Άνδρες προσοχή: Για αυτό κινδυνεύετε περισσότερο από καρκίνο του δέρματος

Ο καρκίνος του δέρματος είναι μια συνηθισμένη μορφή της ασθένειας, που χτυπά πάντοτε με τον πλέον ύπουλο τρόπο και, μάλιστα, οι άνδρες πρέπει να νιώθουν μια μεγαλύτερη απειλή.

Τα τελευταία 10 χρόνια παρατηρείται αύξηση έως και κατά 50% στα περιστατικά καρκίνου του δέρματος -το γνωστό μελάνωμα- στους άνδρες. Και παρόλο που τα ποσοστά έχουν αυξηθεί και για τις γυναίκες κατά 30% την ίδια χρονική περίοδο, ο καρκίνος του δέρματος θεωρείται πλέον συχνότερος στους άνδρες, με τους παράγοντες που φέρνουν καρκίνο του πνεύμονα να εντυπωσιάζουν.

VIRAL ΕΙΔΗΣΗ

Survivor 2024 spoiler: Ποια Νέα Υόρκη; Αυτό είναι το απίθανο έπαθλο που θα δώσει ο Ατζούν τις επόμενες μέρες!

Επιπλέον, οι άνδρες είναι πιθανό να διαγνωσθούν σε πιο προχωρημένο στάδιο από τις γυναίκες, με τα περισσότερα περιστατικά να εντοπίζονται στον κορμό του σώματός τους -ενδεχομένως επειδή αρκετοί συνηθίζουν να κυκλοφορούν χωρίς μπλούζα τους καλοκαιρινούς μήνες. Έτσι πολλές φορές είναι πιο δύσκολο να εντοπίσουν ασυνήθιστες αλλαγές, ιδιαίτερα όταν αυτές παρουσιάζονται στην πλάτη και δυστυχώς αυτό οδηγεί και σε αύξηση κατά 8% στα ποσοστά θανάτου.

Τα νέα αυτά στοιχεία προκύπτουν από μελέτη του Κέντρου Αντικαρκινικής Έρευνας της Βρετανίας, η οποία διαπίστωσε μια πιθανή νέα σύνδεση ανάμεσα στα υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα και τον αυξημένο κίνδυνο μελανώματος στους άνδρες.

Πώς θα προστατευθείτε

Καθώς το καλοκαίρι έχει μπει πλέον για τα καλά και όλοι αρχίζουν να οργανώνουν τις διακοπές τους, οι επιστήμονες αναδεικνύουν αυτά τα στοιχεία προκειμένου να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να προστατεύουν το δέρμα τους από τον ήλιο, ειδικά στις περιπτώσεις που τα ηλιακά εγκαύματα αποτελούν συχνό φαινόμενο κάθε χρόνο. Σημειώνουν, μάλιστα, ότι η προστασία από τον ήλιο δεν αφορά μόνο τον χρόνο που περνάμε στην παραλία, αλλά κάθε στιγμή της ημέρας, όπου και αν είμαστε.

Παρόλο που τα ποσοστά παρουσιάζουν αύξηση, σχεδόν τα 9 στα 10 περιστατικά καρκίνου του δέρματος μπορούν να αποφευχθούν. Και μπορεί το μαύρισμα να θεωρείται από πολλούς σημάδι καλής υγείας, η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν υπάρχει υγιές μαύρισμα, είτε πρόκειται για φυσικό μαύρισμα από τον ήλιο είτε για τεχνητό (σολάριουμ). «Το μαύρισμα είναι ο τρόπος που έχει το δέρμα για να προστατευθεί από τις επιβλαβείς ακτίνες», τονίζουν οι ειδικοί.

Πώς μπορούμε, λοιπόν, να προστατεύσουμε το δέρμα μας;

• Μένοντας σε σκιερά μέρη, ειδικά κατά τη διάρκεια των ωρών που ο ήλιος είναι πολύ δυνατός (11 το πρωί μέχρι 4 το μεσημέρι).
• Καλύπτοντας το σώμα μας με ρούχα, φορώντας καπέλο και γυαλιά ηλίου με προστασία UV.
• Χρησιμοποιώντας αντιηλιακό με τουλάχιστον 15 δείκτη προστασίας. Εφαρμόστε ικανές ποσότητες, ανανεώνετε τακτικά και συνδυάστε το με σκιά και ρουχισμό.

