Τρίτη, 18 Φεβρουαρίου 2025

Το «μαύρο σύννεφο» του Τραμπ πάνω από την Ελλάδα: Οι συνέπειες στην οικονομία και το μορατόριουμ που επιδιώκει ο Μητσοτάκης

Οι πολιτικές εξελίξεις αναμένονται έντονες σε παγκόσμιο επίπεδο

22 Ιανουαρίου 2025 09:16
Το «μαύρο σύννεφο» του Τραμπ πάνω από την Ελλάδα: Οι συνέπειες στην οικονομία και το μορατόριουμ που επιδιώκει ο Μητσοτάκης
Από Ραφαήλ Αλαγάς

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει έρθει να... ταράξει συθέμελα στα οικονομικά και όχι μόνο όλο τον κόσμο με την επανεκλογή του, με τις ευρωπαϊκές χώρες να επηρεάζονται άμεσα, κάτι που φυσικά ισχύει και για την Ελλάδα.

Καθώς ο «Τραμπ 2.0» γίνεται πραγματικότητα, η Ευρώπη είναι έτοιμη να εισέλθει σε ένα νέο γεωπολιτικό και εμπορικό τέλμα με τον μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο.

Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει υποσχεθεί να καταστήσει την πιθανή θητεία του «χρυσή εποχή της Αμερικής». Αυτή είναι μια φορτισμένη δήλωση –ιδιαίτερα για τις χώρες της Ευρώπης που βασίζονται στο εμπόριο των ΗΠΑ.

Τα... σκάγια χτυπούν την Ευρώπη και ο Τραμπ εκβιάζει με πολιτικές απαιτήσεις

Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα τονίσει την αύξηση των εμπορικών δασμών κατά 10% έως 20% (την οποία διαφημίζει ως την «πιο όμορφη λέξη») για να προστατεύσει την εγχώρια μεταποιητική βιομηχανία της Αμερικής. Αλλά αυτό θα κάνει τα ευρωπαϊκά προϊόντα πιο ακριβά και λιγότερο ελκυστικά για τους Αμερικανούς καταναλωτές.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στο ευρωπαϊκό αλουμίνιο και χάλυβα. Ενώ ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανέστειλε στη συνέχεια τους δασμούς, ωστόσο δεν έχουν καταργηθεί ακόμη.

Οι δασμοί είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο Τραμπ έχει μιλήσει για την αύξηση των δασμών στην Κίνα έως και 60% – ένα μέτρο στο οποίο κατέφυγε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση στον κλάδο των ηλεκτρικών οχημάτων για να περιορίσει τα φθηνά κινεζικά οχήματα που κατακλύζουν την αγορά της.

Αν όμως οι ΗΠΑ συνεχίσουν τις βαριές εισφορές τους προς την Κίνα, θα μπορούσε να προκαλέσει έναν ολοκληρωμένο εμπορικό πόλεμο.

«Στην πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε εμμονή με το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την ΕΕ. Κατά την άποψή του, αυτό δεν διαφέρει (εκτός από το ότι είναι μικρότερο) από τις ανησυχίες των ΗΠΑ για το εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα», δήλωσε στο Fortune ο Ζακ Μέιερς, βοηθός διευθυντής του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση.

Το 2022, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Κίνα ήταν 367,4 δισ. δολάρια, ενώ με την ΕΕ ήταν 131,3 δισ. δολάρια. Οι δασμοί θα μπορούσαν να πλήξουν ιδιαίτερα τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και κόμβο εμπορίας αυτοκινήτων, με το ΑΕΠ της να υποχωρεί έως και 1,3%.

«Εάν οι ΗΠΑ εφαρμόσουν περισσότερους δασμούς στην Κίνα, αυτό εγκυμονεί τον κίνδυνο μεγαλύτερου όγκου κινεζικών εξαγωγών να καταλήξουν στην Ευρώπη. Με τη σειρά του, αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει την ΕΕ να ακολουθήσει τις ΗΠΑ στην αύξηση των δασμών προκειμένου να προστατεύσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία, αυξάνοντας τους κινδύνους ενός ολοκληρωτικού εμπορικού πολέμου με την Κίνα», δήλωσε ο Μέιερς.

