Πόνος στο αυτί: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Ο πόνος στο αυτί (ωταλγία) αποτελεί ένα ενοχλητικό -κάποιες φορές βασανιστικό- σύμπτωμα, που μπορεί να ταλαιπωρήσει τόσο τα παιδιά (συχνότερα) όσο και τους ενηλίκους.

Αίτια:

Τα αίτια της ωταλγίας μπορούν να εντοπίζονται είτε στο αυτί είτε σε άλλες ανατομικές περιοχές.

VIRAL ΕΙΔΗΣΗ

Survivor spoiler: Με περισσότερα χρήματα και από τον Τζέιμς Καφετζή - Συμφώνησε και μπαίνει στο Survivor o Τριαντάφυλλος

Το αυτί αποτελεί μια πολύπλοκη ανατομική δομή στην οποία διακρίνουμε 3 κύρια μέρη:

το έξω, το μέσο και το έσω αυτί. Υπεύθυνες για ωταλγία είναι συνήθως παθολογικές καταστάσεις του έξω και μέσου αυτιού. Οι φλεγμονές κι οι παθολογίες του έσω αυτιού είναι γενικά σπανιότερες, με προεξάρχοντα συμπτώματα από την ισορροπία και την ακοή.

Το έξω αυτί (από το πτερύγιο έως την εξωτερική επιφάνεια του τυμπάνου) μπορεί να ευθύνεται για πόνο λόγω εξωτερικής ωτίτιδας που μπορεί να προκληθεί από τραύμα (πχ από μπατονέτες, δάχτυλα, παρατεταμένη χρήση ακουστικών, αλλά και ξένα σώματα ή ακόμη και δήγματα εντόμων!!), από βύσμα κυψέλης (κερί) που αποφράσσει τον πόρο (συνήθως μετά από μπάνιο) αλλά κι από αλλεργική αντίδραση σε σαμπουάν, βαφές μαλλιών, σκουλαρίκια, κλπ. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, παραβιάζεται ο προστατευτικός φραγμός του δέρματος με αποτέλεσμα την είσοδο μικροοργανισμών (μικροβίων ή/και μυκήτων) που προκαλούν κνησμό, καυσαλγία, οίδημα, απόφραξη του πόρου, πόνο ή/και έξοδο υγρού (συχνά δύσοσμου). Συνήθως η εξωτερική ωτίτιδα είναι συχνότερη τους καλοκαιρινούς μήνες, χαρακτηρίζεται από έντονη ευαισθησία στους χειρισμούς στο αυτί (πχ κατά την έλξη του πτερυγίου, την πίεση του πόρου), απαντάται συχνότερα σε κολυμβητές (λόγω της συχνής και παρατεταμένης επαφής με το νερό) και σε ασθενείς με ψωρίαση, έκζεμα και διαβήτη.

Η ωταλγία που οφείλεται στο μέσο αυτί (από το τύμπανο έως την ανατομική περιοχή του ακρωτηρίου) συνήθως ακολουθεί ρινική απόφραξη (μετά από λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος ή αλλεργία) κι είναι συχνότερη τους ψυχρούς μήνες. Αδρά, προκαλείται από την αδυναμία της ευσταχιανής σάλπιγγας (του εσωτερικού σωλήνα που συνδέει το πίσω μέρος της μύτης με το μέσο αυτί) να εισαγάγει αέρα στην κοιλότητα του του μέσου αυτιού και στην «μεταφορά» μικροβίων και ιών μέσω αυτής στο εσωτερικό του αυτιού. Τα συμπτώματα της μέσης ωτίτιδας μπορεί να κυμαίνονται από αίσθημα απόφραξης του αυτιού (που ανακουφίζεται με τις καταποτικές κινήσεις ή το χασμουρητό) και ήπιο πόνο (στο χασμουρητό ή στο ρέψιμο) έως εμβοές, βαρηκοΐα, έντονο πόνο (που δύσκολα υποχωρεί με τα συνήθη αναλγητικά) και ωτόρροια (υγρό από το αυτί, πυώδες ή και αιματηρό). Με παρόμοιο μηχανισμό μπορεί να προκληθεί ωταλγία ή/και μέση ωτίτιδα στη διάρκεια μιας πτήσης, ιδίως εάν ο ασθενής ταξιδεύει έχοντας ρινική απόφραξη.

Στα αίτια της ωταλγίας θα πρέπει να προσθέσουμε και τις τραυματικές ρήξεις του τυμπάνου, όπως μετά από χτύπημα στην περιοχή του αυτιού (χαστούκι, πτώση, βίαια πρόσκρουση στην επιφάνεια της θάλασσας μετά από βουτιά, κλπ). Σε αυτές συνήθως υπάρχει σαφής συσχέτιση με το αίτιο.

Η ωταλγία όμως δεν οφείλεται μόνο σε παθήσεις του αυτιού. Συχνά τα αίτιά της εντοπίζονται σε άλλες ανατομικές περιοχές των οποίων η νεύρωση «διασταυρώνεται» με αυτή του αυτιού και ονομάζεται αντανακλαστική ωταλγία. Η αντανακλαστική ωταλγία συχνά μπορεί να οφείλεται σε οδοντιατρικές παθήσεις (φλεγμονές, δυσλειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης, έγκλειστους), αμυγδαλίτιδα, περιαμυγδαλικό απόστημα αλλά και σπανιότερα σε όγκους της γλώσσας, του φάρυγγα και του λάρυγγα.

Προφύλαξη/Οδηγίες:

• Συνήθη αναλγητικά
• Αποφυγή κάθε χειρισμού «καθαρισμού» του αυτιού από μη ειδικό
• Αποφυγή εισόδου νερού στον έξω ακουστικό πόρο
• Διατήρηση ανοιχτής της ρινικής αναπνοής με ήπιες ρινοπλύσεις και τοπικά αποσυμφορητικά
• Αποφυγή καπνίσματος (ενεργητικού και παθητικού)
• Ενυδάτωση
• Εφαρμογή θερμών (όχι υγρών)επιθεμάτων τοπικά

SOS: Πότε χρειάζεται άμεσα ιατρική βοήθεια:

• Σε κάθε περίπτωση ωταλγίας που επιμένει περισσότερο από 1-2 24ωρα ή διαρκώς επιδεινώνεται και δεν ανταποκρίνεται στα κοινά αναλγητικά.
• Αν συνυπάρχει ζάλη, πυρετός, πονοκέφαλος, ναυτία, έμετοι
• Αν παρατηρηθεί έξοδος πύου ή αίματος από τον πόρο
• Αν υπάρξει εξάνθημα, ερυθρότητα ή παραμόρφωση του πτερυγίου
• Αν παρατηρηθεί ασυμμετρία/χαλάρωση/αδυναμία των μυών του προσώπου
• Αν συνυπάρχει ανοσοκαταστολή (λόγω Διαβήτη, αυτοανόσων νοσημάτων, κακοηθειών υπό χημειοθεραπεία)