Ο κόσµος σε µια κλωστή: Τι διακυβεύεται για την Ελλάδα, τη ∆ύση και την παγκόσµια οικονοµία στις αµερικανικές κάλπες

D-day (Democracy day) είναι η Τρίτη για τις ΗΠΑ, σύµφωνα τουλάχιστον µε το φιλελεύθερο «µισό» της Αµερικής, που αγωνιά για τις αυταρχικές τάσεις του Ντόναλντ Τραµπ, ο οποίος εµφανίζεται ισόπαλος µε την Κάµαλα Χάρις στις δηµοσκοπήσεις. Οποιος από τους δύο κι αν επικρατήσει, πάντως, η επόµενη ηµέρα των εκλογών δεν θα είναι ανέφελη. Μαζί µε την Αµερική, όµως, κινδυνεύει να ξυπνήσει σε ένα διαφορετικό κόσµο, χαοτικό και απρόβλεπτο, ολόκληρη η υφήλιος. Η «Καθημερινή» επιχειρεί να καταγράψει όλα τα σενάρια, συζητώντας µε κορυφαίους Αµερικανούς αναλυτές και διερευνώντας τα γεωπολιτικά και οικονοµικά διακυβεύµατα για την Ελλάδα και την Ευρώπη.

ΓΡΑΦΟΥΝ

VIRAL ΕΙΔΗΣΗ

Σαδιστής Αστυνομικός - αποκλειστικό: Είχε πάρει διαζύγιο από την γυναίκα του πριν 15 μέρες;

Νίκος Βέττας, Στάθης Καλύβας, Μάνος Καραγιάννης, Βάσω Κιντή, Μάρκος Κουναλάκης, Αλέξανδρος Νεχαμάς, Ιωάννης Μυλωνόπουλος, Κέβιν Φέδερστοουν, Κωνσταντίνος Φίλης, Αγγελος Χανιώτης, Αριστείδης Χατζής, Νίκος Χριστοδουλάκης.

Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ

ΤΙ ΦΟΒΑΤΑΙ Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ

D-day (Democracy day) είναι η Τρίτη για τις ΗΠΑ, καθώς δοκιµάζεται η αφοσίωση στις δηµοκρατικές αξίες από έναν λαϊκιστή ηγέτη, που όλο και συχνότερα χαρακτηρίζεται, από αντιπάλους και πρώην συνεργάτες, «φασίστας». Μαζί µε την Αµερική, όµως, κινδυνεύει να ξυπνήσει σε έναν διαφορετικό κόσµο, χαοτικό και απρόβλεπτο, ολόκληρη η υφήλιος. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραµπ στον Λευκό Οίκο προοιωνίζεται την καταβύθιση της χώρας σε µιαν άνευ προηγουµένου εσωστρέφεια και περιχαράκωση, µε µαζικές απελάσεις µεταναστών, αποµάκρυνση ή και αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, κήρυξη εµπορικού πολέµου στην Κίνα και πλήρη επαναφορά στην εξόρυξη ορυκτών καυσίµων. Θα υπάρξουν θεσµικά αντίβαρα και πρόσωπα του κατεστηµένου για να αναχαιτίσουν τις επικίνδυνες εντολές του; Ή θα είναι το τέλος της ∆ύσης η νίκη του τέως προέδρου;

Και αν, από την άλλη, διαψευστούν οι Κασσάνδρες θα συνεχίσει την επιτυχηµένη οικονοµική πολιτική του Τζο Μπάιντεν η Κάµαλα Χάρις σε περίπτωση που θα γίνει η πρώτη γυναίκα, και δη µαύρη, πρόεδρος των ΗΠΑ; Θα τελειώσουν οι δύο πόλεµοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή; Και πώς θα επηρεαστούν οι διατλαντικές σχέσεις;