Και παρόλο που κάποιοι άνθρωποι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο καθένας μπορεί να πάθει ηλιακό έγκαυμα ή να αναπτύξει καρκίνο του δέρματος. «Οι άνθρωποι με φυσικό σκούρο χρώμα δέρματος καίγονται λιγότερο εύκολα και έχουν χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, αλλά όταν ο ήλιος είναι δυνατός όλοι θα πρέπει να λαμβάνουμε τις προφυλάξεις μας», καταλήγουν οι επιστήμονες.

Ο υγιεινός τρόπος ζωής σώζει

Ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής ευθύνεται για την ανάπτυξη ορισμένων καρκίνων. Ο καρκίνος είναι κυρίως αποτέλεσμα της έκθεσης του ατόμου σε καρκινογόνους παράγοντες. Οι συχνότεροι παράγοντες κινδύνου παγκοσμίως σήμερα είναι η χρήση καπνού -υπεύθυνη συνολικά για το 20% των θανάτων από καρκίνο, ενώ για τις χώρες με υψηλό εισόδημα το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 30%. Ακολουθούν η κατανάλωση αλκοόλ και η υποκατανάλωση φρούτων και λαχανικών με περίπου 5% επί του συνόλου των θανάτων από καρκίνο.

Τι μπορείτε να αλλάξετε στις ατομικές σας συνήθειες, προκειμένου να προστατευτείτε από τον καρκίνο. Ποιες ανθυγιεινές συνήθειες είναι προτιμότερο να αφήσετε πίσω σας;

Κατανάλωση αλκοόλ

H υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση πολλών τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του ήπατος, του οισοφάγου, του φάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας, του λάρυγγα και του εντέρου. Ο συνδυασμός καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (συνεργική δράση).

Το 22% των στοματικών καρκίνων και του φάρυγγα στους άνδρες αποδίδονται στο αλκοόλ, ενώ το ποσοστό πέφτει στο 9% για τις γυναίκες. Παρόμοια διαφορά εντοπίζεται και στους καρκίνους του οισοφάγου και του ήπατος. Ερευνες αναδεικνύουν τη μακροχρόνια βλάβη που προκαλείται στο νευρικό σύστημα, στο ήπαρ και σε άλλα όργανα έπειτα από χρόνια κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών.

Ενώ για τους περισσότερους τύπους καρκίνου ο κίνδυνος εμφάνισης ενισχύεται με την αύξηση της ποσότητας που καταναλώνει κάποιος, στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και ένα ποτήρι αλκοόλ την ημέρα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης κατά 10%. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες, μεταξύ των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, με μεσαία κατανάλωση οινοπνεύματος, ωστόσο παρουσιάζει αύξηση ύψους 8% μεταξύ του 1970 και 2003. Αξίζει να σημειωθεί ότι χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία έχουν σημειώσει αξιόλογη μείωση ύψους 35% και 50% αντίστοιχα για το ίδιο διάστημα.

Κακή διατροφή

Οι ενδείξεις για τη σχέση της διατροφής και της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου δεν είναι τόσο ισχυρές όσο οι ενδείξεις για τη σχέση μεταξύ καρκίνου και καπνίσματος ή αλκοόλ ή έκθεσης σε χημικές ουσίες. Παρ’ όλα αυτά, θεωρείται ότι οι διατροφικές συνήθειες μπορεί να σχετίζονται με το 30% των καρκίνων στις αναπτυγμένες χώρες και πιθανώς με το 20% των καρκίνων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για τον λόγο αυτόν, σοβαρή σημασία θα πρέπει να δοθεί στην υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, με στόχο την πρόληψη της νόσου.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος και τροφής πλούσιας σε λίπος συνδέεται με τον καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου. Διεθνείς μελέτες δείχνουν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ λίπους και πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου. Αντιθέτως, η υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, φαίνεται πως έχει προστατευτική δράση. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης δεδομένων του ΠΟΥ παρουσιάζει το δεύτερο -μετά την Ισπανία- ποσοστό αύξησης (16,9%) στη μέση ημερήσια κατανάλωση θερμίδων ανά άτομο για το διάστημα 1970 και 2003, ενώ έχει την 3η υψηλότερη κατανάλωση θερμίδων ανά άτομο (3.666 kcal), μετά την Πορτογαλία (3.746 kcal) και την Ιταλία (3.675 kcal).