Υπό την ηγεσία του Τραμπ, η εστίαση της Ευρώπης θα πρέπει να είναι η επίτευξη μιας καλής συμφωνίας που θα απαλλάσσει τα προϊόντα της από την επιβάρυνση.

Αλλά αυτό είναι ευκολότερο να το λες παρά να το κάνεις, επισημαίνει ο Μέιερς.

«Οι υποστηρικτές του Τραμπ, όπως ο Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία και η Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, θα σπάσουν τις γραμμές τους και θα εξασφαλίσουν συμφωνίες για τις δικές τους χώρες, αφήνοντας την υπόλοιπη ΕΕ στα κρύα του λουτρού».

Η λέσχη υπέρ του Τραμπ και η δεξιά της ώθηση είναι ένας ακόμη λόγος ανησυχίας στην Ευρώπη. Οι πρόσφατες εκλογές στην περιοχή έχουν ήδη δείξει την αυξανόμενη δύναμη των δεξιών ηγετών, μεταξύ άλλων στην Ολλανδία και την Ουγγαρία.

Ομοϊεάτες του Όρμπαν, ο οποίος ανήρτησε στο Facebook την Τετάρτη πανηγυρίζοντας για τον «δρόμο προς μια όμορφη νίκη» του Τραμπ, έχουν υποστηρίξει τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο και ενστερνιστεί τις απόψεις του για τις εξωτερικές υποθέσεις.

Η ανάδειξη του Τραμπ σε πρόεδρο της Αμερικής θα μπορούσε να κάνει «τις δεξιές πολιτικές δυνάμεις να αισθανθούν ενθαρρυμένες», δήλωσε στο Fortune ο Στίβεν Μπλόκμανς, αναπληρωτής ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής.

«Θα νιώσουν ενισχυμένοι. Θα έχουν μεγαλύτερη απήχηση, υποθέτω. Υπάρχουν πολύ ισχυρές ραβδώσεις αυταρχισμού στην προσέγγιση του Τραμπ», δήλωσε ο Μπλόκμανς, προειδοποιώντας ότι και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη δημοτικότητα των πολιτικών προσώπων της Ευρώπης πέρα από την επιρροή από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ο τρόπος με τον οποίο ο Τραμπ αντιμετωπίζει τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας θα μπορούσε επίσης να προστεθεί στη λίστα των προβλημάτων της Ευρώπης. Προηγουμένως κατηγόρησε την Ουκρανία ότι ξεκίνησε τον πόλεμο, υποσχέθηκε να σταματήσει τη χρηματοδότηση των αμυντικών της προσπαθειών και υποσχέθηκε επίσης να τον τερματίσει σε μία μόνο ημέρα.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βλέπει τη νίκη του Τραμπ ως μια ευκαιρία για «επανεκκίνηση» των σχέσεων της χώρας με τις ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε είτε να καταλήξει καλά για την Ευρώπη, καθώς θα συνεχίσει να στηρίζεται στις αμυντικές εγγυήσεις της Αμερικής, είτε να στραβώσει, καθώς θα παλεύει να διασφαλίσει τα σύνορά της με περιορισμένη υποστήριξη από τον υπερατλαντικό της φίλο.

Όπως και να έχει, μια προεδρία Τραμπ δεν θα είναι περίπατος για την Ευρώπη – αλλά πόσο ακανθώδης είναι ο δρόμος, μένει να φανεί.

Η επιρροή στην ελληνική οικονομία

Την επομένη της ορκωμοσίας, το ενδιαφέρον πλέον στρέφεται στο πώς θα επηρεαστούν όλα τα κράτη σε οικονομικό επίπεδο από τις πολιτικές που έχει ανακοινώσει ο Ντόναλντ Τραμπ ότι θα εφαρμόσει.

