Τούμπα όλα τα δεδομένα για τον τάφο του Μέγα Αλέξανδρου: «Επιβεβαίωσαν ότι το οστό του σώματος που βρέθηκε έφερε τραύμα αντίστοιχο με...»
Η αλήθεια για την αληθινή του τοποθεσία
Το ζήτημα του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι ίσως το ιερό δισκοπότηρο των αρχαιολόγων, ελπίζοντας πως κάποτε θα λυθεί το μυστήριο για το πού βρίσκεται.
Όλα αυτά, τη στιγμή που το 1977 έρχεται στο φως το ταφικό μνημείο της Βεργίνας. Είναι η κορυφαία στιγμή της καριέρας (ίσως και της ζωής) του Μανώλη Ανδρόνικου. Του Έλληνα αρχαιολόγου που λίγο αργότερα θα διατυπώσει την άποψη ότι εκεί βρίσκεται ο τάφος του Φίλιππου Β’, του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η Βεργίνα, πέρα από κάθε αμφιβολία, αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες και σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του περασμένου αιώνα.
Μέσα στη διάρκεια των χρόνων πολλοί ήταν εκείνοι που δοκίμασαν είτε να υποβαθμίσουν είτε να αναβαθμίσουν το περιεχόμενο που βρέθηκε εκεί, αλλά η επιστημονική σημασία της παραμένει αναλλοίωτη, ακόμη και μετά από σχετικά πρόσφατες νέες μελέτες, οι οποίες έρχονται να φέρουν ανατροπές αλλά και επιβεβαιώσεις των αρχικών θεωριών.
Νεότερη επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences και στην οποία συμμετείχαν παλαιοανθρωπολόγοι, με επικεφαλής τον καθηγητή Αντώνιο Μπαρτσιώκα, έρχεται να πει την ιστορία ελαφρώς διαφορετικά από ό,τι την είχαμε μάθει.
Πώς έκριναν ότι είναι ο τάφος του Φιλίππου και τα ερωτήματα που μένουν
Η ανατροπή έχει να κάνει με τον ακριβή τόπο ταφής του Φιλίππου του Β’, που σύμφωνα με τον Ανδρόνικο ήταν ο Τάφος ΙΙ, ή όπως έμεινε γνωστός ο Τάφος του Φιλίππου. Η έρευνα των οστών αποδεικνύει ότι ο βασιλιάς της Μακεδονίας όντως είχε ταφεί στο μνημείο, αλλά στον Τάφο Ι. Εκεί όπου πιστοποιήθηκε ότι ένα οστό έφερε τραύμα αντίστοιχο με αυτό που επιβεβαιώνουν πολλοί ιστορικοί (μεταξύ των οποίων ο Πλούταρχος και ο Σενέκας) ότι είχε ο Φίλιππος, το οποίο προέκυψε από μάχη όταν χτυπήθηκε από δόρυ το 336 π.Χ, περίπου τρία χρόνια πριν τον θάνατό του.
Ουσιαστικά, δηλαδή, για πρώτη φορά –και μέσω αυτής της έρευνας- υπάρχει μια σαφής ταυτοποίηση, με την μόνη διαφορά ότι ο Μακεδόνας Βασιλιάς βρίσκεται στον Τάφο Ι και όχι στον Τάφο ΙΙ. Στον ίδιο χώρο με τα οστά (συμπεριλαμβανομένου κι εκείνου που έφερε το τραύμα μέσω του οποίου έγινε η ταυτοποίηση) βρέθηκε και άλλο σκελετικό υλικό, που συνάδει με μια νεαρή γυναίκα, αλλά και ένα νήπιο αγνώστου φύλου. Οι μελετητές θεωρούν ότι πρόκειται για την τελευταία σύζυγό του Κλεοπάτρα και το νεογέννητό τους, που δολοφόνησε η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα. Γεγονός που ουσιαστικά ταυτίζει τα αρχαιολογικά με τα εργαστηριακά ευρήματα.
Αφού, λοιπόν, ο Φίλιππος ο Β’ είναι θαμμένος στον Τάφο Ι, ποιος βρίσκεται στον Τάφο ΙΙ. Και σε ποιον ανήκει η πανοπλία και τα υπόλοιπα αντικείμενα που ήρθαν στο φως; Για πολύ καιρό θεωρήθηκε ότι εκεί βρισκόταν ο πατέρας του Μεγαλέξανδρου εξαιτίας των καλαμίδων που είχαν διαφορετικό μέγεθος και «ταίριαζαν» στην ιστορία με την αναπηρία που άφησε στον Φίλιππο ο τραυματισμός στο πόδι.
