Ο κρυμμένος «θησαυρός» της Μάνης: Το πέτρινο χωριό της Μεσσηνίας που θυμίζει σκηνικό ταινίας εποχής
Ο άγνωστος ιστορικός «πλούτος» και η σχέση με τον «Γέρο του Μοριά»

Αρκετοί το θεωρούν ένα από τα πιο καλά κρυμμένα «μυστικά» της ορεινής Μάνης, χαρακτηρισμός βέβαια που έχει ξεφτίσει από την πολυχρησία στα ταξιδιωτικά ρεπορτάζ της ιντερνετικής εποχής. Φτάνοντας ως εδώ, όμως, θα καταλάβετε και μόνοι σας ότι είναι κυριολεκτικός, γιατί, ακόμα και προ των πυλών να βρίσκεστε, θα εξακολουθείτε να μη βλέπετε τον προορισμό σας. Με την ευκαιρία, δείτε το χωριό της Πιερίας που χαρακτηρίζεται ως η «γειτονιά των 12 θεών».
Ο λόγος για το χωριό της μεσσηνιακής Μάνης που οι περισσότεροι γνωρίζουν ως Καστανέα –αν και μπορεί να το συναντήσετε και ως Καστανιά Λεύκτρου, Καστάνια ή Μεγάλη Καστάνια. Και ο λόγος που παραμένει τόσο αθέατη, δίνοντας την εντύπωση ενός τόπου «κρυμμένου», είναι ότι έχει χτιστεί σε υψόμετρο 560 μέτρων, κάτω από την κορυφή Μαυροβούνα του Ταΰγετου, ανάμεσα σε τρεις πλαγιές.
Με πληθυσμό 102 κατοίκων (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), η σημερινή Καστανέα είναι ένας ήσυχος τόπος, που όμως δεν έχει αδιαφορήσει για την ήπια τουριστική ανάπτυξη –ακολουθώντας τη γενικότερη ανάδειξη της Μάνης, κατά τις 2 τελευταίες δεκαετίες. Όσοι την έχουν ανακαλύψει, βέβαια, παραμένουν λίγοι. Ωστόσο θεωρείται προορισμός δροσιάς για το καλοκαίρι και σταθμός κυνηγιού για τον χειμώνα, προσελκύοντας επισκέπτες σε όλες τις εποχές του έτους.
Λίθινες στέγες, κελαρυστά νερά και ο χαρακτηριστικός Πύργος Ντουράκη
Οι ιστορικές ρίζες της Καστανέας χάνονται στον χρόνο, αλλά έχουμε λόγους να τη θεωρούμε έναν από τους παλιότερους οικισμούς στο μεσσηνιακό τμήμα της Μάνης. Με βάση την πληθώρα βυζαντινών εκκλησιών που φιλοξενεί, δηλαδή, πιστεύουμε ότι είναι μεσαιωνικός, δημιουργημένος κατά τον 12ο αιώνα. Επιπλέον, η επιλογή μιας τόσο οχυρωμένης θέσης πρέπει να σχετίζεται με τη μέριμνα των πρώτων κατοίκων να αποφύγουν τους πειρατές που έκαναν συχνές επιδρομές στα παράλια της ευρύτερης περιοχής. Η ονομασία, φυσικά, αντανακλά την πλούσια παρουσία καστανόδεντρων: κάθε Οκτώβριο, μάλιστα, διοργανώνεται και Γιορτή του Κάστανου.
Ο σημερινός επισκέπτης θα βρεθεί σε ένα αναπάντεχα γραφικό χωριό, τριγυρισμένο στο πράσινο, με αρκετά παραδοσιακά αρχοντικά. Κύριο χαρακτηριστικό των τελευταίων είναι οι ιδιαίτερες στέγες, οι οποίες είναι φτιαγμένες από λίθινες πλάκες, στο χρώμα της τοπικής πέτρας. Ένα ακόμα αξιοθέατο σας περιμένει στην πλατεία του οικισμού, όπου θα δείτε μια βρύση χτισμένη ανάμεσα σε καρυδιές. Η παρουσία της αντανακλά τα τρεχούμενα νερά γύρω από την Καστανέα: δίπλα στα σπίτια των κατοίκων, άλλωστε, ρέει κελαρύζοντας ένα βουνίσιο ρυάκι.
Κατά τα λοιπά, δεν θα αργήσετε να διαπιστώσετε το πλήθος των εκκλησιών που υπάρχουν στο χωριό, το οποίο κρίνεται εντυπωσιακό για το νυν μέγεθός του. Αρκετές, μάλιστα, χρονολογούνται στους βυζαντινούς αιώνες, φιλοξενώντας αγιογραφικό υλικό υψηλής ποιότητας. Προστάτιδα της Καστανέας θεωρείται η Παναγία, με την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου να πρωταγωνιστεί στην κεντρική πλατεία –έχει ανακαινιστεί, όμως ανάγεται στον 11ο αιώνα. Στον 11ο ή 12ο αιώνα ανάγεται και ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Του 12ου αιώνα είναι και ο Άγιος Πέτρος (τιμημένος με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς Europa Nostra 2016), ενώ ο Άγιος Νικόλαος ο Τρικάμπανος θεωρείται κτίσμα του 13ου ή 14ου αιώνα. Ο Άγιος Γεώργιος, πάλι, ο οποίος υποδέχεται τους επισκέπτες στην είσοδο του χωριού, χρονολογείται στον 13ο αιώνα.
Ωστόσο, πιο διάσημο και πιο χαρακτηριστικό αξιοθέατο της Καστανέας παραμένει ο Πύργος Ντουράκη (ή Δουράκη). Πρόκειται για πετρόχτιστο, πενταώροφο συγκρότημα, το οποίο έχει θεμελιωθεί σε φυσικό βράχο και υψώνεται σε 15 μέτρα ύψος, εκπροσωπώντας την τοπική μανιάτικη αρχιτεκτονική. Θεωρείται κτίσμα του 18ου αιώνα, αλλά την ονομασία του την οφείλει στον καπετάν Κωνσταντή Ντουράκη (ή Δουράκη), ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη δράση των κλεφτών της περιοχής πριν την Επανάσταση του 1821. Στον πύργο του, μάλιστα, έμεινε και ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης το 1806, στο διάστημα του μεγάλου διωγμού των κλεφτών από τους Τούρκους, λίγο πριν μεταβεί στην Ελαφόνησο.