Κομοτηνή: Ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό σε μια πόλη με δυο φωνές κι όμως μια ψυχή! (photos)
Από το καλύτερο χαρμάνι
Τι γίνεται όταν η Ελλάδα αγκαλιάζει την Ανατολή; Σαγηνευτικές μυρωδιές από μπαχάρια και καφέ, άνθρωποι αξέχαστοι, γραφικές συνοικίες που σε ταξιδεύουν νοσταλγικά κι η θρακιώτικη φύση να ακολουθεί αυτή την ετερόκλητη ορχήστρα δίνοντας το δικό της ρυθμό... Βρίσκεσαι στην Κομοτηνή όλων των χρωμάτων! Εξάλλου, καμιά πατρίδα δεν χωράει ολόκληρο τον ουρανό...
Αποστολή-κείμενο: Mάνος Κιαπόκας ([email protected])
Φωτογραφία: Σπύρος Κανατάς
«Καλωσορίσατε στο αεροδρόμιο Δημόκριτος», ανήγγειλε η φωνή στο μεγάφωνο κι εγώ προσπαθούσα να καταλάβω πόσο γρήγορα κύλησαν τα 45 λεπτά που χωρίζουν την Αθήνα από την Αλεξανδρούπολη. Εναλλακτικά, για να φτάσουμε στην πρωτεύουσα του νομού Ροδόπης, θα έπρεπε να οδηγήσουμε 795 ολόκληρα χλμ., διανύοντας όλη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Το αυτοκίνητο που θα μας οδηγούσε στην Κομοτηνή μάς περίμενε ήδη. Τέτοιο ήλιο είχα μέρες να δω. Φώτιζε τις κορυφογραμμές της Ροδόπης και μετέτρεπε σε γυάλινο δάπεδο τις ακτές του Θρακικού πελάγους, που πάνω τους καθρεφτιζόταν ένας αισιόδοξος, καταγάλανος ουρανός. «Πολύ καλοί οιωνοί για την αποστολή μας», σκέφτηκα. Με ευκολία μέσω Εγνατίας, προσεγγίσαμε με τον Σπύρο το φωτογράφο, τη θρακική πόλη μετά από 65 χλμ. απέραντης ευθείας ανάμεσα σε κάμπους και δάση από λεύκες...
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ
Η Κομοτηνή (παρακάμπτω το καθ' όλα κακόηχο Γκιουμουλτζίνα) μπορεί να θεωρηθεί μια από τις πιο ιδιαίτερες πόλεις της Ελλάδας, χάρη στο πολυπολιτισμικό... κοκτέιλ που σε κερνάει απλόχερα. Οχυρωμένος σταθμός της Εγνατίας οδού, επί βυζαντινής αυτοκρατορίας, γνώρισε άνθηση λόγω της θέσης της, γεγονός που αποδεικνύεται κι από το τεράστιο τείχος που την περίκλειε, τμήμα του οποίου μπορείς να δεις ακόμα και σήμερα στις δυτικές παρυφές της. Κατακτήθηκε τον 14ο αι. από τον Οθωμανό Γαζή Αχμέτ Εβρενό και φιλοξενούσε μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μια ακμάζουσα εβραϊκή και αρμενική κοινότητα. Σήμερα, η εικόνα της είναι εντελώς διαφορετική. Μια σύγχρονη πόλη, χαρακτηρίζεται από τη σφραγίδα της φοιτητικής νεολαίας που ξεπερνά τις 16.000, δίνοντάς της παλμό και ζωντάνια και ταυτόχρονα μια μεγάλη μερίδα μουσουλμάνων, που με το δικό τους τρόπο τής δίνουν χρώμα και άρωμα Ανατολής...
Η ώρα ήταν ήδη 11:30 και το πάρκιγκ είχε αρχίσει να γίνεται δύσκολη υπόθεση. Πλέον, η στάθμευση πραγματοποιείται και εδώ με παρκόμετρα, για να αποσυμφορηθεί κάπως το κέντρο , ειδικά τις ώρες αιχμής, μιας κι όλες οι υπηρεσίες αλλά και τα μαγαζιά βρίσκονται σε πολύ μικρή ακτίνα απόστασης μεταξύ τους. Εξάλλου για να ξεδιπλωθούν στα μάτια σου οι ομορφιές της Κομοτηνής, πρέπει να την περπατήσεις και να τη νιώσεις, να τη μυρίσεις και να τη γευτείς. Πριν προλάβω να προσανατολιστώ, με υποδέχτηκε ένα εντυπωσιακό, θεόρατο, ατσάλινο Ξίφος πάνω σε μια λευκή, μαρμάρινη στήλη 14 μ., η οποία βρίσκεται στη δυτική πλευρά του άλσους της Αγ. Παρασκευής (το οποίο πρόσφατα αναπλάστηκε και αποτελεί πράσινη όαση σε απόσταση αναπνοής από την πλατεία). Το Σπαθί είναι μάλιστα γυρισμένο κατακόρυφα -προβάλλοντας συμβολικά ετοιμοπόλεμο... Πολλά έχουν ειπωθεί γι' αυτό το μνημείο, που άλλοι το ονομάζουν Ηρώον κι άλλοι απλώς Σπαθί. Όποιον συνειρμό κι αν δημιουργήσεις στο μυαλό σου, καλό θα ήταν να γνωρίζεις ότι ανεγέρθη στις 24 Μαρτίου του 1970, εν μέσω Δικτατορίας, για τους ήρωες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Πολλοί μπορεί να το θεωρούν μιλιταριστικό σύμβολο, παρ' όλα αυτά δεν χάνει τίποτα από τη μυστηριώδη και μινιμαλιστική αισθητική του. Συνέχισα προς την Πλατεία Ειρήνης, το Α και το Ω της πόλης, αφού συγκεντρώνει ξενοδοχεία, εστιατόρια (υπάρχουν πολλές καλές επιλογές) και κατάμεστα cafes με φοιτητές που μόλις είχαν ξυπνήσει και βγει στη λιακάδα για τον πρώτο freddo. «Όλα κυλάνε πιο αργά εδώ», αναλογίζομαι, και αποφασίζω να αφήσω πίσω μου για λίγες μέρες τους φρενήρεις ρυθμούς της πρωτεύουσας και να εναρμονιστώ με το θρακιώτικο τρόπο ζωής, για να απολαύσω το ταξίδι μου. Όπερ και εγένετο...
Μου κάνει εντύπωση πώς το συνονθύλευμα γλωσσών, ρούχων, πολιτισμών δημιουργεί ένα τόσο αντιφατικό, μα ταυτόχρονα τόσο ατμοσφαιρικό σκηνικό. Δίπλα μου μια μουσουλμάνα, με τη χαρακτηριστική εμπριμέ μαντίλα, έσερνε το καροτσάκι με το παιδί της, ενώ ταυτόχρονα την προσπερνούσαν ντόπιοι με κοστούμια που πήγαιναν στις δουλειές τους. Φοιτήτριες είχαν βγει για ψώνια με τα iPods ανά χείρας κι ένας σαλεπιτζής στον τσίγκινο πάγκο του διαφήμιζε το προϊόν του. Κατευθύνομαι προς την εμπορική οδό Βενιζέλου με τα επώνυμα μαγαζιά. Μικρός πλακόστρωτος δρόμος που σφύζει από ζωή -υπόψιν ότι εδώ τα μαγαζιά Τρίτη και Πέμπτη απόγευμα παραμένουν κλειστά. Αφού πήρα γεύση από το σύγχρονο κέντρο, αποφάσισα να «χαθώ» στην Παλιά Πόλη. Η Κομοτηνή δεν έχει καλή ρυμοτομία κι έτσι αναγκάστηκα να ρωτήσω, προκειμένου να προσανατολιστώ. Όλοι ήταν πρόθυμοι να με βοηθήσουν, μάλιστα ο μικρός Χασάν προσφέρθηκε να με ξεναγήσει κιόλας στα Τενεκετζίδικα -όπως τα λένε οι ντόπιοι. Προτίμησα, όμως, τη χαρά της ανακάλυψης και διάλεξα μοναχική πορεία...
ΒΟΥΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Περνώντας την οδό Ορφέως -βασική λεωφόρο παράλληλη της Πλατείας Ειρήνης-, οδηγείσαι στην είσοδο της παλιάς Αγοράς. Μια μικρή στάση στου Νεντίμ για ένα σουτζούκ λουκούμ, κομμένο με το ψαλίδι, κρίνεται απαραίτητη. Ρωτώντας κάτι παππούδες στον διπλανό καφενέ, που απολάμβαναν καφέ στη χόβολη, έμαθα πως μέχρι πριν λίγα χρόνια την Ορφέως διέσχιζε ποτάμι, που όταν πλημμύριζε, σε ανάγκαζε να κυκλοφορείς με... γαλότσες στα μαγαζάκια. Η ατμόσφαιρα εδώ είναι εντελώς διαφορετική, σαν σκηνή από παλιό κινηματογράφο. Η ευωδία του φρεσκοαλεσμένου καφέ από το καφεκοπτείο Κέκερη αιχμαλωτίζει τα ρουθούνια μου και μπαίνω στο μαγαζάκι του, που από το 1935 ξεχειλίζει από παραδοσιακά βότανα και αφεψήματα. Εξακολουθώ την περιπλάνηση στις οδούς Ερμού, Σερρών, Κιλκίς και Ιωαννίνων. Στην Ηπείρου μού έρχεται μυρωδιά από κολόνια Μυρτώ. Στο κουρείο του Ισμαήλ Χασάν το κούρεμα και το ξύρισμα γίνεται ακόμα με τον παραδοσιακό τρόπο. Σε λίγο φτάνω στην Πλ. Ηφαίστου. Είναι η έδρα της μουσουλμανικής Μουφτείας Ροδόπης, όπου δεσπόζει το Γενί Τζαμί (Νέο Τζαμί) κι ο Πύργος του Ρολογιού από το 1884. Εδώ ο ήχος της καμπάνας «συναντιέται» με το κάλεσμα του ιμάμη για προσευχή κι εσύ δεν έχεις παρά να το ακούσεις ευλαβικά. Αυτή είναι η Κομοτηνή, ένα πολύχρωμο μωσαϊκό, στο οποίο οι άνθρωποι συνυπάρχουν, μοιράζονται, δημιουργούν, ονειρεύονται...
Η βόλτα μου δεν σταματά και κατευθύνομαι δεξιά προς την οδό Κανάρη με τις πέργκολες, όπου την άνοιξη σκεπάζονται από καταπράσινα αναρριχώμενα. Την προσοχή μου τραβάει ένα χρωματοπωλείο, ηλικίας πάνω από 100 ετών. Ο ιδιοκτήτης, Βούλγαρος τρίτης γενιάς, μου λέει με χαμόγελο και μπλε μάτια που με διαπερνούν: «αν έχεις καλό στην ψυχή σου, όλα είναι όμορφα» κι αυτό προφανώς είναι το όπλο του στις δυσκολίες. Παραδίπλα, τα στραγαλάδικα είναι γεμάτα άσπρα, αφράτα, καραμελωμένα και πιπεράτα στραγάλια. Ο κόσμος ψωνίζει με τη σέσουλα, αφού κάνει πρώτα σκληρά παζάρια, ενώ εγώ παίρνω διακριτικά 5-6 από το τσουβάλι και χωρίς ενοχές γεύομαι το τοπικό σνακ. Επιλέγω να βγω προσωρινά από τη... χρονομηχανή και να επιστρέψω στο νέο τμήμα της πόλης, αν και οπωσδήποτε θα γυρίσω, για να προμηθευτώ όλα τα απαραίτητα γευστικά και μυρωδάτα σουβενίρ.
ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ
Η πόλη δεν σου ξεδιπλώνει αμέσως τα μυστικά της κι αυτό την κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσα. Περπατώντας πλέον προς τη Βενιζέλου, στρίβοντας στην οδό Νικαίας, βλέπω το παραδοσιακό καφενείο Εν Βενιζέλω. Εκεί σερβίρουν καφεδάκι με μαλεμπί (γλυκό με κρέμα από άμυλο, που λέγεται νισεστές). Δεν προλαβαίνω να σταματήσω, για να δοκιμάσω, ωστόσο, απαθανατίζω τη στιγμή στο μυαλό μου και βάζω πλώρη προς την οδό Φιλικής Εταιρίας στο Εσκί Τζαμί (Παλιό Τζαμί), με τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική και τις σκαλωσιές που θα εξασφαλίσουν την αναστήλωσή του. Στα δυτικά, το Ιμαρέτ σε ένα πανέμορφο κτήριο που λειτουργούσε σαν πτωχοκομείο ως το 1913. Με στενοχωρεί η εικόνα εγκατάλειψης των λίγων, αλλά ξεχωριστών, νεοκλασικών της Κομοτηνής. Για παράδειγμα, στο αρχοντικό του Νέστορα Τσανακλή στην οδό Δημοκρίτου 17 και στη Λέσχη Κομοτηναίων στο κίτρινο νεοκλασικό, στη συμβολή των οδών Δημοκρίτου και Σοφούλη. Λίγο πιο κάτω, στην οδό Μουσιόπουλου, βρίσκεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη κι η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής. Όλα τα παραπάνω συνιστούν μια γειτονιά με ατμόσφαιρα γεμάτη με την αίγλη του προηγούμενου αιώνα, που περιμένει με ανυπομονησία να την αξιοποιήσουν οι αρχές για να αναδείξει στο έπακρο την ομορφιά της...
ΚΙ Η ΝΥΧΤΑ ΠΕΦΤΕΙ...
Μιας κι είχε αρχίσει να νυχτώνει, αποφασίζω να γυρίσω στον... δικό μας αιώνα και να εντρυφήσω στη φημισμένη νυχτερινή διασκέδαση της Κομοτηνής. Βλέποντας τις κοριτσοπαρέες ντυμένες στην τρίχα και τις ανδροπαρέες να ετοιμάζονται για το πρώτο ποτό της Παρασκευής, νοστάλγησα τα φοιτητικά μου χρόνια. Φυσικά μπορεί όλα να περιστρέφονται γύρω από την πλατεία και τα γύρω στενά όμως η πόλη προσφέρει επιλογές για όλα τα γούστα· από μικρά μπαράκια για ήσυχες συναντήσεις μέχρι μεγάλα nightclubs, στα οποία δεν πέφτει καρφίτσα, και μπουζούκια με γνωστά ονόματα που σε καλούν για λουλουδοπόλεμο μέχρι τελικής πτώσης και το καλύτερο, σε φοιτητικές τιμές. Όλα ξεκινούν μετά τη 01:00 εδώ, οπότε η νύχτα αναμένεται μεγάλη. Φρόντισε μόνο να θυμάσαι το δρόμο προς το ξενοδοχείο σου το επόμενο πρωί...
ΣΑΒΒΑΤΙΑΤΙΚΟ ΠΑΖΑΡΙ
Αν τύχει και βρεθείς Σάββατο στην Κομοτηνή, κατευθύνσου προς το Κολυμβητήριο, στη Λεωφόρο Δημοκρατίας όπου λαμβάνει χώρα το σαββατιάτικο παζάρι. Εκεί δέχτηκα έναν πραγματικό καταιγισμό εικόνων. Πάγκοι με όλα τα αγαθά της γης, τοποθετημένοι σε ένα πολυπολιτισμικό σκηνικό. Γύρω μου ακούγονται ελληνικά, τούρκικα, βουλγαρικά κι η γλώσσα των Ρομά. Τσιγγάνες με φαρδιές φούστες με κυνηγούν να μου πουν τη μοίρα, Τουρκάλες ντρέπονται όταν διασταυρώνονται τα βλέμματά μας και χαμηλώνουν τη μαντίλα με εσωστρέφεια, μανάβηδες διαλαλούν το εμπόρευμα και τα κλικ του φωτογράφου Σπύρου δεν σταματάνε. Όλοι μας περικυκλώνουν, νομίζοντας ότι είμαστε από την τηλεόραση, για να μας πουν τα προβλήματά τους: «Eίμαστε ξεχασμένοι, βγάλε μας να μιλήσουμε σε κάποιον»· τι να τους πω... Μια ηλικιωμένη κυρία με συγκλονιστικά μάτια βάζει μοσχομυριστό κύμινο στο σακουλάκι και μου το προσφέρει: «πάρε ενθύμιο από το παζάρι», μου λέει και δεν δέχεται χρήματα. Η περηφάνια και η ευγένειά της με σκλαβώνει. Πρέπει να τελειώσω το σύντομο, φολκλόρ ταξίδι μου και παίρνω το δρόμο της επιστροφής...
ΥΠΟΣΧΕΣΗ
Το οδοιπορικό μου στη Θράκη θα συνεχιζόταν στη γειτονική Ξάνθη κι αν και ανυπομονούσα να δω κι άλλη μια όμορφη γωνιά της χώρας, η Κομοτηνή με είχε κερδίσει παντοτινά· με την ανεπιτήδευτη αθωότητά της, με την ευγένεια των κατοίκων και τα υπέροχα συναισθήματα που σου δημιουργεί ένας τόπος που έχει 2 φωνές κι όμως μία μόνο ψυχή...
ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ
Αεροπορικώς μέχρι την Αλεξανδρούπολη (διάρκεια πτήσης 40΄) με πτήση της Olympic Air (www.olympicair.com, τηλ. 801 801 01 01 για σταθερά και 210 3550500 για κινητά) και από εκεί με ιδιωτικό όχημα, τρένο η ΚΤΕΛ μέχρι την Κομοτηνή (65 χλμ.). Οδικώς απέχει 795 χλμ. από την Αθήνα και 282 χλμ. από τη Θεσ/νίκη. (Αεροδρόμιο Αλεξ/πολης: τηλ. 25510 89300, OΣΕ Κομοτηνής: τηλ. 25310 22650, ΚΤΕΛ Κομοτηνής: τηλ. 25310 22912)
ΔΙΑΜΟΝΗ
ARCADIA
Μόλις 3 χλμ. από το κέντρο της Κομοτηνής, απόλαυσε διαμονή 4* στα 59 δωμάτια και τις 26 σουίτες του. Πολυτελείς χώροι και οργανωμένο συνεδριακό κέντρο 4.500 τετραγωνικών στα plus. Τιμή: Από €78 το δίκλινο με πρωινό. (Πανεπιστημιούπολη Κομοτηνής, τηλ. 25310 89100, www.arcadiahotel.gr)
ΦΑΓΗΤΟ
ΣΤΑΘΜΟΣ
Στεγάζεται σε κτίσμα του 1900, δίπλα στο σταθμό του ΟΣΕ, ενώ διακρίνεται για το παραδοσιακό decor. Εδώ όλοι έρχονται για τα καλύτερα ψητά μαζί με την καπνιστή μελιτζανοσαλάτα και τις σπιτικές πατάτες. Tιμή: €10-15. Καθημερινά 12:00-00:00. (Π. Τσαλδάρη 49, τηλ. 25310 73088) Εδώ και 2 χρόνια λειτουργεί απέναντι από τον Σταθμό και το ομώνυμο snack-bar για καφέ, αλλά όχι μόνο. Kαθημερινά 06:00-00:00. (Snack-bar, τέρμα Π. Τσαλδάρη, τηλ. 25310 84805)
Aκολουθήστε μας στo Google News
