Σαν σήμερα, 06 Οκτωβρίου 1955: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός

Στις 5 Οκτωβρίου 1955, η Ελλάδα βρισκόταν σε βαθιά πολιτική κρίση. Ο βαριά ασθενής πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος πέθανε, αφήνοντας κενό εξουσίας. Αν και ο αναπληρωτής του, Στέφανος Στεφανόπουλος, θεωρούνταν ο επικρατέστερος διάδοχος, ο βασιλιάς Παύλος, σε μια αιφνιδιαστική κίνηση, ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον τότε υπουργό Δημοσίων Έργων, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η επιλογή αυτή, που οδήγησε στην ορκωμοσία του Καραμανλή στις 6 Οκτωβρίου 1955, σηματοδότησε την αρχή της μακράς και καθοριστικής πολιτικής του πορείας.

Η πολιτική κρίση και ο ρόλος των ανακτόρων

Ο Οκτώβριος του 1955 βρήκε την Ελλάδα σε μια δύσκολη κατάσταση. Οι αποτυχίες στο Κυπριακό και τα Σεπτεμβριανά, το πογκρόμ κατά του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, είχαν κλονίσει την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης. Ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος, βαριά άρρωστος, αδυνατούσε να κυβερνήσει. Η πολιτική τάξη ήταν απορροφημένη σε εσωτερικές διαμάχες, αφήνοντας περιθώριο για την παρέμβαση των Ανακτόρων. Ο βασιλιάς Παύλος αναδείχθηκε σε ρυθμιστή των εξελίξεων, αναζητώντας μια λύση που θα σταθεροποιούσε τη χώρα και θα ενίσχυε τη δική του επιρροή.

Ο θάνατος του Παπάγου στις 4 Οκτωβρίου άλλαξε τα δεδομένα. Παρά το γεγονός ότι ο αναπληρωτής του, Στέφανος Στεφανόπουλος, ήταν ο αναμενόμενος διάδοχος, ο βασιλιάς αιφνιδίασε τους πάντες. Στις 5 Οκτωβρίου κάλεσε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, έναν σχετικά νέο πολιτικό, και του ανέθεσε την εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση.

Η επιλογή Καραμανλή και ο σκεπτικισμός

Η επιλογή του Καραμανλή ήταν τολμηρή. Δεν ανήκε στον κύκλο των κορυφαίων διεκδικητών, αλλά είχε αποκτήσει φήμη για την αποτελεσματικότητα και τη διορατικότητά του ως υπουργός Δημοσίων Έργων. Η σχετική του αποστασιοποίηση από τις φθαρμένες κομματικές ισορροπίες του Ελληνικού Συναγερμού, του κόμματος που είχε ιδρύσει ο Παπάγος, τον καθιστούσε ιδανικό για να εμφανιστεί ως μια ανανεωτική δύναμη. Ο βασιλιάς, επιδιώκοντας να ελέγξει ο ίδιος τη μετάβαση, επέλεξε μια «τρίτη λύση» που θα του άφηνε μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων.

Η απόφαση αυτή προκάλεσε αρχικό σκεπτικισμό, αλλά το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στη Βουλή υπερέβη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Η «Καθημερινή» της 6ης Οκτωβρίου έγραφε: «Δι’ αποφασιστικής πρωτοβουλίας του, εκδηλωθείσης την εσπέραν χθες, ο Βασιλεύς έδωσε λύσιν εις την δημιουργηθείσαν μετά τον θάνατον του Στρατάρχου Παπάγου, χαώδη πολιτικήν κατάστασιν».

Ψήφος εμπιστοσύνης και η νέα εποχή

Στις 6 Οκτωβρίου, ο Καραμανλής ορκίστηκε πρωθυπουργός. Η κυβέρνησή του έλαβε την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής με ισχυρή πλειοψηφία, ξεπερνώντας τη δύναμη του Ελληνικού Συναγερμού. «Το αποτέλεσμα της χθεσινής ψηφοφορίας εις την Βουλήν… υπερέβη και τας πλέον αισοδόξους προβλέψεις», ανέφερε η «Καθημερινή», σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση υποστηρίχθηκε από 200 βουλευτές, επί συνόλου 298.

Η ορκωμοσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή σηματοδότησε την αρχή μιας μακράς και καθοριστικής περιόδου για την Ελλάδα. Μέσα σε αυτό το κλίμα πολιτικής σταθερότητας, ο νέος πρωθυπουργός έμελλε να καθορίσει την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες, θέτοντας τις βάσεις για την πολιτική, οικονομική και κοινωνική αναμόρφωσή της.