Παγκόσμια Ημέρα Κοριτσιού (11/10): Γάμοι ανηλίκων, το βάναυσο έθιμο που κλέβει την παιδική ηλικία
Η θλιβερή παραγματικότητα για ένα έθιμο το οποίο περνάει απαρατήρητο
Η Παγκόσμια Ημέρα Κοριτσιού γιορτάζεται κάθε 11η Οκτωβρίου, αλλά για τα κορίτσια δεν είναι μία μέρα γιορτής· είναι μία ημέρα συνεχούς υπενθύμισης της αδικίας, της θηριωδίας, της βίας και των ευκαιριών που χάνονται για εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες σε όλες τις χώρες και ένα ηχηρό κάλεσμα για αλλαγή, για να στρέψουμε την προσοχή μας στα μαρτύρια που αντιμετωπίζουν και, δυστυχώς, παραμένουν αόρατα.
Ένα απο τα προβλήματα που μαστίζουν την κοινωνίας μας είναι το αδιανόητο έθιμο των γάμων ανηλίκων.
Γάμοι ανηλίκων: Κορίτσια που «δωρίζονται» και δεν μπορούν να ορίσουν τη μοίρα τους
Ανήλικα κορίτσια μετατρέπονται σε δούλες μεγάλων ανδρών. Μία έννοια που αναφέρεται εκτενώς μέσα στο κοράνι είναι το λεγόμενο «σαντάκα», που ετυμολογικά σημαίνει «προαιρετική αγαθοεργία». Ωστόσο, τους τελευταίους αιώνες, στη νιγηριανή κουλτούρα τα «σαντάκα» έλαβαν άλλη διάσταση. Ένας από τους κοινότερους τύπους «αγαθοεργίας» είναι οι γάμοι – σαντάκα.
Με την ευκαιρία διαβάστε για τη διπολική διαταραχή, η οποία είναι μία από τις πιο σοβαρές ψυχικές παθήσεις
Οι πατεράδες των νεαρών κοριτσιών αποφάσιζαν να τα «δωρίσουν» σε μεγαλύτερους σοφούς άντρες που είχαν μείνει ανύπαντροι. Άλλες φορές, τις «δώριζαν» σε φτωχούς που δεν είχαν βρει νύφη εξαιτίας οικονομικών δυσχερειών. Το να είναι ένας άντρας ανύπαντρος θεωρούταν ως η έσχατη ντροπή στις κλειστές, συντηρητικές νιγηριανές κοινωνίες. Έτσι, η αγαθοεργία συνίστατο στο γεγονός ότι έβγαζαν τους άντρες αυτούς από τη μιζέρια τους και τους εξασφάλιζαν μία νέα και άξια νύφη.
Ωστόσο, η νύφη αυτή τις περισσότερες φορές ήταν ανήλικη, δεν γνώριζε καν τον μέλλοντα σύζυγό της και ασφαλώς δεν είχε δικαίωμα επιλογής. Με τα χρόνια, όμως, το έθιμο έγινε ακόμα πιο βάναυσο. Πολλοί πατεράδες, προφασιζόμενοι το έθιμο «σαντάκα», πουλούσαν τις κόρες τους σε άντρες που είχαν ήδη πάνω από δύο γυναίκες. Τα μικρά κορίτσια που αγόραζαν, σε αυτήν την περίπτωση, δεν έπαιρναν τον τίτλο της επίσημης συζύγου, αλλά είχαν το ρόλο της υπηρέτριας. Σε κάθε περίπτωση, τα ανήλικα κορίτσια αντιμετωπίζονταν ως αντικείμενα που ανήκαν στον άντρα του σπιτιού, ο οποίος είχε πλήρη κυριότητα πάνω τους.
Προφανώς, η κακοποίηση των κοριτσιών είναι σωματική και ψυχική. Ο εξαναγκασμός σε γάμο με έναν άνθρωπο, που σχεδόν ποτέ δεν γνώριζαν, όπως αντιλαμβανόμαστε, αλλά κι όπως θα μπορούσαμε να το ερμηνεύσουμε, οδηγεί σε κακοποίηση. Έχουμε ακατάλληλη μεταχείριση ενός ανήλικου ατόμου ή παιδιού για την επίτευξη άδικων ή ακατάλληλων σκοπών.
Είναι η άσκηση βίας με σκοπό την «επιβολή ελέγχου» ή την υποταγή. Είναι μια επιθετική συμπεριφορά που προκαλεί τραύμα, πόνο, φόβο, δυσφορία, ενοχή κι έχει πολλές αρνητικές συνέπειες για το άτομο που τη δέχεται. Έχουμε πολλά παραδείγματα σωματικής κακοποίησης, επιβεβαιωμένα. Ο γάμος ανηλίκων αποτελεί μία πολυδιάστατη κακοποίηση προς τις νεαρές γυναίκες και παιδιά.
Συνεπώς, αυτό που οφείλουμε να θυμόμαστε είναι πως η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, δυστυχώς καταπατάται σε πολλές χώρες, όχι μόνο στην Υπο-Σαχάρια Αφρική κι Ασία.
Γυρνώντας και κοιτώντας γύρω μας, παρατηρούμε πολλά δικαιώματα των γυναικών να μην υφίστανται ακόμη και σε αναπτυγμένες δυτικές χώρες.
Δεν είναι μόνο οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών, είναι η εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος, η εξαθλίωση της γυναικείας αξιοπρέπειας από ”άνδρες”, οι τόσο συχνοί βιασμοί, που πλέον αποτελούν πρώτη είδηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στα συναισθήματα κάθε γυναίκας, κάθε φορά που γίνεται θεατής σε μια νοσηρή κατάσταση που αφορά τη γυναικεία κακοποίηση κυριαρχεί η θλίψη, η οργή και η φράση ”Ας είναι η τελευταία”: δεν θα είναι η τελευταία, όλα αυτό δείχνουν με μεγάλη δυστυχία.
Οφείλουμε να κινηθούμε αλλιώς, με αυστηρότερα μέτρα και αυστηρότερες ποινές, αλλά πριν φτάσουμε στις ποινές, ας επιμείνουμε κι ας εστιάσουμε στην Παιδεία. Η Παιδεία, είναι εκείνη που μπορεί να μας υποσχεθεί πως η φράση ”Ας είναι η τελευταία” μπορεί να αποτελέσει πραγματικότητα. Ας διδάξουμε με κάθε τρόπο, την αγάπη προς τον άνθρωπο ”Αγάπα τον άνθρωπο. γιατί είσαι εσύ” όπως αναφέρει ο Καζαντζάκης.
Ας καλλιεργήσουμε το αίσθημα της ενσυναίσθησης, να εισχωρούμε στο ”είναι” του άλλου, ας καθιερώσουμε τον σεβασμό!