Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

«Ήταν παραγγελία του Μέγα Αλέξανδρου, στον περίβολο βρήκαν δύο επιγραφές που έλεγαν...» - Στη δημοσιότητα όλη η αλήθεια για το μέρος όπου βρίσκεται ο τάφος του

Τα ευρήματα που έστρεψαν το ενδιαφέρον στην τοποθεσία

19 Φεβρουαρίου 2023 08:36
«Ήταν παραγγελία του Μέγα Αλέξανδρου, στον περίβολο βρήκαν δύο επιγραφές που έλεγαν...» - Στη δημοσιότητα όλη η αλήθεια για το μέρος όπου βρίσκεται ο τάφος του
Από ATHENSMAGAZINE TEAM

Ο Μέγας Αλέξανδρος αποτέλεσε μια μεγάλη πανανθρώπινη προσωπικότητα, με άπαντες να αναζητούν τον τάφο του στρατηλάτη των Ελλήνων και την κινητοποίηση να γίνεται μεγαλύτερη, μετά την εύρεση του τύμβου στην Αμφίπολη.

«Όλα τα στοιχεία συνηγορούν στην χρονολόγηση του τάφου στο τελευταίο τέταρτο του 4ου πΧ αιώνα και αποκαλύπτουν ένα μοναδικό ταφικό συγκρότημα της εποχής αυτής. Είναι ένα εκπληκτικό μακεδονικό ταφικό συγκρότημα» επανέλαβε, για πολλοστή φορά, η ανασκαφέας της Αμφίπολης και επίτιμη πλέον έφορος αρχαιοτήτων Σερρών, Κατερίνα Περιστέρη, από το βήμα του 8ου διεθνούς επιστημονικού συμποσίου για την αρχαία Μακεδονία.

«Στον περίβολο βρέθηκαν δύο επιγραφές «Παρέλαβον Ηφαιστίωνα» με το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα. Αυτές οι επιγραφές ήταν συμβόλαια παραλαβής του μνημείου. Το μονόγραμμα υπάρχει και στους ρόδακες της εισόδου. Πρόκειται για ένα μοναδικό ταφικό συγκρότημα, ένα έργο τέχνης, για το οποίο χρειάστηκαν πολλά χρήματα, πολύς χρόνος και πολύ φωτισμένοι τεχνίτες. Είναι της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κόστισε πολύ και δεν θα μπορούσε να το χρηματοδοτήσει ένας επιφανής Αμφιπολίτης. Η παραγγελία ήρθε από τον Μέγα Αλέξανδρο και σχετίζεται με τον Ηφαιστίωνα», τόνισε χαρακτηριστικά η κ. Περιστέρη, ολοκληρώνοντας την εισήγησή της, με τίτλο «ανασκαφή ταφικού συγκροτήματος Τύμβου Καστά Αμφίπολης 2012-2014» (η υπόθεση πρωτοπαρουσιάστηκε απο την ίδια και τους συνεργάτες της το Σεπτέμβριο του 2015 στο ΑΠΘ).

Οι νέες λεπτομέρειες που... προδίδουν βασιλικό τάφο

Το στίγμα του αμιγώς επιστημονικού προφίλ του συνεδρίου (που αφορά στην ανάγκη συντήρησης και μελέτης του πλούσιου, ήδη υπάρχοντος ανασκαφικού υλικού) έδωσε με την σημερινή εισήγησή της, τελευταία ημέρα των εργασιών του συνεδρίου, η ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ, διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα, Χρυσούλα Σαατσόγλου Παλιαδέλη, που παρουσίασε στους Έλληνες και ξένους συνέδρους, τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης της ερευνητικής της ομάδας στο εντυπωσιακό εύρημα (του 2008-2009), από την αγορά των Αιγών.