Ο Νίκος Φιλιππίδης «αποκωδικοποίησε» τι σημαίνει η δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ για την ελληνική οικονομία και πώς αυτή θα επηρεαστεί από τις πολιτικές που έχει ανακοινώσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ ότι θα ακολουθήσει.

Μία κύρια στόχευση του Τραμπ είναι η αύξηση των εξαγωγών ενέργειας από ΗΠΑ. Αυτή η αλλαγή στο ενεργειακό τοπίο, επηρεάζει και στην Ελλάδα δεδομένου της εξάρτησής μας από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει διαμηνύσει την επιστροφή στις εξορύξεις υδρογονανθράκων. Μία πρώτη «απήχηση» αυτής της επιλογής ήταν η συμφωνία της Ελλάδας με την Chevron για νέες έρευνες, αλλά και η επιτάχυνση γεωτρήσεων από τον Exxon Mobil.

Λόγος έχει γίνει για τους δασμούς που θα επιβληθούν στις εισαγωγές προϊόντων στις ΗΠΑ. Η Ελλάδα δεν εξάγει σοβαρές ποσότητες προϊόντων κι επίσης φαίνεται να μην επηρεάζονται οι εξαγωγές υπηρεσιών (τουρισμός).

Παρατηρείται επιβράδυνση στην παγκόσμια οικονομία και υποχώρηση στην ισοτιμία ευρώ δολαρίου, γεγονός που θα επηρεάσει και την Ελλάδα. Όταν η ισοτιμία υποχωρεί, γίνονται πολύ ανταγωνιστικές οι εξαγωγές, η Ελλάδα όμως εξάγει σε χαμηλά επίπεδα και σε συνδυασμό με ένα ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο, κάνουμε ακριβές εισαγωγές.

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Τα φύλα είναι δύο, το αρσενικό και το θηλυκό»

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση σε εκδήλωση, που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και συντόνισε η δημοσιογράφος, Κατερίνα Παναγοπούλου, συνομιλώντας με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου «Jacques Delors» και πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα.

«Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα σύμπτωση ότι η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται μία ημέρα μετά την ορκωμοσία του 47ου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος τυχαίνει να είναι και ο 45ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω λέγοντας ότι είναι σημαντικό να αφήσουμε να καθαρίσει το τοπίο, να διακρίνουμε αυτά που κατά τα φαινόμενα συνιστούν επανάληψη κάποιων προεκλογικών εξαγγελιών και να δούμε ποια ακριβώς θα είναι η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στην Ευρώπη», ανέφερε ο πρωθυπουργός, που βλέπει την κυβέρνησή του να συνεχίζει να έχει απόλυτη αποδοχή.

Ερωτηθείς σχετικά με την woke ατζέντα, ο πρωθυπουργός ανέφερε: «Ναι, τυχαίνει να πιστεύω ότι υπάρχουν δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό. Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη, αυτό υπαγορεύει η βιολογία.

Κάθε χώρα, ωστόσο, είναι διαφορετική. Έχουν δοθεί διάφορες εξηγήσεις σχετικά με την ηχηρή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία. Σίγουρα -το έχω σχολιάσει αυτό- οι ακραίες θέσεις του ρεύματος woke (wokism) στις ΗΠΑ είχαν ως αποτέλεσμα το εκκρεμές να ταλαντεύεται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Θα ήθελα να επισημάνω ότι αυτές οι ακραίες θέσεις, οι οποίες είναι, πιστεύω, ευρέως διαδεδομένες στις φιλελεύθερες πανεπιστημιουπόλεις των κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων, δεν έχουν εμφανιστεί στην Ευρώπη. Δεν πιστεύω ότι έχουμε αυτό το πρόβλημα στην Ευρώπη για να δικαιολογήσουμε μια αντίδραση εναντίον αυτής της συγκεκριμένης ατζέντας. Αυτό ήταν πρωτίστως ένα φαινόμενο στις ΗΠΑ.