Παχυσαρκία και απουσία σωματικής άσκησης

Η έλλειψη σωματικής άσκησης και η παχυσαρκία αποτελούν παράγοντες, οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Η αύξηση της μάζας του σώματος σε συνδυασμό με την έλλειψη άσκησης ευθύνονται για το 19% των θανάτων από καρκίνο του μαστού και για το 26% των θανάτων από καρκίνο του εντέρου. Στην Ευρώπη, περίπου ο μισός πληθυσμός ενηλίκων θεωρείται υπέρβαρος, ενώ στα αστικά κέντρα ανάλογος είναι ο αριθμός των ατόμων που δεν αθλούνται.

Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και καρκίνων του ενδομητρίου, εντέρου, στομάχου και οισοφάγου. Οι βασικές αιτίες της παχυσαρκίας είναι κοινωνικές, προερχόμενες από περιβάλλοντα που προωθούν την καθιστική ζωή και την υπερκατανάλωση τροφών που περιέχουν υψηλές θερμίδες. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η παχυσαρκία ευθύνεται για το 40% των περιπτώσεων του καρκίνου της μήτρας. Επιπλέον, σε συνδυασμό με την έλλειψη άσκησης ευθύνεται για 159.000 θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου κάθε χρόνο και για 88.000 θανάτους από καρκίνο του μαστού.

Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η φυσική άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή είναι προστατευτικοί παράγοντες στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του εντέρου και του καρκίνου του μαστού. Το περιττό σωματικό βάρος και η έλλειψη άσκησης ευθύνονται για το 1/5 με 1/3 περίπου των καρκίνων του μαστού, του εντέρου, του ενδομητρίου, του στομάχου και του οισοφάγου. Διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα, κατά τα τελευταία χρόνια (1980-2003), παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, τα οποία είναι σχεδόν διπλάσια από εκείνα των άλλων χωρών της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των ανδρών άνω των 15 ετών που είναι παχύσαρκοι φτάνει το 46%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες είναι 38%.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντικότερο γνωστό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο. Η εξάρτηση από τον καπνό κατατάσσεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στην κατηγορία «ICD-10», σαν μια χρόνια κατάσταση στον τομέα των ψυχικών διαταραχών. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, υπολογίζεται ότι το 25% όλων των περιπτώσεων καρκίνου στην Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να αποδοθεί στο κάπνισμα, καθώς και το 80% με 90% των θανάτων από καρκίνο των πνευμόνων.

Εχει υπολογιστεί ότι ο συνολικός αριθμός των θανάτων από τη χρήση καπνού, το 2005, ανήλθε σε 5,4 εκατομμύρια ανθρώπους. Αν ο αριθμός αυτός συνεχίσει να αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό, θα οδηγηθούμε σε 8,3 εκατομμύρια θανάτους το 2030.

Η χρήση καπνού συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση πολλών τύπων καρκίνου, όπως του πνεύμονα, της στοματικής κοιλότητας, του λάρυγγα, του οισοφάγου και της ουροδόχου κύστης. Η ανάπτυξη του καρκίνου σε συγκεκριμένα όργανα εξαρτάται από τα σημεία που έρχονται σε επαφή τα χημικά συστατικά του καπνού. Ο αυξανόμενος κίνδυνος που παρουσιάζουν τα υπόλοιπα όργανα προέρχεται πιθανότατα από τις καρκινογόνες ουσίες που απορροφώνται στο αίμα μέσω των πνευμόνων και μεταφέρονται στο κάθε όργανο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κάπνισμα πούρου και πίπας είναι το ίδιο επιβαρυντικά για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, όπως το κάπνισμα τσιγάρου.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΠΟΥ, η Ελλάδα παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών όχι μόνο ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και ανάμεσα στις χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ. Πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες εκτιμούν ότι το ποσοστό των ενηλίκων που καπνίζουν καθημερινά φτάνει το 40%, το οποίο αυξάνεται στο 50% στους έφηβους, ενώ τα διαθέσιμα αντικαπνιστικά μέτρα, που περιστασιακά έχουν επιβληθεί έως σήμερα, φαίνεται πως έχουν αποτύχει.