Το εύρημα εντοπίστηκε στη διάρκεια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στον τομέα του Ιερού της Εύκλειας (τμήμα της Αγοράς των Αιγών), στη Βεργίνα και αφορά σ΄ ένα μικρό σύνολο τριών κτερισμένων καύσεων σε ισάριθμα πολύτιμα οστεοδόχα αγγεία: (μια χρυσή κυλινδρική πυξίδα, που περιείχε τα οστά ενός εφήβου, μια ασημένια υδρία με τα οστά ώριμου, αλλά απροσδιόριστης ηλικίας και φύλου ατόμου και έναν παναθηναϊκού τύπου ασημένιο αμφορέα, με τα οστά ενός νηπίου 3-7 ετών, άγνωστου φύλου).

Σύμφωνα με την κ. Παλιαδέλη, «η δαπανηρή χρήση της καύσης, η εξαιρετική ποιότητα και η χρήση πολύτιμων υλικών (χρυσού και αργύρου) για την κατασκευή τους, μαζί με τα λιγοστά, αλλά πολύτιμα κτερίσματα (χρυσό στεφάνι βαλανιδιάς και ίχνη χρυσοΰφαντου ενδύματος στο πρώτο, χρυσό στεφάνι ελιάς και χρυσών διακοσμητικών στοιχείων στο τρίτο), είναι ανάλογα με τα ευρήματα των ασύλητων βασιλικών τάφων της γειτονικής Μεγάλης Τούμπας και επιτρέπουν τη συσχέτιση των νεκρών με τη βασιλική οικογένεια. Η ασφαλής χρονολόγηση του αποθέτη απόκρυψής τους στο τέλος του 4ου πΧ αιώνα, με βάση τα κεραμικά και νομισματικά ευρήματα του κλειστού αυτού ανασκαφικού συνόλου και ο τρόπος απόκρυψης, ανταποκρίνονται στο χωρίο του Ιουστίνου, για το δραματικό τέλος της γενιάς των Τημενιδών από τον Κάσσανδρο και επιτρέπουν την ταύτιση ενός από τους νεκρούς με τον Ηρακλή, γιό του Αλεξάνδρου και της Βαρσίνης (Ιουστ.16.2.3.)».

Εντυπωσιακότερη όλων προέκυψε η παρουσίαση στο ακροατήριο του συνεδρίου, της σχεδιασμένης παράστασης που εντοπίστηκε κατά την ειδική φωτογράφιση της ασημένιας (με λεπτή επιχρύσωση) επιφάνειας του- πάχους μόλις 0,5 χιλιοστού- ασημένιου παναθηναϊκού αμφορέα.
Ο αμφορέας έχει ύψος 93-96 εκ. (είναι μεγαλύτερος από τους συνήθεις που έχουν ύψος 75-78 εκ.) και διάμετρο 43 εκ. Παρά τον διαμελισμό του σε μεγάλο αριθμό θραυσμάτων, έγινε δυνατό να εντοπισθεί επιφάνεια χάραξης στο «σώμα» του αμφορέα, στην οποία διακρίνονται 11 μορφές (ανθρώπων ή θεών, έφιππων και μη πολεμιστών, που φέρουν ασπίδες κά, αλλά και δύο γυναικών). Η χαραγμένη παράσταση διατρέχει όλη την διάμετρο του σώματος του αμφορέα.

«Η αποκρυπτογράφηση της εντυπωσιακής παράστασης που διατηρείται χαραγμένη στο σώμα του αγγείου, με μοτίβα που θυμίζουν ανάλογα της μεγάλης ζωγραφικής, είναι ενδεχόμενο που θα φωτίσει ερωτήματα που αφορούν, όχι μόνον στην επιλογή του συγκεκριμένου σχήματος αγγείου, ως τεφροδόχου, αλλά και της συγκεκριμένης εικονογράφησης που θεωρήθηκε συμβατή με την ταφική χρήση του» είπε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η κ. Παλιαδέλη, ενώ στη διάρκεια της εισήγησής της τόνισε, πως παρά του ότι το εύρημα δεν δίνει, ακόμη, στοιχεία για τη χρονολόγησή του, τοποθετείται ενδεχομένως στο τελευταίο τέταρτο του 4ου πΧ αιώνα και τα ερωτήματα που θέτει προς ιστορικούς και μελετητές είναι: αν επιλέχθηκε (και κατασκευάστηκε) αρχικά ως τεφροδόχος ή επιλέχθηκε πρόχειρα ανάμεσα στα σκεύη ενός ηγεμόνα της ελληνιστικής εποχής για την πρόχειρη ταφή μιας απρόσμενης, αλλά βασιλικού επιπέδου, καύσης στη Μακεδονία της εποχής.