Όσον αφορά την Ελλάδα, πιστεύω ότι αποδείξαμε ότι μπορεί να υπάρξει μια ισχυρή κεντροδεξιά συμμαχία που ωθεί τα περιθωριακά κόμματα σε αυτό που θα έπρεπε να είναι ο φυσικός τους χώρος, δηλαδή να είναι μικρά κόμματα χωρίς βαθύ αποτύπωμα στον δημόσιο διάλογο.

Φυσικά, όπως επισήμανε ο Ενρίκο, είμαστε σήμερα μία από τις λίγες απόλυτα σταθερές πολιτικά ευρωπαϊκές χώρες. Η σταθερότητα είναι ένα πολύ πολύτιμο «νόμισμα» στον σημερινό κόσμο. Είναι αυτό που μας επιτρέπει να εφαρμόσουμε γρήγορα το εκλογικό μας πρόγραμμα, να μην χάνουμε χρόνο σε συζητήσεις στο πλαίσιο μιας κυβέρνησης συνεργασίας».

Πρόσθεσε ότι «ο Ενρίκο Λέτα ορθά επισήμανε ότι ο τρικομματικός συνασπισμός, όπως αυτός στη Γερμανία, ήταν μια ‘συνταγή αδράνειας', η οποία τελικά οδήγησε την κυβέρνηση στην πτώση. Συνεπώς, το να έχεις μια μονοκομματική κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία, σε αυτόν τον κόσμο όπου πρέπει να ληφθούν γρήγορες αποφάσεις και όπου η Ελλάδα έχει πραγματικά αρχίσει να υλοποιεί ένα σχέδιο για να φτάσει την υπόλοιπη Ευρώπη, κατά τη γνώμη μου αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα.

Όταν συζητούμε με ξένους επενδυτές, η πολιτική -και όχι μόνο η οικονομική- κατάσταση μιας χώρας είναι ίσως εξίσου σημαντική με τη συνολική δημοσιονομική σταθερότητα, ώστε να γνωρίζουν ότι υπάρχει προβλεψιμότητα και να γνωρίζουν ποιος είναι ο συνομιλητής τους σε κάθε βήμα μιας πιθανής σημαντικής επένδυσης».

«Καταφέραμε να περιορίσουμε την ακροδεξιά»

Όπως τόνισε ο πρωθυπουργός, «αναμφίβολα, λοιπόν, υπάρχει μια τάση στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ προς αυτό που αποκαλούμε ‘σκληρή' δεξιά ή ‘εξτρεμιστική' δεξιά. Πιστεύω ότι στην Ελλάδα καταφέραμε να την περιορίσουμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων που ψηφίζουν κόμματα τα οποία βρίσκονται στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας. Αλλά αυτά τα κόμματα, κατά τη γνώμη μου, εξακολουθούν να είναι κόμματα που βρίσκονται στο περιθώριο. Σίγουρα δεν αποτελούν μέρος και δεν θα αποτελέσουν μέρος οποιασδήποτε δυνητικής άσκησης οικοδόμησης συνασπισμού στο μέλλον.

Αυτό δεν συμβαίνει στην Αυστρία, όπου η ακροδεξιά ηγείται τώρα του συνασπισμού για τη διακυβέρνηση της χώρας. Παλαιότερα ήταν ο μικρός εταίρος του συνασπισμού, τώρα, η ακροδεξιά στην Αυστρία είναι ο μεγαλύτερος εταίρος του συνασπισμού. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί στην Ελλάδα».

Η επόμενη ερώτηση αφορούσε την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στην Ευρώπη με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να επισημαίνει: «Να προσθέσω κάτι σε αυτό που είπε ο Ενρίκο, το οποίο θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό: πρέπει ξεκάθαρα να αναμορφώσουμε τους κανόνες μας σχετικά με τον ανταγωνισμό. Σχεδιάστηκαν σε μια εποχή που μας απασχολούσε κυρίως ο εσωτερικός ευρωπαϊκός ανταγωνισμός. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν ότι ήταν δύσκολο για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις να συγκροτήσουμε μεγάλους παίκτες που θα μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικοί σε αυτό το πολύ σκληρό παγκόσμιο περιβάλλον.

 

Οικονομία

Share