο διάσημη περίπτωση νεκροφάνειας, ή λανθασμένης διάγνωσης θανάτου που έχει ποτέ καταγραφεί».
Aκολουθήστε μας στo Google News