«Το βράδυ που γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος έγινε...»: Oι μύθοι και ο θρύλοι για τη γέννησή του

«Το 356 π.Χ. στις έξι του Εκατομβαιώνα, πρώτου μήνα του αττικού χρόνου – που οι Μακεδόνες τον έλεγαν Λώο -, γεννήθηκε στην Πέλλα, την αρχαία πρωτεύουσα της Μακεδονίας, ο Αλέξανδρος. Γ΄… ο Αλέξανδρος ο Μέγας, που έμελλε να γίνει η συναρπαστικότερη φυσιογνωμία της παγκόσμιας Ιστορίας.

Μυστήριο, η αχλύ του μύθου και θεών επιφάνειες περιβάλλουν την στιγμή της γέννησης των μεγάλων θεμελιωτών πολιτισμών και θρησκειών.

Η γέννηση του Αλέξανδρου, του πιο χαρακτηριστικού ίσως κράματος ανθρώπινου και θεϊκού μεγαλείου, τυλίγεται κυριολεκτικά μέσα στα πέπλα θαυμαστών φαινομένων που αναδίδουν μιαν εξαιρετικά γοητευτική οσμή. Ο ίδιος, άλλωστε, ο Αλέξανδρος – κατά τον Πλούταρχο – «ανέδιδε ευωδίαν», κι έτσι μυρωμένοι είναι οι μύθοι και οι θρύλοι, που συνοδεύουν τη γέννησή του.

«Όταν γεννήθηκε ο Αλέξανδρος σημάδια τρανά φανερωθήκαν. Οι αετοί και τ’ άλογα αναρριγήσαν, η Άρτεμις στον τοκετό ξεχάστηκε και κάηκε ο ναός της, καθώς τον ουρανό έσχιζε η θεϊκή αστραπή του Δία».

«Το βράδυ που γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος έγινε...»: Oι μύθοι και ο θρύλοι για τη γέννησή του

Είναι νύχτα της 22ας προς την 23η Ιουλίου του 356 π.Χ.

Και την ίδια εκείνη νύχτα, δύο βασιλικοί αετοί πέταξαν απ’ τον Όλυμπο κι ήρθαν και στάθηκαν στην στέγη του ανακτόρου της Πέλλας.

Μύθοι, θρύλοι, δοξασίες και υπερφυσικά φαινόμενα συντροφεύουν από τότε την ζωή και το έργο του μεγάλου Μακεδόνα.

Έτσι, εκείνη τη νύχτα που ήρθε στον κόσμο ο Αλέξανδρος, γεννήθηκε μαζί του ένα συναρπαστικό, επικό παραμύθι, που ως τις μέρες μας συνεχίζει να γοητεύει τις ψυχές των ανθρώπων.

Ένα παραμύθι, που γίνεται ακόμη πιο σαγηνευτικό, όταν ανακαλύπτει κανείς ότι είναι πέρα για πέρα αληθινό»!..

Τη νύχτα της γέννησης του Αλέξανδρου, σύμφωνα με την παράδοση, κάηκε ο ναός της Αρτέμιδος. Οι ντόπιοι Πέρσες μάγοι το ερμήνευσαν αυτό ως οιωνό κι άλλων καταστροφών που θα ακολουθούσαν.

«Έτρεχαν πέρα-δώθε χτυπώντας τα πρόσωπα τους και κραυγάζοντας ότι θρήνος και μεγάλη συμφορά για την Ασία είχε γεννηθεί εκείνη τη μέρα», ένας εμπρηστής που ήταν γραφτό να καταστρέψει ολόκληρη την Ανατολή.

Παρομοίως, τη νύχτα πριν από τον γάμο της, η Ολυμπιάδα ονειρεύτηκε ότι τη διαπέρασε ένα αστροπελέκι, φωτιά βγήκε από τη μήτρα της και εξαπλώθηκε σε μεγάλη απόσταση πριν να σβήσει.