Το εσωτερικό διακύβευµα

Αντίθετα µε ό,τι πιστεύουν οι Αµερικανοί, η οικονοµία της χώρας αναπτύσσεται σταθερά µε ρυθµό 2,8% στο τρίτο τετράµηνο, ενώ ο πληθωρισµός έχει µειωθεί από το δυσθεώρητο 9,1% το 2020 στο 2,4% τον Σεπτέµβριο, το χαµηλότερο τα τελευταία τρία χρόνια. Το ίδιο διάστηµα, έχουν προστεθεί στην οικονοµία 13,4 εκατοµµύρια νέες θέσεις εργασίας. Και όµως, οι µισοί και πλέον πολίτες της χώρας θεωρούν ότι η χώρα βρίσκεται σε ύφεση, µια εκτίµηση που υποκινεί και ο Τραµπ ισχυριζόµενος πως η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέστρεψε την αγορά εργασίας δίνοντας δουλειές σε µετανάστες. Τα στατιστικά στοιχεία λένε το αντίθετο, ότι το 59% της αύξησης στις θέσεις εργασίες πήγε σε Αµερικανούς πολίτες, σχεδόν 8 εκατ. Αν ο τέως πρόεδρος προχωρήσει στην απειλή του να απελάσει πάνω από 13 εκατ. µετανάστες, οικονοµολόγοι και ανθρωπιστικές οργανώσεις αποτιµούν το κόστος για αυτήν τη µαζική επιχείρηση συλλήψεων, κράτησης, επεξεργασίας και απέλασης σε εκατοντάδες δισ. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ο συνολικός πληθυσµός των κρατουµένων στη χώρα είναι 1,9 εκατοµµύριο.

Ευρώπη και ΝΑΤΟ

Από την πρώτη του θητεία, ο Τραµπ είχε προαναγγείλει ότι θα εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ εάν δεν εκπληρώσουν τα υπόλοιπα µέλη της Συµµαχίας τον στόχο να ανέλθουν οι αµυντικές δαπάνες τους στο 2% επί του ΑΕΠ τους. Τα δύο τρίτα των χωρών-µελών έχουν φτάσει, στο µεταξύ, αυτά τα επίπεδα, λόγω του πολέµου στην Ουκρανία. ∆εν αποκλείεται ο τέως πρόεδρος να ακολουθήσει τη στρατηγική της παραµέλησης και σταδιακής αποσύνθεσης του ΝΑΤΟ, µέσα από την απόσυρση πόρων και στρατευµάτων, χωρίς να προχωρήσει στην πλήρη αποχώρηση των ΗΠΑ. Πολλοί αναλυτές εκτιµούν ότι αυτό θα υποχρέωνε την Ε.Ε. να προχωρήσει σε µια ξεχωριστή, ισχυρή ευρωάµυνα – ήδη εξάλλου υπάρχει πρόταση για ευρωπαϊκές µυστικές υπηρεσίες. Αλλοι, λιγότερο αισιόδοξοι, θεωρούν ότι αυτό µαζί µε τους επαπειλούµενους δασµούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα από τις ΗΠΑ θα βύθιζε τη Γηραιά Ηπειρο σε µια πρωτόγνωρη ταυτοτική και οικονοµική κρίση. Βέβαια και η Χάρις πιστεύεται ότι θα δώσει µεγαλύτερη έµφαση στην περιοχή της Κίνας και του Ειρηνικού, διατηρώντας µια περισσότερο συµβολική σχέση και παρουσία στην Ευρώπη.

Κλιµατική αλλαγή

Εχοντας επανειληµµένως αποκαλέσει την κλιµατική αλλαγή «φάρσα», ο Τραµπ αναµένεται να φρενάρει την ενεργειακή µετάβαση που ξεκίνησε ο Τζο Μπάιντεν σε µια στιγµή που οι ΗΠΑ είναι «ασηµένιες» πρωταθλήτριες στην εκποµπή ρύπων µετά την Κίνα. Ο τέως πρόεδρος έχει δεσµευθεί ότι θα ενισχύσει τις επενδύσεις σε ορυκτά καύσιµα και θα ανακαλέσει τις ρυθµίσεις που έχουν στόχο τη µετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, αφήνοντας ελεύθερο πεδίο στην Κίνα. Πάντως, ούτε σε περίπτωση εκλογικής νίκης της Χάρις είναι σαφές κατά πόσον θα εγκαταλείψει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Μέση Ανατολή

