2 Οκτωβρίου 1990: Η καταδίκη ενός πολιτικού γίγαντα του ΠΑΣΟΚ – Η προφυλάκιση του Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα για το σκάνδαλο Κοσκωτά

Σαν σήμερα, πριν από 35 χρόνια, η πολιτική ιστορία της Ελλάδας έγραψε ένα από τα πιο μελανά κεφάλαιά της, καθώς ένας από τους ισχυρότερους άνδρες της εποχής, ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός του ΠΑΣΟΚ, Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας, οδηγήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού. Η ημέρα αυτή, 2 Οκτωβρίου 1990, σηματοδότησε την αρχή του τέλους για ένα δικαστικό δράμα που συγκλόνισε το πανελλήνιο και έφερε στην επιφάνεια τις σκοτεινές διασυνδέσεις πολιτικής και οικονομίας. Η προφυλάκισή του, κατηγορούμενου για το τεράστιο σκάνδαλο Κοσκωτά, αποτέλεσε το αποκορύφωμα μιας πολιτικής και δικαστικής διαμάχης που κράτησε για χρόνια και άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για την ελληνική πολιτική σκηνή.

Το σκάνδαλο Κοσκωτά ήταν ένας οικονομικός και πολιτικός σεισμός, του οποίου οι δονήσεις κλόνισαν συθέμελα το καθεστώς του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Γεώργιος Κοσκωτάς, ένας μέχρι πρότινος άγνωστος τραπεζίτης, μέσα σε λίγα χρόνια είχε καταφέρει να γίνει ιδιοκτήτης της Τράπεζας Κρήτης, μεγάλου εκδοτικού ομίλου και να αναδειχθεί σε πρόσωπο-κλειδί της πολιτικής και οικονομικής ζωής της χώρας. Η ξαφνική του άνοδος, η χλιδάτη ζωή του και οι φήμες για τις σχέσεις του με υψηλά ιστάμενους του ΠΑΣΟΚ κίνησαν το ενδιαφέρον, αλλά η αποκάλυψη της τεράστιας υπεξαίρεσης χρημάτων από την Τράπεζα Κρήτης έφερε τα πάνω-κάτω.

Το πολιτικό υπόβαθρο: Από την άνοδο στη δικαιοσύνη

Ο Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα στελέχη της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Ως στενός φίλος και προσωπική επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου, διετέλεσε σε καίρια υπουργικά πόστα, όπως αυτά της Δικαιοσύνης, των Εσωτερικών και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Η πολιτική του επιρροή ήταν τεράστια και η παρουσία του στα κορυφαία κλιμάκια της εξουσίας τον κατέστησε, στα μάτια πολλών, τον «ισχυρό άνδρα» του ΠΑΣΟΚ.

Ωστόσο, η στενή σχέση του με τον Γεώργιο Κοσκωτά τον έθεσε στο επίκεντρο της πολιτικής θύελλας που ξέσπασε το 1988. Ο Κοσκωτάς, αφού αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο, διέφυγε στις ΗΠΑ. Εκεί, άρχισε να κάνει αποκαλύψεις για τη διαφθορά της ελληνικής κυβέρνησης και, κυρίως, για τις οικονομικές δοσοληψίες του με τον Κουτσόγιωργα. Η πιο βαριά κατηγορία εναντίον του Κουτσόγιωργα ήταν η υπόθεση των 2 εκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με την κατηγορία, ο Κοσκωτάς κατέθεσε αυτό το ποσό σε λογαριασμό του Κουτσόγιωργα στην Ελβετία, ως αντάλλαγμα για τη ρύθμιση του «τραπεζικού απορρήτου» που θα τον προστάτευε από τον έλεγχο των αρχών.

Η δικαστική διαδικασία και η σημασία της ημέρας

Το σκάνδαλο Κοσκωτά οδήγησε σε μια πρωτοφανή πολιτική κρίση. Μετά τις εκλογές του Ιουνίου 1989, σχηματίστηκε η λεγόμενη «κυβέρνηση Τζαννετάκη», μια συνεργασία Νέας Δημοκρατίας και Συνασπισμού, η οποία είχε ως κύριο στόχο την κάθαρση. Με απόφαση της Βουλής, παραπέμφθηκαν στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας, ο Δημήτρης Τσοβόλας και ο Γιώργος Πέτσος.

Στις 2 Οκτωβρίου 1990, το Ειδικό Δικαστήριο, μετά από πολύμηνη και πολυτάραχη διαδικασία, διέταξε την προφυλάκιση του Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα. Η απόφαση αυτή έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Ένας πρώην υπουργός, ένας ισχυρός παράγοντας της εξουσίας, οδηγούνταν στη φυλακή με τις βαρύτατες κατηγορίες της δωροδοκίας και της ηθικής αυτουργίας σε υπεξαίρεση. Η προφυλάκιση αυτή δεν ήταν απλώς μια δικαστική απόφαση· ήταν ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα προς την κοινωνία ότι κανένας δεν ήταν υπεράνω του νόμου.

Η δίκη του Ειδικού Δικαστηρίου εξελισσόταν με τεράστιο ενδιαφέρον και συνεχή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης. Οι καταθέσεις, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των δικηγόρων και των κατηγορουμένων, και οι πολιτικές προεκτάσεις της υπόθεσης κρατούσαν σε αγωνία το πανελλήνιο.

Το τραγικό τέλος: Μια δίκη που δεν ολοκληρώθηκε

Το δικαστικό δράμα του Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα έλαβε ένα τραγικό και απροσδόκητο τέλος. Ενώ η δίκη βρισκόταν σε εξέλιξη, στις 11 Απριλίου 1991, ο Κουτσόγιωργας κατέρρευσε μέσα στο κελί του στις φυλακές Κορυδαλλού. Μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί ένα σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο. Παρά τις προσπάθειες των γιατρών, πέθανε δύο ημέρες αργότερα. Ο θάνατός του προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και θεωρήθηκε από τους υποστηρικτές του ως αποτέλεσμα της άδικης και άτεγκτης δίωξης που είχε υποστεί.

Με τον θάνατό του, η δίκη του Κουτσόγιωργα για το σκάνδαλο Κοσκωτά έλαβε τέλος, καθώς η κατηγορία εναντίον του έπαψε να υφίσταται. Το δικαστήριο συνέχισε τη διαδικασία για τους υπόλοιπους κατηγορούμενους, ωστόσο η απώλεια του βασικού κατηγορούμενου και μιας από τις κεντρικές φιγούρες της υπόθεσης, άφησε το δικαστικό αυτό σίριαλ ημιτελές και γεμάτο ερωτήματα.

Η προφυλάκιση του Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα, σαν σήμερα πριν από 35 χρόνια, παραμένει μια συμβολική ημερομηνία. Αποτυπώνει μια εποχή πολιτικής και ηθικής κρίσης, υπενθυμίζοντας πως ακόμα και οι πιο ισχυρές πολιτικές φιγούρες μπορούν να βρεθούν αντιμέτωπες με τις συνέπειες των πράξεών τους, αλλά και το πόσο εύθραυστη είναι η ανθρώπινη μοίρα μπροστά στις πιέσεις της εξουσίας και της δικαιοσύνης.