Ένα- δύο μήνες αργότερα και ο Φίλιππος είδε ένα όνειρο: σφράγιζε τον κόλπο της γυναίκας του και το κερί έφερε την εικόνα του λιονταριού. Κάποιοι από τους μάντεις του παλατιού θεώρησαν ότι αυτό σήμαινε πως ο Φίλιππος θα έπρεπε να παρακολουθήσει πιο στενά τη σύζυγό του.

Όμως, ο Αρίστανδρος από την Τελμησσό – ο οποίος, αργότερα, συνόδευσε τον Αλέξανδρο στην Ασία – είχε μια πιο αποδεκτή εξήγηση: η Ολυμπιάδα ήταν έγκυος σε έναν ρωμαλέο γιο, γενναίο σαν λιοντάρι. Κανείς, είπε στον Φίλιππο, δεν σφραγίζει ένα άδειο βάζο.

Ο Φίλιππος και ο χρησμός από το μαντείο των Δελφών Υπήρχε επίσης η φήμη ότι ο βασιλιάς είχε κάποτε κρυφοκοιτάξει από μια χαραμάδα στην κρεβατοκάμαρά του και είδε την Ολυμπιάδα να αγκαλιάζει ένα φίδι.

Η προφανής εξήγηση, ότι δηλαδή επρόκειτο απλώς για ένα από τα ζώα της στο πλαίσιο την Διονυσιακής της λατρείας, δεν του πέρασε από το μυαλό. Πεπεισμένος ότι ήταν είτε μάγισσα είτε ερωμένη κάποιου μεταμφιεσμένου θεού, άρχισε να αποφεύγει τις συζυγικές σχέσεις μαζί της. Ήταν μάλιστα τόσο αναστατωμένος, ώστε απευθύνθηκε για το πρόβλημά του στο Μαντείο των Δελφών και πήρε μια πολύ συγκεκριμένη απάντηση:

Εφεξής, του είπαν έπρεπε να σέβεται ιδιαίτερα τον Άμμωνα Δία, στην εξελληνισμένη αιγυπτιακή θεότητα, της οποίας ο ναός και το μαντείο βρισκόταν στην όαση της Σίβα, στα σύνορα της Λιβύης. Επίσης, θα έχανε το μάτι που είχε δει «τον θεό με τη μορφή ερπετού, να μοιράζεται το κρεβάτι της συζύγου του».

Θρύλοι σαν και αυτόν έτειναν πάντοτε να δημιουργούνται γύρω από τη γέννηση και την παιδική ηλικία διάσημων προσώπων στην αρχαιότητα. Ήταν εκ των ων ουκ άνευ η γέννηση να συνοδεύεται από οιωνούς και η παιδική ηλικία να είναι πλούσια σε περιστατικά που προδικάζουν μελλοντικό μεγαλείο. Στην περίπτωση του Αλέξανδρου, η ανενδοίαστη προπαγάνδα, τόσο ευνοϊκή όσο και η εχθρική, άρχισε πολύ νωρίς, πριν καν γίνει εκείνος βασιλιάς.

Η πιο αποκαλυπτική λεπτομέρεια είναι η «πρόβλεψη» σχετικά με το μάτι του Φιλίππου, το οποίο πράγματι χάθηκε στην πολιορκία της Μεθώνης το 354 π.Χ., δύο χρόνια μετά τη γέννηση του Αλέξανδρου. Αυτό το περιστατικό δημιούργησε, πολύ αργότερα, το εφαλτήριο για έναν ψευδή χρησμό, σχεδιασμένο να ενισχύσει την αλαζονική αξίωση του Αλεξάνδρου να θεωρείται ότι έχει θεϊκή φύση.

Ο Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο κάηκε περίπου εκείνη την εποχή, όμως η προφητεία για έναν εμπρηστή που θα κατέστρεφε την Ασία μοιάζει, κατά ύποπτο τρόπο με περσική προπαγάνδα, που ασκήθηκε όταν η εισβολή είχε ήδη γίνει.