Όμως ο καθηγητής Μπαρτσιώκας και οι συνεργάτες του πιστεύουν ότι οι περικνημίδες ανήκουν στην Ευρυδίκη, την σύζυγο του Φιλίππου Γ’ του Αριδαίου, η οποία έπαιρνε μέρος σε μάχες και είχε έναν τραυματισμό αντίστοιχο στο πόδι, άρα χρειαζόταν επίσης ανάλογη προστασία με διαφορετικού μεγέθους εξοπλισμό. Αυτό από μόνο του ίσως να μην έχει κάποια ιστορική σημασία, αλλά εφόσον είναι ακριβές, δίνει μια εντελώς διαφορετική υπόσταση στα υπόλοιπα ευρήματα.
Εφόσον τα στοιχεία είναι ακριβή, η πανοπλία στον Τάφο ΙΙ δεν είναι δυνατό να ανήκει στον Αριδαίο, ο οποίος ήταν ετεροθαλής αδελφός του Αλεξάνδρου, αλλά όντας πνευματικά ασταθής, δεν έλαβε μέρος σε καμία μάχη στα 6 χρόνια που κράτησε η βασιλεία του.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τους ερευνητές, η πανοπλία, η ασπίδα και τα όπλα στο μνημείο ΙΙ θα μπορούσαν να ανήκουν μόνο σε ένα πρόσωπο. Στον Μέγα Αλέξανδρο, του οποίο η «παρουσία» (έστω και μέσω των προσωπικών αντικειμένων του) σε συνδυασμό με την επιβεβαίωση της ταφής του Φιλίππου του Β, έρχεται να κάνει ακόμη πιο σημαντική την ιστορική αξία του ταφικού μνημείου της Βεργίνας.
Επιβεβαιώθηκαν τα χειρότερα για τον Μέγα Αλέξανδρο: «Αυτοκράτορας βεβήλωσε τον τάφο του αφήνοντας μέσα...»
Δε χωρά καμία, μα καμία αμφιβολία: πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια (αν όχι το μεγαλύτερο) στα παγκόσμια χρονικά και το υπέρτατο «απωθημένο» της αρχαιολογίας.
Το πού βρίσκεται το ακριβές σημείο ταφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου «βασανίζει» εδώ και χιλιάδες χρόνια επαγγελματίες αρχαιολόγους, ερασιτέχνες, ιστορικούς ή απλά… περίεργους, με τις θεωρίες συνωμοσίας ν’ αναμειγνύονται εντέχνως με πραγματικά ή φανταστικά γεγονότα και να δημιουργούν ένα υπέροχο πέπλο αστυνομικής, θα λέγαμε, υφής.
Τα σημεία ανά τη γη (Μακεδονία, όαση Σίβα κ.α.) που διεκδικούν το «πολυπόθητο» μνημείο αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και κανείς δεν μπορεί να βάλει οικειοθελώς το χέρι του στη φωτιά για το ποιος είναι ο… νικητής.
Ωστόσο, κανένα άλλο μέρος δε φαίνεται να συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η οποία- παρά τις κατά καιρούς αμφισβητήσεις- μοιάζει ο πιθανότερος ακροτελεύτιος σταθμός του «Μεγίστου των Ελλήνων».
Και υπάρχουν τρεις «αποδείξεις» που ενισχύουν την, ήδη υπάρχουσα, πεποίθηση περί… επικράτησης της Αλεξάνδρειας στο σχετικό debate. Ποιες είναι αυτές; Οι ακόλουθες:
Υπάρχουν μαρτυρίες 4-5 αυτοκρατόρων πως επισκέφτηκαν τον τάφο
Οι πηγές της αρχαιότητας έχουν επανειλημμένες καταγραφές για τον τάφο του Μ. Αλέξανδρου μέσα από έργα ιστορικών, γεωγράφων, χρονικογράφων και περιηγητών. Όλες τους τον τοποθετούν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Μπορεί η βασιλική νεκρόπολη να μην έχει βρεθεί, ωστόσο αυτό οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο γεγονός πως η πόλη επλήγη από φοβερούς σεισμούς, από τσουνάμι, αλλά και την καταστροφική μανία των χριστιανών. Ο ίδιος ο στρατηλάτης, ο οποίος είχε φτάσει στο «αξίωμα» του Φαραώ της Αιγύπτου, με την πάροδο των ετών είχε πάψει να λατρεύεται ως Θεός, επομένως είχε αρχίσει να φθίνει το ενδιαφέρον για τον τάφο του.
