Ρετρό αισθητική και μαρμάρινα καλντερίμια: Το χωριό των Κυκλάδων που έχει τη δική του γλώσσα
Ένα χωριό ξακουστό για τα υφαντά του και την ιστορία του
Οι Κυκλάδες είναι ξακουστές σε όλο τον κόσμο για τις σαγηνευτικές παραλίες τους, τα παραθαλάσσια ψαροχώρια τους και τη δυναμική νυχτερινή ζωή.
Υπάρχει, όμως, ένα κυκλαδονήσι που ενώ τα έχει όλα αυτά, έχει και κάτι ακόμα. Ορεινά χωριά, με γραφικά σπίτια και σοκάκια, με πολιτιστικές επιλογές και ντόπιους παραγωγούς που φτιάχνουν εξαιρετικά τυριά και προϊόντα από κρέας. Η Νάξος. Και ίσως το πιο όμορφο από αυτά τα χωριά είναι η Απείρανθος.
Η Απείρανθος ή «Τ’ Απεράθου» είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό της ορεινής Νάξου που έμεινε αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου. Αυτός ο χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός οικισμός, είναι χτισμένος σε υψόμετρο 600 και 700 μέτρων, στις ανατολικές υπώρειες του όρους Φανάρι. Σε απόσταση μόλις 28 χιλιομέτρων από τη Χώρα, είναι εύκολα και γρήγορα προσβάσιμη με τη συγκοινωνία, το ταξί ή το αυτοκίνητό σου. Π
«Τ’ Απεράθου» όπως το λένε οι ντόπιοι είναι το χωριό του Μανώλη Γλέζου, ο οποίος υπήρξε και πρόεδρος της κοινότητας τη δεκαετία του 1980. Είναι, επίσης, γενέτειρα του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη ο οποίος υπήρξε πρωθυπουργός της Ελλάδας και ένας από τους 6 εκτελεσθέντες στη Δίκη των Έξι, αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Με την ευκαιρία, ταξιδέψτε στην Αετομηλίτσα, το ελληνικό χωριό «φάντασμα» με τις εντυπωσιακές λίμνες που ζωντανεύει 5 μήνες τον χρόνο!
Ένα χωριό με τη δική του γλώσσα
Ο τοπικός πολιτισμός έχει σαφή διαφορά από τα άλλα χωριά των Κυκλάδων, ακόμα και από τα άλλα χωριά της Νάξου. Μία θεωρία είναι ότι αυτό έχει να κάνει με την κρητική, σφακιανή και ανωγειανή καταγωγή των κατοίκων του. Ακόμα κι αν δεν είναι 100% επιβεβαιωμένη αυτή η θεωρία, το σίγουρο είναι πως οι Απειραθιώτες διατηρούν αρκετά ήθη και έθιμα που μοιάζουν με αυτά της Κρήτης.
Στα γλέντια τους σχεδόν πάντα υπάρχουν κρητικές λύρες και λαούτα. Η Απείρανθος είναι γνωστή και σαν «το χωριό που στιχουργεί». Πολλοί από τους περίπου 550 κατοίκους έχουν ταλέντο στην αυτοσχέδια ποίηση και η Απείρανθος έχει τις δικές της μαντινάδες. Εδώ λέγονται «κοτσάκια». Επίσης στη ντοπιολαλιά είναι σύνηθες ο φθόγγoς «ρ» να αντικαθίσταται με το «λ», κάτι που γίνεται και στα κρητικά.
Τα υφαντά
Την εποχή που ήταν κοινοτάρχης του χωριού, το 1987, ο Μανώλης Γλέζος πήρε την πρωτοβουλία για την δημιουργία του Συνεταιρισμού Παραδοσιακής Τέχνης Γυναικών Απεράθου. Ο συνεταρισμός υπάρχει ακόμα 25 χρόνια μετά και το εκθετήριό του βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Εκεί οι επισκέπτες μπορούν να βρουν υπέροχα χειροποίητα υφαντά, φτιαγμένα στον αργαλειό. Δείγμα του πόσο ενσωματωμένη είναι η τέχνη της χειροποίητης υφαντουρίας στην κουλτούρα του χωριού είναι πως και για τον αργαλειό υπάρχει εδώ μία τοπική λέξη. Η κρεβαταριά.
Η «νόστιμη» Νάξος
Αν και στο νησί θα βρείτε φρεσκότατα ψάρια, η Νάξος είναι το πιο «κρεατογαλακτομικό» νησί των Κυκλάδων. Οπότε, ειδικά για τους χειμερινούς μήνες , οι γευστικές προτάσεις κινούνται σε αυτή τη λογική. Από γραβιέρα Νάξου, προϊόν ΠΟΠ, τοπικά κρέατα, πατάτες Νάξου με την ιδιαίτερη γεύση, μέχρι πατούδο, δηλαδή κατσίκι ή αρνί γεμιστά με χόρτο και ρύζι, πίτες και θυμαρίσιο μέλι ο καλοφαγάς επισκέπτης θα βρει αυτό που ψάχνει.
Το αποτύπωμα του Μανώλη Γλέζου
Ο Μανώλης Γλέζος, ή αλλιώς Νώλης όπως θα τον αποκαλούν πάντα οι ντόπιοι, ήρωας της Εθνικής Αντίστασης, διαπρεπής πολιτικός και διανοούμενος, άφησε έντονο αποτύπωμα στη γενέτειρά του. Ήταν εκείνος που έθεσε τις βάσεις για την ανάδειξή του ως τουριστικό προορισμό. Δικές του πρωτοβουλίες αποτελούν η Βιβλιοθήκη της Απειράνθου, ο Συνεταιρισμός Λαϊκής Τέχνης, το Γεωλογικό Μουσείο, το Λαογραφικό Μουσείο και το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών. Ασχολήθηκε δε εκτενώς με τον απεραθίτικο γλωσσικό ιδίωμα, συγκεντρώνοντας χιλιάδες απεραθίτικες λέξεις, προκειμένου να εκδοθεί το Απεραθίτικο Λεξικό.