Τα παιδικά χρόνια του Αλέξανδρου

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε εκπληκτικά ελάχιστα απευθείας στοιχεία για την παιδική ηλικία του Αλέξανδρου από οποιαδήποτε πηγή. Παρουσιάζεται ως πρόωρα ανεπτυγμένο efant terrible κι αυτό είναι αρκετά πιθανό. Η ζωή στη μακεδονική αυλή, με τις διαμάχες και τις δολοπλοκίες της, τα πνιγμένα γλέντια και τις άσεμνες σεξουαλικές παρεκτροπές, δεν είχε στόχο να παρακινήσει στην αθωότητα έναν νέο. Η πρόωρη ανάπτυξη είναι ακριβώς αυτό που θα περιμέναμε από ένα έξυπνο αγόρι, το οποίο μεγάλωσε σε ένα τέτοιο περιβάλλον.

Όταν ο Αλέξανδρος ήταν μόλις επτά ετών, λέγεται ότι φιλοξενούσε μια ομάδα Περσών απεσταλμένων, στη διάρκεια απουσίας του Φιλίππου σε εκστρατεία. Είχαν φτάσει κομίζοντας εκ μέρους του Μεγάλου Βασιλιά απονομή χάρης και αίτημα επιστροφής τριών επαναστατών που είχαν βρει καταφύγιο στην αυλή του Φιλίππου: του Μέναπι του Αιγυπτίου, του σατράπη Αρτάβαζου και του Έλληνα αρχηγού μισθοφόρων Μέμνονα του Ροδίου.

Μετά τη συνηθισμένη ανταλλαγή φιλοφρονήσεων, ο Αλέξανδρος άρχισε να τους «ανακρίνει» εξαντλητικά σαν να ήταν αξιωματικός της αντικατασκοπείας. Δεν του ταίριαζαν οι όλο θαυμασμό ερωτήσεις γύρω από θαύματα όπως οι Κρεμαστοί Κήποι ή τα περσικά βασιλικά σύμβολα ή το χρυσό κλήμα του Μεγάλου Βασιλιά. Αυτά που ήθελε να μάθει εκείνος -ή έτσι μας ζητείται να πιστέψουμε- ήταν πράγματα όπως το μέγεθος και το ηθικό του περσικού στρατού, η διάρκεια του ταξιδιού στα Σούσα και η κατάσταση των δρόμων που οδηγούσαν εκεί.

«Το βράδυ που γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος έγινε...»: Oι μύθοι και ο θρύλοι για τη γέννησή του

Αυτό το ανέκδοτο εξωραϊστηκε, προφανώς, για σκοπούς προπαγάνδας. Θα μπορούσε όμως να περιέχει στοιχεία αλήθειας. Οι απεσταλμένοι, λέει ο Πλούταρχος, εντυπωσιάστηκαν πολύ από τον μικρό Αλέξανδρο Το αν του είπαν αυτά που ήθελε να μάθει είναι ένα άλλο θέμα. Όμως ο Αρταβάζιος και ο Μέμνονας, τουλάχιστον, είναι απίθανο να ξέχασαν το περιστατικό, αν πράγματι αυτό έλαβε χώρα.

Από μια παραξενιά της μοίρας, ο πρώτος έγινε αργότερα ένας από τους σατράπες του Αλεξάνδρου στην Ανατολή, ενώ ο δεύτερος ήταν ο πιο τρομερός αντίπαλός του στη Μικρά Ασία. Ο Μέμνων σε αντίθεση με τους Πέρσες εργοδότες του, δεν έκανε ποτέ το λάθος να υποτιμήσει τον Αλέξανδρο.

Είναι ερεθιστική η σκέψη ότι αυτός ο έξοχος στρατιωτικός ίσως να θυμόταν και να είχε εκλάβει σαν προειδοποίηση την ανησυχητική φιλοπραγμοσύνη ενός επτάχρονου παιδιού.

Πηγή: Αλέξανδρος ο Μακεδόνας, ο μέγας στρατηλάτης της ιστορίας, Peter Green, εκδόσεις Διόπτρα…

 

Retromania

Ροή ειδήσεων

Share