Εκείνο, όμως, που δεν μπορεί ν’ αμφισβητηθεί είναι πως υπάρχουν καταγεγραμμένες μαρτυρίες τους πρώτους αιώνες μετά το θάνατό του (323 π.Χ. στη Βαβυλώνα) από ιστορικούς της εποχής, οι οποίες αναφέρουν πως αρκετοί αυτοκράτορες επισκέφτηκαν το σημείο ταφής του- και, ξαναλέμε, όλες τους αναφέρουν πως βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια.
Ο Ιούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ. ήταν αυτός που έπιασε ένα κομμάτι της μύτης του νεκρού μ’ εμφανή την συγκίνησή του (σύμφωνα με τον Λουκιανό και τον Σουετώνιο).
Ο Οκτάβιος βγήκε δακρυσμένος από τον τάφο, δηλώνοντας πως «Όσα έκανε ο Αλέξανδρος μέσα σε 33, μόλις, χρόνια, εγώ δεν πρόκειται να τα πετύχω στο υπόλοιπο της ζωής μου», ενώ υπάρχει και ο Καλιγούλας που πήρε το μεταλλικό θώρακα του Μακεδόνα ηγέτη θεωρώντας πως αποτελεί την μετεμψύχωσή του, ο Σεπτίμιος Σεβήρος, ο οποίος αποφάσισε σφραγίσει το μνημείο, καθώς επίσης και ο Καρακάλλας που άνοιξε τον τάφο, τον προσκύνησε και άφησε εντός του την χλαμύδα του.
Τα ίχνη μπορεί να χάνονται μετά τον 4ο αιώνα μ.Χ., όμως ουδείς μοιάζει ν’ αμφισβητεί- κατόπιν όλων αυτών των μαρτυριών- πως η αρχική θέση του τάφου ήταν εκεί. Εκεί, στην Αλεξάνδρεια.
Όλες οι άλλες θεωρίες έχουν απορριφθεί
Δεδομένου πως αποτελεί (κατά την κοινότοπη φράση) το «Ιερό Δισκοπότηρο» της αρχαιολογίας, είναι πάρα πολλές οι περιοχές που… εγείρουν αξιώσεις για την «φιλοξενία» του ιστορικού τάφου.
Ωστόσο, όλες τους- η μία μετά την άλλη- έχουν απορριφθεί ως «διεκδικήτριες»: οι ανασκαφές της κ. Λιάνας Σουβαλτζή στην όαση Σιβά της Αιγύπτου την οδήγησαν στη βεβαιότητα πως ο τάφος βρίσκεται εκεί, αλλά οι επιγραφές που βρέθηκαν ήταν του 2ου αιώνα μ.Χ. (4.5 ολόκληρους αιώνες μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δηλαδή) και το Υπουργείο Πολιτισμού φρόντισε να ρίξει άμεσα τους τόνους, φοβούμενο, προφανώς, μια «γκάφα» μεγατόνων.
Η πρόσφατη ιστορία με την Αμφίπολη μπορεί να ξεκίνησε με μεγάλες προσδοκίες, όμως η ομάδα της αρχαιολόγου κ. Κατερίνας Περιστέρη φρόντισε να καταστήσει σαφές πως- παρά την πρωτοφανή δίψα για το μεγάλο μπαμ- ο τάφος δεν είναι του Έλληνα στρατηγού, αλλά το μνημείο ανήκει, κατά πάσα πιθανότητα, στον Ηφαιστίωνα.
Το 1993 ο ιστορικός ερευνητής Τριαντάφυλλος Παπαζώης ισχυρίστηκε πως στο βασιλικό τάφο ΙΙ της Βεργίνας δεν είναι θαμμένος ο Φίλιππος Β´ και ότι ο Μανώλης Ανδρόνικος έκανε λάθος- ο τάφος είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτή του η θεωρία, όμως, δεν βρήκε αρκετούς υποστηρικτές και θεωρήθηκε αίολη.
Την ίδια τύχη είχαν και εκείνες που ισχυρίζονταν πως ο τάφος βρίσκεται στη Βενετία, στο Ουζμπεκιστάν, στο Λίβανο ή ακόμα και στην… Αυστραλία: όλες τους αντιμετωπίστηκαν μ’ ένα ελαφρύ υπομειδίαμα. Το συμπέρασμα είναι ένα για όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις και δεν επιδέχεται αμφισβήτησης: το μνημείο δεν βρίσκεται εκεί…
Aκολουθήστε μας στo Google News