Παρά την καλή προσωπική σχέση του Τραµπ µε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαµιν Νετανιάχου, θα πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι σε περίπτωση εκλογής του δεν θα αλλάξει ιδιαίτερα η πολιτική της Ουάσιγκτον: θα συνεχιστεί η άσκηση πιέσεων για τη σύναψη εκεχειρίας και την επιστροφή των οµήρων στους συγγενείς τους. Τόσο ο Τραµπ όσο και η Χάρις, όµως, δύσκολα θα υλοποιήσουν την απειλή για αναστολή των αµερικανικών εξοπλισµών στο Ισραήλ. Η ισραηλινή κοινωνία και το κοµµατικό σύστηµα έχουν πραγµατοποιήσει δεξιά στροφή τον τελευταίο χρόνο µετά την περυσινή 7η Οκτωβρίου, αποµακρύνονται από την υποστήριξη στη δηµιουργία παλαιστινιακού κράτους κι εµφανίζονται να θεωρούν τον Τραµπ φιλικότερα διακείµενο απέναντί τους σε σχέση µε τη Χάρις. Υπενθυµίζεται, άλλωστε, πως ο τέως πρόεδρος ήταν εκείνος που µετέφερε την αµερικανική πρεσβεία στην Ιερουσαλήµ, αναγνωρίζοντάς την ως πρωτεύουσα της χώρας. Ωστόσο, ο τέως πρόεδρος έχει δεσµευθεί ότι θα κλείσει γρήγορα τα δύο µέτωπα σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, ενώ εσχάτως αποφεύγει να επαναλάβει τις υποσχέσεις ότι θα προχωρήσει σε ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν.

Ουκρανία

Το σχέδιο του υποψηφίου αντιπροέδρου του Τραµπ, Τζ. Ντ. Βανς, για την Ουκρανία, που δηµοσιοποιήθηκε το καλοκαίρι και προβλέπει εδαφικές παραχωρήσεις της Ουκρανίας προς τη Ρωσία, µια αποστρατιωτικοποιηµένη ζώνη κατά µήκος του πεδίου των µαχών, εγγυήσεις ασφαλείας που θα αναλάβουν οι Ευρωπαίοι και ουδετερότητα του Κιέβου, δεν απέχει πολύ από τις φιλοδοξίες του Βλαντιµίρ Πούτιν. Μπορεί ο Ρώσος πρόεδρος να έχει ισχυριστεί δηµοσίως ότι προτιµά τη Χάρις, αλλά η αποδυνάµωση του ΝΑΤΟ που ευαγγελίζεται ο Τραµπ και η εκπεφρασµένη βούλησή του να µην παρεµβαίνει η Ουάσιγκτον σε κρίσεις εκτός των τειχών της αναµφισβήτητα ευνοούν τα σχέδια του Πούτιν. Θεωρείται εξάλλου δεδοµένο ότι και η Χάρις θα ασκεί διακριτικά πιέσεις στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίµιρ Ζελένσκι να βάλει νερό στο κρασί του όσον αφορά τις διεκδικήσεις του. Ο ίδιος ο Μπάιντεν ήταν πολλές φορές ενοχληµένος από τις απαιτήσεις του Ουκρανού προέδρου και, σύµφωνα µε διαρροές στον Τύπο, συχνά ύψωνε τη φωνή του στα τηλεφωνήµατά τους.

Κίνα

Λάτρης του προστατευτισµού, ο Τραµπ έχει προαναγγείλει εµπορικό πόλεµο µε την Κίνα, µε δασµούς στα προϊόντα της έως και πάνω από 60%! Tαυτόχρονα, έχει δεσµευθεί ότι θα υποχρεώσει την Ταϊβάν να πληρώσει µόνη της για την άµυνά της, κάτι που µάλλον ικανοποιεί το Πεκίνο. Από την άλλη, η Χάρις αναµένεται να δώσει πολύ µεγαλύτερη έµφαση στη σύναψη συµµαχιών στην περιοχή, από την Ιαπωνία µέχρι την Ταϊβάν – υπενθυµίζεται πως τη νήσο είχε επισκεφθεί ως πρόεδρος της αµερικανικής Βουλής η ∆ηµοκρατική Νάνσι Πελόζι, ένα ταξίδι-πρόκληση για την Κίνα. Το ύψος των δασµών που έχει προαναγγείλει η Αµερικανίδα αντιπρόεδρος, ωστόσο, είναι ανάλογο µε το σηµερινό. Σε γενικές γραµµές, παρά τις διαφορές σε επίπεδο ρητορικής, η στάση των δύο υποψηφίων απέναντι στο Πεκίνο προοιωνίζεται εξόχως εχθρική, αν και ο εξαγγελθείς εµπορικός πόλεµος θα µπορούσε να τινάξει στον αέρα το παγκόσµιο εµπόριο.

Τι θα σηµάνει για τις ΗΠΑ και τον πλανήτη µια επικράτηση του Ντόναλντ Τραµπ ή της Κάµαλα Χάρις στις µεθαυριανές προεδρικές εκλογές.

Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή