Σαν σήμερα, 8 Σεπτεμβρίου 1570: Η Άλωση της Λευκωσίας – Η φλόγα που έσβησε την Ενετική κυριαρχία στην Κύπρο

Σαν σήμερα, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1570, μια από τις πιο σκοτεινές και τραγικές σελίδες στην ιστορία της Κύπρου γράφτηκε. Οι Οθωμανικές δυνάμεις, υπό την ηγεσία του Μουσταφά Πασά, κυρίευσαν και λεηλάτησαν τη Λευκωσία, την πρωτεύουσα του νησιού. Η άλωση αυτή, που ακολούθησε μια σκληρή πολιορκία, σήμανε την επικράτηση των Τούρκων σχεδόν σε ολόκληρη την Κύπρο και έθεσε τέλος στην ενετική κυριαρχία, η οποία διήρκεσε για έναν αιώνα.

Η Κύπρος ως κόμβος της Μεσογείου

Τον 16ο αιώνα, η Κύπρος βρισκόταν υπό την κυριαρχία της Δημοκρατίας τηςΒενετίας, αποτελώντας ένα ζωτικής σημασίας στρατηγικό και εμπορικό κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η θέση του νησιού ήταν κομβική για το εμπόριο της Βενετίας με την Ανατολή, ιδίως για το εμπόριο μπαχαρικών. Ωστόσο, η ενετική κυριαρχία ήταν σκληρή και συχνά αυταρχική, με τους Βενετούς να επιβάλλουν βαριές φορολογίες και να περιφρονούν τον τοπικό ελληνικό πληθυσμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα κλίμα δυσαρέσκειας, το οποίο οι Οθωμανοί θα επιχειρούσαν να εκμεταλλευτούν.

Η Λευκωσία, ως πρωτεύουσα, ήταν η πιο καλά οχυρωμένη πόλη του νησιού. Οι Βενετοί είχαν κατασκευάσει ένα νέο σύστημα οχυρώσεων, τα περίφημα «αστεροειδή» τείχη, τα οποία θεωρούνταν από τα πιο σύγχρονα της εποχής, με σκοπό να αποκρούσουν οποιαδήποτε επίθεση. Ωστόσο, η φρουρά της πόλης ήταν μικρή και ανεπαρκής για να αντιμετωπίσει έναν τεράστιο στρατό, ενώ ο ενετός τοποτηρητής, Νικολό Ντάντελο, παρά τις εκκλήσεις του, δεν έλαβε τις απαιτούμενες ενισχύσεις.

Η άφιξη του Οθωμανικού στόλου και η ασφυκτική πολιορκία

Η οθωμανική απειλή έγινε πραγματικότητα την άνοιξη του 1570, όταν ο σουλτάνος Σελίμ Β’ αποφάσισε την κατάληψη της Κύπρου. Ένας τεράστιος οθωμανικός στόλος, με επικεφαλής τον Λαλά Μουσταφά Πασά, αποβιβάστηκε στο νησί, φέρνοντας έναν στρατό που αριθμούσε περίπου 60.000 έως 100.000 στρατιώτες.

Η πολιορκία της Λευκωσίας ξεκίνησε στις 24 Ιουλίου 1570. Οι Οθωμανοί, με τον υπερσύγχρονο για την εποχή τους πυροβολικό, βομβάρδιζαν ανελέητα τα τείχη της πόλης. Παρά τις προσπάθειες των Βενετών να διατηρήσουν τα τείχη, η κατάσταση ήταν απελπιστική. Η υπεροχή των Οθωμανών σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικό ήταν συντριπτική, και η άμυνα της πόλης δυσκολευόταν να αντέξει.

Η άμυνα, η προδοσία και η τελική κατάρρευση

Η άμυνα της Λευκωσίας, παρόλο που ήταν καταδικασμένη, ήταν ηρωική. Οι Βενετοί στρατιώτες, μαζί με τους ντόπιους Κύπριους, πολέμησαν με θάρρος. Ο Ευγένιος Συγκλητικός, ένας Έλληνας τοπικός ηγέτης, αναφέρεται στις ιστορικές πηγές ως ένας από τους υπερασπιστές της πόλης, ο οποίος πάλεψε με πείσμα για την ελευθερία.

Η τελική επίθεση εξαπολύθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου. Οι Οθωμανοί, εκμεταλλευόμενοι ένα ρήγμα που είχαν δημιουργήσει στα τείχη, εισέβαλαν στην πόλη. Η πτώση της Λευκωσίας ήταν αιματηρή και άγρια. Ο τοποτηρητής Νικολό Ντάντελο συνελήφθη και εκτελέστηκε, και η πόλη παραδόθηκε στο έλεος των κατακτητών.

Η καταστροφή και η μακρά σκιά της Άλωσης

Η άλωση της Λευκωσίας συνοδεύτηκε από μια ανείπωτη τραγωδία. Οι Οθωμανοί, σε μια πράξη εκδίκησης, προχώρησαν σε μαζικές σφαγές και λεηλασίες. Υπολογίζεται ότι περίπου 20.000 κάτοικοι της πόλης σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Οι αιχμάλωτοι, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, οδηγήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η πτώση της Λευκωσίας ήταν η αρχή του τέλους για την ενετική κυριαρχία στην Κύπρο. Λίγους μήνες αργότερα, έπεσε και η Αμμόχωστος, το τελευταίο βενετικό οχυρό, και η Κύπρος πέρασε πλήρως υπό την οθωμανική κυριαρχία για τους επόμενους τρεις αιώνες.

Η 8η Σεπτεμβρίου 1570, λοιπόν, παραμένει μια ημέρα μνήμης για τον κυπριακό λαό. Η άλωση της Λευκωσίας ήταν ένα γεγονός που σημάδεψε την ιστορία του νησιού, υπενθυμίζοντας τις θυσίες των προγόνων του στον αγώνα για την ελευθερία και την αυτοδιάθεση.